در پی سانحه هواپیمای توپولف متعلق به شرکت هوایی کاسپین، هواپیمایی روسی که از تهران عازم ارمنستان بود، و بر اثر سقوط آن هر ۱۶۸ سرنشین آن در دم کشته شدند، جمعی از خانواده‌های داغدار ارمنی ایرانی به طرزی خودجوش به تجمعی اعتراضی دست زدند. ۵۰ تن از سرنشینان این هواپیما از ارمنیان ایران بودند.
در بیانیه‌ای که در پی این تجمع منتشر شد، علت برگزاری تجمع روز چهارشنبه اعتراضی بوده است به آن چه از آنها به عنوان بی‌اعتنایی دولت و شرکت کاسپین به تسلیت‌گویی و دلداری خانواده‌ها، رسیدگی به سوالات و نگرانی‌های آنان و نیز عدم جبران خسارت‌های معنوی و مادی ناشی از این سانحه یاد شده است.
درنیک ملیکیان، سردبیر روزنامه ارمنی آلیک، در تهران درباره این تجمع با نازی عظیما گفت‌وگو کرد:
درنیک ملیکیان: خانواده‌های داغدار به همت خودشان و در پی اعتراض‌ها و نگرانی که داشتند نسبت به هواپیمایی کاسپین، تجمع کردند. چون طی مدت یک هفته گذشته این سکوت هواپیمایی کاسپین که حتی در روزهای اول به خودشان زحمت ندادند تسلیتی، دسته‌گلی چیزی بفرستند سراغ خانواده‌ها، داغ‌شان را بیشتر کرد. این باعث شد که چهارشنبه هفته گذشته ساعت ۱۱ و نیم صبح که به طور سمبلیک وقتی بود که این اتفاق افتاد، در برابر دفتر مرکزی کاسپین در تهران تجمع داشته باشند. خانواده‌های داغدار در ۱۰ خواسته‌ای که به طور مکتوب عنوان کرده بودند، همچنین خواستار این بودند که هرچه زودتر بازخوانی جعبه‌های سیاه انجام شود و حقیقت برای‌شان منعکس شود. همچنین سئوال‌ها و اعتراض‌هایی داشتند از وزارت راه. آنها هم عکس‌العملی که بتواند یک مقدار از درد و رنج این داغ‌دیدگان را بکاهد نشان نداده بودند، غیر از چند تسلیت خشک و خالی. خانواده‌ها برای این که پاسخ‌گویی باشد این تجمع را برگزار کردند. همان روز بعد از تجمع اعلام شد که به احتمال زیاد یک‌شنبه چهارم مرداد دوباره تجمع خواهند کرد تا لااقل جواب‌هایی بگیرند که به چه صورت است و به کجا ارجاع شده است. رونوشت نامه‌ای که تحویل هواپیمایی کاسپین دادند به مجلس شورای اسلامی، هیات دولت و هیات خلیفه‌گری ارامنه تهران هم فرستاده شده.
رادیو فردا: تا به حال که نزدیک چهار روز می‌گذرد و فردا هم نوبت بعدی تجمع است، آیا پاسخی به این نامه‌ها داده شده؟
درنیک ملیکیان: مستقیماً نه. پاسخی که دریافت شده، رسماً، آقای ایلخانی، رئیس انجمن هواپیمایی کشوری در رادیو و تلویزیون اعلام کرده است که بازخوانی مکالمات کابین خلبان در حال انجام است. ولی غیر از آن پاسخی دریافت نشده است. امروز طبق قرار قبلی چون در بین این ۱۶۰ نفر، حدود ۵۰ نفر از ارامنه ایران بودند، اینها طی درخواست‌هایی که داشتند از شورای خلیفه‌گری ارامنه برای کمک، یک هیات وکلا ترتیب داده شده که از نظر حقوقی کمک کردند و امروز هم وکلای ارمنی در کلیسای سرکیس مقدس در مرکز هیئت خلیفه‌گری ارامنه دیداری با خانواده‌ها خواهند داشت و مسائلی که جنبه قضائی و حقوقی دارد با آنها در میان می‌گذارند تا هماهنگ کنند که بهتر بتوانند این مسئله را پیش ببرند.
