گزارش آماری تازه گمرک ایران که روز سه‌شنبه منتشر شد حاکی از کاهش چشمگیر در واردات و صادرات ایران طی هفت ماه اول سال جاری خورشیدی است.
بر اساس گزارش ۲۰۱ صفحه‌ای گمرک ایران که روز سه‌شنبه، ۱۹ آبان‌ماه، در سایت رسمی این نهاد منتشر شد، صادرات غیرنفتی ایران طی هفت ماه اول سال با بیش از ۱۵ درصد کاهش به ۲۴ میلیارد و ۱۳۱ میلیون دلار رسیده است.
واردات کشور نیز با بیش از ۲۱ درصد کاهش نسبت به دوره مشابه در سال گذشته به ۲۴ میلیارد و ۷۶ میلیون دلار رسیده است.
بدین ترتیب ارزش صادرات غیرنفتی کشور بالاتر از واردات ایران است.
عمده علت کاهش صادرات ایران افت چشمگیر در قیمت کالاهای نفتی است که ایران برخی از آنها را در سبد صادرات غیرنفتی خود قرار می‌دهد.
برای نمونه، میعانات گازی که نوعی نفت خام فوق سبک است و بیش از ۲۰ درصد از کل صادرات مندرج در آمارهای گمرکی را تشکیل می‌دهد، طی هفت ماه سال جاری از لحاظ وزنی تا دو درصد افزایش یافته، اما از لحاظ ارزشی تا ۴۱ درصد افت را نشان می‌دهد.
همچنین ارزش صادرات پتروشیمی ایران تقریبا ثابت باقی مانده است، در حالی که حجم صادرات محصولات پتروشیمی بیش از ۳۶ درصد افزایش یافته است.
در مجموع ایران طی این دوره زمانی بیش از ۱۳ میلیارد دلار میعانات گازی و محصولات پتروشیمی صادر کرده است که سهمی ۵۴ درصدی در کل صادرات غیرنفتی کشور دارد.
همچنین اقلامی مانند قیر، پروپان، بوتان، پلی‌اتيلن گريد، روغن‌های سبک و متانول (محصولات نفتی و گازی) نیز در صدر کالاهای صادراتی ایران هستند که به‌رغم افزایش چشمگیر در حجم صادرات آنها، درآمدهای ارزی حاصل از صادرات این کالاها به شدت افت کرده است.
در بخش صادرات، نکته قابل توجه کاهش فروش کالاهای ایرانی به همه قاره‌ها، جز اروپا، است.
ایران در هفت ماه اول سال صادرات غیرنفتی خود به اروپا را تا ۱.۵ درصد افزایش داده است، اما دیگر قاره‌ها خرید کالاهای ایرانی را کاهش داده‌اند. با این حال هنوز هم سهم اروپا از صادرات ایران به پنج درصد هم نمی‌رسد. آسیا سهمی ۹۳ درصدی در کل صادرات غیرنفتی ایران دارد.
در این میان، چین، امارات، کره جنوبی، ترکیه و هند به عنوان پنج صادرکننده عمده کالا به ایران، فروش کالا به جمهوری اسلامی را به ترتیب تقریبا ۱۴ درصد، ۳۴ درصد، چهار درصد، ۱۶ درصد و ۴۰ درصد کاهش داده‌اند.
در میان پنج کشور عمده مقصد صادرات ایران نیز چین خرید کالاهای ایرانی را بیش از ۲۱ درصد کاهش داده، اما عراق، امارات، هند و افغانستان افزایش داده‌اند، خصوصا واردات امارات از ایران طی این مدت تقریبا دو برابر شده است.
این گزارش می‌افزاید که پنج کالای عمده وارداتی ایران طی این دوره، همگی محصولات کشاورزی بوده و عبارت است از ذرت دامی، گندم، لوبیا، برنج و کنجاله سویا و ارزش آنها در مجموع به بیش از دو میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار می‌رسد. ۷۵ درصد واردات ایران از آسیا انجام شده است.
در این میان واردات خودرو به ایران نیز تقریبا نصف شده است. در هفت ماه سال ایران ۲۳۷۸۶ خودرو وارد کرده است که ارزش آن به ۵۷۷ میلیون دلار می‌رسد.
در میان کشورهای اروپایی، واردات ایران از سوئیس (۱۴۰ میلیون دلار، مثبت ۳۲ درصد)، فرانسه (۴۱۵ میلیون دلار، مثبت ۲۲ درصد)، انگلستان (۲۲۷ میلیون دلار، منفی ۱۶ درصد)، اتریش (۱۱۳ میلیون دلار، منفی ۲۳ درصد)، دانمارک (۱۱۳ میلیون دلار، مثبت ۳۷ درصد) بوده است.
آلمان و ایتالیا صادرات خود به ایران را تا ۳۲ درصد و ۱۷ درصد کاهش داده و به ترتیب به یک میلیارد دلار و ۵۰۰ میلیون دلار رسانده‌اند. آلمان ششمین و ایتالیا نهمین صادرکننده عمده کالا به ایران هستند.
واردات ایران از ایالات متحده آمریکا بیش از ۱۱ درصد افت کرده و به ۱۳.۶ میلیون دلار رسیده است. آمریکا جزء ۵۰ کشور عمده واردکننده کالا از ایران نیست.