تقی رحمانی: کیهان می‌خواهد حکم یزدی یا توسلی را سنگین‌تر کند

روزنامه کیهان با انتشار مقاله‌ای مفصل با عنوان «پرونده‌ای برای ستون پنجم» تشکل سیاسی پنجاه ساله «نهضت آزادی ایران» را متهم به اعتقاد به تغییر حاکمیت، سرنگونی و مبارزه مسلحانه کرده است.

این روزنامه که تحت نظر نماینده رهبر جمهوری اسلامی ایران منتشر می‌شود در شماره روز یک‌شنبه، ۲۴ اردیبهشت، نوشته است که در جریان بازداشت محمد توسلی، عضو ۷۴ ساله و زندانی نهضت آزادی، اسنادی به دست آمده که در کلاس‌های این تشکل در کنار مبارزات ایدئولوژیک و سیاسی به بررسی مبارزه مسلحانه پرداخته شده است.

اخیرا حامیان نهضت آزادی ایران از آن چه «اعمال فشار بر محمد توسلی در زندان» نامیدند ابراز نگرانی کرده‌اند و همچنین از احتمال به اجرا گذاشتن حکم هشت سال حبس ابراهیم یزدی، دبیرکل این تشکل، گفته‌اند.

گفت و گو با تقی رحمانی برای بررسی مقاله روزنامه کیهان درباره نهضت آزادی ایران

رادیوفردا از تقی رحمانی، فعال و تحلیل‌گر ملی-مذهبی در پاریس، خواسته است محتوای این مقاله کیهان را بررسی کند.

تقی رحمانی: این خودش یک مثنوی می‌خواهد. ولی خلاصه‌‌وار می‌شود گفت یک پرونده است منتها نه به سبک مهرنامه یا روزنامه‌های اصلاح‌طلب. بلکه پرونده برای دادگاه که اساسا چرا نهضت آزادی تشکیل شده، چرا زمان شاه از قانون اساسی حمایت کرده، از سال ۵۸ هم با جمهوری اسلامی مبارزه کرده.

سندسازی کرده عمدتا علیه رهبران نهضت آزادی و بعد آمده به طور کلی جریان نهضت آزادی را غرب‌‌گرا و ضد جمهوری اسلامی که با آن بایست برخورد شود مطرح کرده. ادامه‌‌ همان مصداق جنگ نرم است که حاکمیت با گروه‌های ملی‌مذهبی، ملی و غیره داشته.

در این مقاله کیهان از جمله آمده که از سال ۱۳۶۳به این سو با این که نهضت آزادی در لفافه صحبت کرده شک و شبهه‌ای برای مسئولان جمهوری اسلامی ایران نمانده که کشف کردند این تشکل خواستار تغییر حاکمیت و سرنگونی است.

نهضت آزادی چه زمان شاه و چه در حال حاضر جریانی بوده که باورهای اعتقادی خودش را داشته، منتها سعی کرده در چارچوب قوانین فعالیت کند. زیر سقف سانسور و ملتزم بوده. این منش نهضت است. نهضت می‌گوید ما مصدقی هستیم. بله، باورهای نهضت‌ آزادی یک چیزی است که‌‌ همان که در جمهوری اسلامی اعضای شورای نگهبان هم به قانون اساسی حاضر نیستند قسم بخورند. چون فصل سه قانون اساسی را قبول ندارند. ولی خب چون نهضت آزادی در موضع اپوزیسیون است این جور مورد هجوم قرار می‌گیرد. این ویژگی نهضت آزادی است.

ولی کیهان گفته که اساسا این‌ها خواهان تغییر حاکمیت و سرنگونی هستند.

ببینید، سرنگونی مفهوم دارد. شما باید اعلام شعار کنید. نیرو‌ها را توی خیابان بکشید. نه این که حکومت را تشویق کنید که اصلاح‌طلبانه برخورد کند و قانون اساسی خودش را رعایت کند. اینجا بحث این است که این قانون اساسی احتمالا براندازی بخشی از حاکمیت خواهد بود. اجرای فصل سه آن. این دیگر مشکل آقایان است. نه مشکل نهضت آزادی.

روزنامه کیهان همچنین نوشته از محمد توسلی عضو دفتر سیاسی نهضت آزادی و از اعضای قدیمی و ارشد آن جزوه‌ای به دست آمده که در آن مبارزات مسلحانه در امتداد مبارزات سیاسی و ایدئولوژیک ذکر شده و گفته شده مآلا بدون جنگ و خونریزی پیروزی ممکن نیست.

این سند مال ۱۳۵۶ است. بحث نهضت آزادی خارج از کشور است. آقای محمد توسلی به اندازه بزرگ‌ترین سران حاکمیت جمهوری اسلامی سابقه مبارزاتی دارد، بلکه بیشتر. در خانه ایشان ممکن است از این آرشیو‌ها باشد. ولی اساسا مبارزه مسلحانه مشی نهضت آزادی نبوده. حتی در زمان پهلوی هم وقتی مبارزه مسلحانه شروع می‌شود همدلی با مجاهدین بوده، نه اقدام. بعد در این دوران که اساسا چنین بحثی مطرح نیست.

دست‌ آخر روزنامه کیهان از تاثیر فکری نهضت آزادی بر افکار احزاب کارگزاران، ‌ سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی، مشارکت و دفتر تحکیم وحدت و غیره نوشته و ابراز خوشحالی نهضت آزادی بعد از انتخابات ۲۲ خرداد از این که این تشکل‌ها آرام‌آرام به واقع‌گرایی نزدیک شدند و مرز بین خودی و غیرخودی را کنار گذاشتند. مقصود چیست؟

اتفاقا همین است. آرمان‌های نهضت آزادی آرمان‌هایی بوده که به سازگاری دین با حقوق بشر و دموکراسی نزدیک‌تر بوده و جریان‌های جوان‌تر به زمان و به مرور دریافتند که باید به این دیدگاه‌ها نزدیک شوند. باید آقای شریعتمداری و طیف ایشان جواب بدهد که این ریزش نیرو در سی سال چرا به این حد صورت گرفته؟ چون خلاصه این‌ها نیروهایی بودند که از دل حکومت درآمدند و به شدت خودی و غیرخودی می‌کردند. به تجربه دریافتند که شرط این است که در یک ایران آزاد‌تر زندگی کنند. ما امیدواریم که این مرزهای خودی و غیرخودی بسیار بسیار بیشتر بریزد و حتی تا مرزهای درونی اصول‌گرایان هم برود و همه ملت ایران را شامل شود. اتفاقا نهضت آزادی از این لحاظ باید به خودش ببالد.

این جناح افراطی‌تر که در کیهان مستقر است می‌خواهد حکم آقای یزدی یا احیانا آقای توسلی را سنگین‌تر کند. ضمن این که آقای محمد توسلی به این رفت‌وآمدهای داخل زندان و ایستادن روی آرمان‌های خودش تاکید دارد. دقیقا این پرونده‌سازی است و بار‌ها و بار‌ها صورت گرفته. فقط من یک نکته دارم. این آقای حسین شریعتمداری نماز می‌خواند، حجت شرعی‌اش چیست؟ برود از این روحانیون دیگر قم سوال کند که آیا می‌شود نهضت آزادی را مصداق دشمن گرفت و بعد هرچه دلش خواست آدم بنویسد؟ واقعا من نمی‌دانم منش از دست رفته مسلمانی در جامعه ما بیداد می‌کند.