رادیو فردا: این بیانیه در واقع دو بخش است. یک بخش به شیوه برخورد دولت با خانواده‌های داغدار اعتراض شده. می‌شود چند مورد از این شیوه‌ها را بگویید؟
درنیک ملیکیان: متأسفانه سوانح هوایی طی این ده سال گذشته خیلی زیاد بوده. اکثراً معتقد هستند به دلیل تحریم‌های کشور آمریکا است که از نظر صنعت هواپیمایی ایران را تنها گذاشته. جنبه اعتراضی که در این مورد هست، اصرار دولت به استفاده از تکنولوژی روسی و هواپیماهای تا حد زیادی از رده خارج شده است که استفاده از آنها باعث شده این اتفاق بیافتد.
اکثر روزنامه‌ها و اکثر مراجع مختلف اعتراض را به گوش دولت‌های مختلف رسانده‌اند، ولی این همین طوری دارد ادامه پیدا می‌کند و اکثر این سوانح به خاطر هواپیماهای روسی است. معمولاً در این گونه سوانح دولت یا شخص رئیس جمهور سوگ ملی اعلام می‌کرد. به هر حال ۱۶۸ شهروند از بین رفته‌اند و این انتظار کوچکی بود از طرف خانواده‌ها که یک روز عزای عمومی اعلام شود.
رادیوفردا: مقایسه‌ای شده با شیوه برخورد جمهوری ارمنستان با ایران در مورد این مسئله.
درنیک ملیکیان: همان ساعت اول رئیس جمهورشان، دولت‌شان اعلام کردند که یک روز عزای عمومی است با این که تنها پنج نفر از شهروندان ارمنستان در بین سانحه‌دیدگان بودند. پرچم ارمنستان در سراسر کشور نیمه‌افراشته بود، حتی سفارت ایران در ارمنستان هم. ولی معلوم نیست چرا در تهران چنین برخوردی صورت نگرفت. این سکوتی که زجرآور بود خانواده‌ها را عصبانی کرده.
رادیوفردا: این تجمع آیا مجوز هم گرفته بود؟
درنیک ملیکیان: به آن صورت مجوز نداشت. چون این تجمع به همت خود خانواده‌ها بود و خیلی سریع طی چند ساعت سازمان دادند. فردا هم همین طور با درخواست خودشان خانواده‌ها آنجا جمع می‌شوند.
رادیو فردا: کجا جمع می‌شوند؟
درنیک ملیکیان: جلوی دفتر کاسپین.
رادیو فردا: در خبرها آمده بود که عکاس روزنامه آلیک بازداشت شده بود. علت چه بود؟
درنیک ملیکیان: روزنامه آلیک روزنامه ارمنی‌زبان است و کارت خبرنگاری‌اش مستقیماً از طرف وزارت ارشاد صادر نمی‌شود. کارت روزنامه آلیک را داشت به عنوان خبرنگار عکاس. این مسئله باعث شد که نیروهای انتظامی عنوان کنند که کارت خبرنگاری‌اش از طریق وزارت ارشاد معتبر نیست، باید برای پاسخ‌گویی به کلانتری برود. طی دو سه ساعت با همکاری شورای خلیفه‌گری ارامنه تهران و نماینده ارامنه در مجلس شورای اسلامی مسئله را حل کردند و ایشان سه ساعت بعد آزاد شد.
رادیوفردا: درخواست‌هایی که خانواده‌های داغدار در این بیانیه اعلام کرده‌اند، برای مثال استیضاح وزیر راه را خواسته‌اند و خواستار تعلیق هواپیمایی کاسپین شده‌اند تا روشن شدن موضوع. همچنین به دروغ‌هایی که ارگانها به اشخاص اعلام کرده‌اند اشاره کرده‌اند. می‌شود در مورد این خواسته‌ها توضیحی بدهید.
