شماری از رسانه‌های اقتصادی و نیز محافل کارگری در ایران تصمیم روز جمعه آمریکا در مورد تحریم هشت شرکت پتروشیمی ایرانی را هم برای بازرگانی خارجی و هم برای بازار اشتغال کشور «نگران‌کننده» توصیف کرده‌اند.
رادیوفردا در گفت‌وگو با فریدون خاوند، کارشناس و تحلیل‌گر اقتصادی، به این موضوع پرداخته و به عنوان نخستین پرسش می‌پرسد که اصولا پتروشیمی در اقتصاد ایران چه جایگاهی دارد؟
فریدون خاوند: ایران یک کشور بزرگ دارنده نفت و گاز است و در واقع ماده اولیه مورد نیاز صنایع پتروشیمی را به فراوانی در اختیار دارد. به خصوص گاز به جای این که به صورت خام مصرف یا صادر شود، می‌تواند با تبدیل شدن به فراورده‌های شیمیایی با ارزش افزوده بالا، بخش بزرگی از نیازهای کشور را تامین کند و به یک منبع مهم ارزآوری تبدیل شود.
گاز می‌تواند ماده اولیه‌ای برای تولید ۳۰۰ گونه فراورده پتروشیمی باشد، به اشتغال‌زایی هم کمک نماید. به بیان دیگر، پتروشیمی برای کشوری مثل ایران یک صنعت کلیدی است که به دلایل گوناگون نتوانسته است جایگاه واقعی خودش را پیدا کند.
بخش بزرگی از واحدهای پتروشیمی ایران زیان‌ده هستند و در مقایسه با کشورهای همسایه، از جمله عربستان سعودی و ترکیه، به شکل محسوسی عقب‌افتاده است.
همین وضعیت پتروشیمی که ایران در حال حاضر دارد تحت تاثیر تحریم‌های آمریکا به چه شکلی در خواهد آمد؟
پیامدهای تحریم آمریکا علیه هشت شرکت پتروشیمی ایران دست‌کم در سه زمینه می‌تواند مشکل‌آفرین باشد. مشکل اول تاثیر آن بر صادرات غیر نفتی ایران است، چون که فراورده‌های پتروشیمی نزدیک به ۴۳ درصد این گونه صادرات را تشکیل می‌دهند.
در حالی که صادرات نفتی ایران در حال پایین رفتن است، اگر صادرات پتروشیمی هم کاهش پیدا کند، وضع از لحاظ ارزی برای ایران بدتر خواهد شد.
دومین مسئله این است که با تحریم‌های تازه آمریکا ایران بازارهای سنتی خودش را در زمینه فراورده‌های پتروشیمی از دست خواهد داد و برنده این وضعیت رقبای منطقه‌ای ایران و به‌خصوص عربستان سعودی خواهند بود.
مشکل سوم در عرصه اشتغال ایجاد خواهد شد. برخی از سخنگویان محافل کارگری هشدار می‌دهند که با این تحریم‌ها، امنیت شغلی هزاران کارگر شاغل در پتروشیمی به مخاطره خواهد افتاد.
تحلیل‌هایی هم وجود دارد که ممکن است که تحریم پتروشیمی ایران روی بورس تهران تاثیرگذار باشد. شما با این تحلیل‌ها موافق هستید؟ فکر می‌کنید که تاثیری خواهد داشت؟
بله. با توجه به نقش بسیار مهمی که شرکت‌های پتروشیمی ایران در بورس اوراق بهادار تهران دارند، طبعا مشکلات آنها بر وضعیت کلی بازار سهام تاثیرگذار خواهد بود. هم به دلیل موانع صادراتی آنها و هم با توجه به محروم شدن بیشترشان از تکنولوژی‌های پیشرفته.
رادیوفردا در گفت‌وگو با فریدون خاوند، کارشناس و تحلیل‌گر اقتصادی، به این موضوع پرداخته و به عنوان نخستین پرسش می‌پرسد که اصولا پتروشیمی در اقتصاد ایران چه جایگاهی دارد؟
فریدون خاوند: ایران یک کشور بزرگ دارنده نفت و گاز است و در واقع ماده اولیه مورد نیاز صنایع پتروشیمی را به فراوانی در اختیار دارد. به خصوص گاز به جای این که به صورت خام مصرف یا صادر شود، می‌تواند با تبدیل شدن به فراورده‌های شیمیایی با ارزش افزوده بالا، بخش بزرگی از نیازهای کشور را تامین کند و به یک منبع مهم ارزآوری تبدیل شود.
گاز می‌تواند ماده اولیه‌ای برای تولید ۳۰۰ گونه فراورده پتروشیمی باشد، به اشتغال‌زایی هم کمک نماید. به بیان دیگر، پتروشیمی برای کشوری مثل ایران یک صنعت کلیدی است که به دلایل گوناگون نتوانسته است جایگاه واقعی خودش را پیدا کند.
بخش بزرگی از واحدهای پتروشیمی ایران زیان‌ده هستند و در مقایسه با کشورهای همسایه، از جمله عربستان سعودی و ترکیه، به شکل محسوسی عقب‌افتاده است.
همین وضعیت پتروشیمی که ایران در حال حاضر دارد تحت تاثیر تحریم‌های آمریکا به چه شکلی در خواهد آمد؟
پیامدهای تحریم آمریکا علیه هشت شرکت پتروشیمی ایران دست‌کم در سه زمینه می‌تواند مشکل‌آفرین باشد. مشکل اول تاثیر آن بر صادرات غیر نفتی ایران است، چون که فراورده‌های پتروشیمی نزدیک به ۴۳ درصد این گونه صادرات را تشکیل می‌دهند.
در حالی که صادرات نفتی ایران در حال پایین رفتن است، اگر صادرات پتروشیمی هم کاهش پیدا کند، وضع از لحاظ ارزی برای ایران بدتر خواهد شد.
دومین مسئله این است که با تحریم‌های تازه آمریکا ایران بازارهای سنتی خودش را در زمینه فراورده‌های پتروشیمی از دست خواهد داد و برنده این وضعیت رقبای منطقه‌ای ایران و به‌خصوص عربستان سعودی خواهند بود.
مشکل سوم در عرصه اشتغال ایجاد خواهد شد. برخی از سخنگویان محافل کارگری هشدار می‌دهند که با این تحریم‌ها، امنیت شغلی هزاران کارگر شاغل در پتروشیمی به مخاطره خواهد افتاد.
تحلیل‌هایی هم وجود دارد که ممکن است که تحریم پتروشیمی ایران روی بورس تهران تاثیرگذار باشد. شما با این تحلیل‌ها موافق هستید؟ فکر می‌کنید که تاثیری خواهد داشت؟
بله. با توجه به نقش بسیار مهمی که شرکت‌های پتروشیمی ایران در بورس اوراق بهادار تهران دارند، طبعا مشکلات آنها بر وضعیت کلی بازار سهام تاثیرگذار خواهد بود. هم به دلیل موانع صادراتی آنها و هم با توجه به محروم شدن بیشترشان از تکنولوژی‌های پیشرفته.