هرتا مولر، برنده نوبل ادبیات، و مبارزه با دستگاه امنیتی رومانی

هرتا مولر، رمان‌نویس و شاعر آلمانی

هرتا مولر، نویسنده رومانیایی که سال گذشته جایزه نوبل در رشته ادبیات به وی اعطا شد، در دوران اختناق و دیکتاتوری حاکم بر کشورش مجبور بود از راه‌های مختلف با سرکوب و کنترل دستگاه امنیتی مخوف رومانی مقابله کند. از جمله او ناگزیر بود با ویراستار کتاب‌های خود در نقطه‌ای دوردست در جنگل دیدار کند.

به نوشته روزنامه بریتانیایی گاردین، خانم مولر در سخنرانی خود در جریان جشنواره کتاب آلمان در شهر لایپزیگ در هفته گذشته از شیوه‌های پنهان‌کاری و مقابله با سرکوب پلیس امنیتی رومانی برای حاضرین صحبت کرد.

خانم مولر که متولد رومانی است به خاطر عدم همکاری با سرویس امنیتی این کشور در زمان حکومت چائوشسکو بارها به مرگ تهدید شده بود و بالاخره به آلمان مهاجرت کرد. هرتا مولر در اکثر کتاب‌های خود به موضوع سرکوب و اختناق در رومانی و مسئله تبعید می‌پردازد.

یکی از کتاب‌های وی با عنوان «سرزمین آلوهای نارس» داستان گروهی رومانیایی جوان است که در سال‌های اختناق زندگی می‌کنند و کتاب دیگر وی به نام «هر چه از آن من است همراه خود دارم» سرنوشت گروهی از آلمانی‌الاصل‌های ساکن رومانی است که در دوران چائوشسکو به اتحاد شوروی سابق تبعید شده‌اند.

به نوشته روزنامه گاردین، هرتا مولر روز شنبه گذشته در سخنرانی خود در حاشیه جشنواره کتاب شهر لایپزیگ در آلمان گفت که به هنگام نوشتن اولین کتاب‌های خود مجبور بود با ویراستار آلمانی‌اش در جنگل‌های دورافتاده دیدار کند، جایی که هیچ کس نتواند گفت‌وگوهای آنان را بشنود.

وی در بخش دیگری از سخنان خود افزود: «یکی از شیوه‌های سرکوب و ارعاب پلیس امنیتی رومانی این بود که مرا مجبور کنند تا مدرکی را امضا کنم که نشان می‌داد خبرچین و همکار دستگاه امنیتی کشور هستم. برخورد مامور با من بسیار بی‌رحمانه و توهین‌آمیز بود. وقتی که این مدرک را درست خواندم دیدم که با امضای آن متعهد خواهم شد که با آنها همکاری کنم.»

هرتا مولر سپس می‌افزاید که از امضای این مدرک سر باز زد و امتناع خود را با بیان این جملات توجیه کرد: «من شخصیت و خصوصیات لازم برای انجام چنین کاری را ندارم.»

به گفته خانم مولر، مامور امنیتی از این پاسخ و امتناع وی بسیار خشمگین شد و در پایان آن کار تهدید کرد: «از رفتار خود پشیمان خواهی شد، تو را در رودخانه غرق خواهیم کرد.»

خانم مولر می‌گوید در آن لحظه با خود می‌گفتم: «من به هیچ عنوان نمیتوانم چنین چیزی را قبول کنم و امضای این مدرک برای من به معنای خودکشی است، پس بهتر است خود شما این کار را بکنید.»

به نوشته روزنامه گاردین، هرتا مولر در بخش دیگری از سخنان خود در جشنواره کتاب لایپزیگ به این نکته اشاره کرد که چگونه تحت تاثیر ادبیات زندگی وی متحول شد و زادگاه خود را ترک کرد.

وی به خصوص به تاثیر کتاب‌های توماس برنهارت، نویسنده اتریشی، در زندگی خود اشاره کرد و گفت: «پس از خواندن کتاب‌های وی دیگر نمی‌شد به شیوه گذشته و در همان روستای همیشگی زندگی کرد. البته این موضوع جنبه غم‌انگیزی نیز دارد و آن این است که تحت تاثیر کتاب و مطالعه ارتباط من با زادگاهم برای همیشه گسسته شد.»