درنیک ملیکیان: شنبه هفته پیش سه روز پس از حادثه، با این که مجلس در تعطیلات تابستانی بوده کمیسیون عمران مجلس وزیر راه را فراخوانده و در مورد این مسئله هم سئوالاتی از ایشان کرده که اگر کمیسیون نتایج این گفتگوها را بعداً در مجلس علنی عنوان کند و به روال قانونی‌اش احتمال استیضاح هم خواهد بود. چون این مسئله دارد وضع بغرنجی به خود می‌گیرد. همین دیروز هم باز یک هواپیمای روسی ایلیوشین دچار حادثه شد. ۱۶ نفر کشته دادند. این مسئله به حدی رسیده که استیضاح می‌تواند کمترین چیز باشد.
رادیوفردا: در مورد دروغ‌هایی که نوشته شده، مثل این که هواپیما تأخیر نداشته، تحویل اجساد و غیره...
درنیک ملیکیان: در سوانحی که در کشور پیش می‌آید ارگان‌های مربوطه به حدی زیادند که هر کدام مسائلی را عنوان می‌کنند. بعضی‌ها می‌گویند دنباله هواپیما آتش گرفت. بعضی‌ها می‌گویند می‌خواست از قزوین به تهران بازگردد و فرمان هیدرولیک هواپیما خراب شده و بعضی‌ها صحبت از انفجار در هواپیما می‌کنند. تأخیر هواپیما واقعاً بوده. یک ساعت و نیم تاخیر داشته. همه صحبت‌ها در این مورد که دلیل این تاخیر نقص فنی بوده، می‌شود گفت که کسی شک ندارد.
رادیوفردا: یک رونوشت این نامه به رسانه‌ها از جمله صدا و سیما و غیره رفته. آیا این نامه انعکاسی پیدا کرده در صدا و سیما، روزنامه‌ها و سایت‌های رسمی مثل خبرگزاری جمهوری اسلامی و غیره؟
درنیک ملیکیان: من خودم سردبیر روزنامه آلیک هستم. شخصاً در هیچ سایتی، نه در رادیو و تلویزیون، ندیدم. با این که روزی که مراسم ختم بود بعد از خاک‌سپاری در ورزشگاه آرارات مردم جمع شده بودند. حدود شش هزار نفر از ارامنه تهران جمع شده بودند، از رادیو و تلویزیون هم محبت کردند آمدند. فیلم‌برداری هم کردند، ولی انعکاسی که نشان‌دهنده آن روز باشد من ندیدم به چشم خودم و نشنیدم. در روزنامه‌ها هم عنوان نشده بود. اگر تجمع فردا صورت بگیرد و بعد از آن اعلام کنند، باید آن را منتظر باشیم ببینیم به چه صورتی است.
در بیانیه‌ای که در پی این تجمع منتشر شد، علت برگزاری تجمع روز چهارشنبه اعتراضی بوده است به آن چه از آنها به عنوان بی‌اعتنایی دولت و شرکت کاسپین به تسلیت‌گویی و دلداری خانواده‌ها، رسیدگی به سوالات و نگرانی‌های آنان و نیز عدم جبران خسارت‌های معنوی و مادی ناشی از این سانحه یاد شده است.
بیشتر بخوانید:
درنیک ملیکیان: خانواده‌های داغدار به همت خودشان و در پی اعتراض‌ها و نگرانی که داشتند نسبت به هواپیمایی کاسپین، تجمع کردند. چون طی مدت یک هفته گذشته این سکوت هواپیمایی کاسپین که حتی در روزهای اول به خودشان زحمت ندادند تسلیتی، دسته‌گلی چیزی بفرستند سراغ خانواده‌ها، داغ‌شان را بیشتر کرد. این باعث شد که چهارشنبه هفته گذشته ساعت ۱۱ و نیم صبح که به طور سمبلیک وقتی بود که این اتفاق افتاد، در برابر دفتر مرکزی کاسپین در تهران تجمع داشته باشند. خانواده‌های داغدار در ۱۰ خواسته‌ای که به طور مکتوب عنوان کرده بودند، همچنین خواستار این بودند که هرچه زودتر بازخوانی جعبه‌های سیاه انجام شود و حقیقت برای‌شان منعکس شود. همچنین سئوال‌ها و اعتراض‌هایی داشتند از وزارت راه. آنها هم عکس‌العملی که بتواند یک مقدار از درد و رنج این داغ‌دیدگان را بکاهد نشان نداده بودند، غیر از چند تسلیت خشک و خالی. خانواده‌ها برای این که پاسخ‌گویی باشد این تجمع را برگزار کردند. همان روز بعد از تجمع اعلام شد که به احتمال زیاد یک‌شنبه چهارم مرداد دوباره تجمع خواهند کرد تا لااقل جواب‌هایی بگیرند که به چه صورت است و به کجا ارجاع شده است. رونوشت نامه‌ای که تحویل هواپیمایی کاسپین دادند به مجلس شورای اسلامی، هیات دولت و هیات خلیفه‌گری ارامنه تهران هم فرستاده شده.
رادیو فردا: تا به حال که نزدیک چهار روز می‌گذرد و فردا هم نوبت بعدی تجمع است، آیا پاسخی به این نامه‌ها داده شده؟
درنیک ملیکیان: مستقیماً نه. پاسخی که دریافت شده، رسماً، آقای ایلخانی، رئیس انجمن هواپیمایی کشوری در رادیو و تلویزیون اعلام کرده است که بازخوانی مکالمات کابین خلبان در حال انجام است. ولی غیر از آن پاسخی دریافت نشده است. امروز طبق قرار قبلی چون در بین این ۱۶۰ نفر، حدود ۵۰ نفر از ارامنه ایران بودند، اینها طی درخواست‌هایی که داشتند از شورای خلیفه‌گری ارامنه برای کمک، یک هیات وکلا ترتیب داده شده که از نظر حقوقی کمک کردند و امروز هم وکلای ارمنی در کلیسای سرکیس مقدس در مرکز هیئت خلیفه‌گری ارامنه دیداری با خانواده‌ها خواهند داشت و مسائلی که جنبه قضائی و حقوقی دارد با آنها در میان می‌گذارند تا هماهنگ کنند که بهتر بتوانند این مسئله را پیش ببرند.
رادیو فردا: این بیانیه در واقع دو بخش است. یک بخش به شیوه برخورد دولت با خانواده‌های داغدار اعتراض شده. می‌شود چند مورد از این شیوه‌ها را بگویید؟
درنیک ملیکیان: متأسفانه سوانح هوایی طی این ده سال گذشته خیلی زیاد بوده. اکثراً معتقد هستند به دلیل تحریم‌های کشور آمریکا است که از نظر صنعت هواپیمایی ایران را تنها گذاشته. جنبه اعتراضی که در این مورد هست، اصرار دولت به استفاده از تکنولوژی روسی و هواپیماهای تا حد زیادی از رده خارج شده است که استفاده از آنها باعث شده این اتفاق بیافتد.
اکثر روزنامه‌ها و اکثر مراجع مختلف اعتراض را به گوش دولت‌های مختلف رسانده‌اند، ولی این همین طوری دارد ادامه پیدا می‌کند و اکثر این سوانح به خاطر هواپیماهای روسی است. معمولاً در این گونه سوانح دولت یا شخص رئیس جمهور سوگ ملی اعلام می‌کرد. به هر حال ۱۶۸ شهروند از بین رفته‌اند و این انتظار کوچکی بود از طرف خانواده‌ها که یک روز عزای عمومی اعلام شود.
رادیوفردا: مقایسه‌ای شده با شیوه برخورد جمهوری ارمنستان با ایران در مورد این مسئله.
درنیک ملیکیان: همان ساعت اول رئیس جمهورشان، دولت‌شان اعلام کردند که یک روز عزای عمومی است با این که تنها پنج نفر از شهروندان ارمنستان در بین سانحه‌دیدگان بودند. پرچم ارمنستان در سراسر کشور نیمه‌افراشته بود، حتی سفارت ایران در ارمنستان هم. ولی معلوم نیست چرا در تهران چنین برخوردی صورت نگرفت. این سکوتی که زجرآور بود خانواده‌ها را عصبانی کرده.
رادیوفردا: این تجمع آیا مجوز هم گرفته بود؟
درنیک ملیکیان: به آن صورت مجوز نداشت. چون این تجمع به همت خود خانواده‌ها بود و خیلی سریع طی چند ساعت سازمان دادند. فردا هم همین طور با درخواست خودشان خانواده‌ها آنجا جمع می‌شوند.
رادیو فردا: کجا جمع می‌شوند؟
درنیک ملیکیان: جلوی دفتر کاسپین.
رادیو فردا: در خبرها آمده بود که عکاس روزنامه آلیک بازداشت شده بود. علت چه بود؟
درنیک ملیکیان: روزنامه آلیک روزنامه ارمنی‌زبان است و کارت خبرنگاری‌اش مستقیماً از طرف وزارت ارشاد صادر نمی‌شود. کارت روزنامه آلیک را داشت به عنوان خبرنگار عکاس. این مسئله باعث شد که نیروهای انتظامی عنوان کنند که کارت خبرنگاری‌اش از طریق وزارت ارشاد معتبر نیست، باید برای پاسخ‌گویی به کلانتری برود. طی دو سه ساعت با همکاری شورای خلیفه‌گری ارامنه تهران و نماینده ارامنه در مجلس شورای اسلامی مسئله را حل کردند و ایشان سه ساعت بعد آزاد شد.
رادیوفردا: درخواست‌هایی که خانواده‌های داغدار در این بیانیه اعلام کرده‌اند، برای مثال استیضاح وزیر راه را خواسته‌اند و خواستار تعلیق هواپیمایی کاسپین شده‌اند تا روشن شدن موضوع. همچنین به دروغ‌هایی که ارگانها به اشخاص اعلام کرده‌اند اشاره کرده‌اند. می‌شود در مورد این خواسته‌ها توضیحی بدهید.
درنیک ملیکیان: شنبه هفته پیش سه روز پس از حادثه، با این که مجلس در تعطیلات تابستانی بوده کمیسیون عمران مجلس وزیر راه را فراخوانده و در مورد این مسئله هم سئوالاتی از ایشان کرده که اگر کمیسیون نتایج این گفتگوها را بعداً در مجلس علنی عنوان کند و به روال قانونی‌اش احتمال استیضاح هم خواهد بود. چون این مسئله دارد وضع بغرنجی به خود می‌گیرد. همین دیروز هم باز یک هواپیمای روسی ایلیوشین دچار حادثه شد. ۱۶ نفر کشته دادند. این مسئله به حدی رسیده که استیضاح می‌تواند کمترین چیز باشد.
رادیوفردا: در مورد دروغ‌هایی که نوشته شده، مثل این که هواپیما تأخیر نداشته، تحویل اجساد و غیره...
درنیک ملیکیان: در سوانحی که در کشور پیش می‌آید ارگان‌های مربوطه به حدی زیادند که هر کدام مسائلی را عنوان می‌کنند. بعضی‌ها می‌گویند دنباله هواپیما آتش گرفت. بعضی‌ها می‌گویند می‌خواست از قزوین به تهران بازگردد و فرمان هیدرولیک هواپیما خراب شده و بعضی‌ها صحبت از انفجار در هواپیما می‌کنند. تأخیر هواپیما واقعاً بوده. یک ساعت و نیم تاخیر داشته. همه صحبت‌ها در این مورد که دلیل این تاخیر نقص فنی بوده، می‌شود گفت که کسی شک ندارد.
رادیوفردا: یک رونوشت این نامه به رسانه‌ها از جمله صدا و سیما و غیره رفته. آیا این نامه انعکاسی پیدا کرده در صدا و سیما، روزنامه‌ها و سایت‌های رسمی مثل خبرگزاری جمهوری اسلامی و غیره؟
درنیک ملیکیان: من خودم سردبیر روزنامه آلیک هستم. شخصاً در هیچ سایتی، نه در رادیو و تلویزیون، ندیدم. با این که روزی که مراسم ختم بود بعد از خاک‌سپاری در ورزشگاه آرارات مردم جمع شده بودند. حدود شش هزار نفر از ارامنه تهران جمع شده بودند، از رادیو و تلویزیون هم محبت کردند آمدند. فیلم‌برداری هم کردند، ولی انعکاسی که نشان‌دهنده آن روز باشد من ندیدم به چشم خودم و نشنیدم. در روزنامه‌ها هم عنوان نشده بود. اگر تجمع فردا صورت بگیرد و بعد از آن اعلام کنند، باید آن را منتظر باشیم ببینیم به چه صورتی است.