چهار ماه پس از سفر به نیویورک در ماه مه و حضور جنجالی در اجلاس بازبینی پیمان منع گسترش سلاحهای هسته، محمود احمدینژاد برای ایراد سخنرانی در شصت و پنجمین مجمع عمومی سازمان ملل بار دیگر آماده دیدار از آمریکا میشود.
در سخنرانی قبلی رئیس دولت ایران در مقر سازمان ملل، بان کی – مون، دبیرکل سازمان ملل، و هیئتهای نمایندگی آمریکا و کشورهای اروپایی شرکتکننده به عنوان اعتراض جایگاه خود را ترک گفتند.
محمود احمدینژاد از سال ۲۰۰۵ تاکنون همه ساله با استفاده از فرصت حضور در اجلاس سران دولتها به ایراد سخنرانی در مجمع عمومی پرداخته است. حمله به آمریکا و اسرائیل و طرح حقوق مردم فلسطین و تاکید بر ضرورت گسترش عدالت در جهان علاوه بر تلاش در جهت توجیه برنامههای اتمی ایران، طی سالهای گذشته در سخنرانیهای آقای احمدینژاد تکرار شدهاند.
دعوت دانشگاه کلمبیا از محمود احمدینژاد در سپتامبر سال ۲۰۰۷ برای سخنرانی در حضور دانشجویان به تثبیت موقعیت جهانی رئیس دولت ایران به عنوان چهرهای خبرساز کمک فراوان کرد. پس از پایان سخنرانی احمدینژاد که مثل معمول با قرائت آیهای از قران آغاز و به زبان فارسی ادامه یافت، لی بولینگر، رئیس دانشگاه، سخنران میهمان خود را بهشدت مورد انتقاد قرار داد و او را «دیکتاتوری کوچک و بیرحم» خواند.
اگرچه سفر سال ۲۰۰۷ احمدینژاد به نیویورک حتی در داخل ایران نیز انتقادات تندی را علیه او به دنبال آورد، رئیس دولت ضمن رد انتقادات از خود حضور در جلسات مجمع عمومی را طی سالهای بعد نیز بیوقفه ادامه داد. از این لحاظ احمدینژاد در ردیف معدود روسای دولت است که هرگز فرصت حضور در جلسات مجمع عمومی را از دست ندادهاند.
رابطه شهرت و قدرت
با تکراری شدن تهدید احمدینژاد در مورد محو اسرائیل از صفحه جهان و نفی هالوکاست و در نتیجه کاهش برد خبری این دو موضوع در رسانههای خارجی، رئیس دولت ایران تردید در نحوه سازمان دادن و اجرای حمله تروریستی ۱۱ سپتامبر به نیویورک را نیز طی دو سال اخیر به متن سخنرانیهای خود افزود.
به جز علاقه یافتن فزاینده به کیش شخصیت و لذت بردن از شهرت جهانی خود، رئیس دولت ایران شهرت خارجی به دست آمده را با مهارت به نفوذ سیاسی در داخل تبدیل و از آن به منظور تثبیت جایگاه خویش در هرم قدرت نظام استفاده کرده است.
با این وجود کسب شهرت رسانهای رئیس دولت جمهوری اسلامی در خارج و تثبیت نسبی موقعیت داخلی ایشان به افزایش اعتبار وی نزد سایر رهبران جهان کمکی نکرده است، چنان که به جز رهبران کشورهای همسایه یا فراهم آمدن شرایط استثنایی مانند حضور مشترک در یک گردهمایی منطقهای، کمتر رئیس دولت خارجی است که از قرار گرفتن در کنار آقای احمدینژاد یا مذاکره با وی به عنوان چهره متعادل سیاسی استقبال به عمل آورد .
چنین شرایطی را در گذشته معمر قذافی، ایدی امین و رابرت موگابه هم تجربه کردهاند. از این لحاظ، هوگو چاوز که او هم مانند آقای احمدینژاد در اجلاس شماره ۶۵ مجمع عمومی شرکت خواهد داشت، با فاصله زیاد پشت سر دیگر روسای دولت جنجالی سابق و کنونی جهان قرار دارد.
برنامه اتمی ایران
حضور محمود احمدینژاد در اجلاس ۲۳ سپتامبر همزمان با افزایش فشارهای جهانی علیه فعالیتهای اتمی ایران و طرح موضوع در جلسات مجمع خواهد بود. بررسی وضعیت پرونده اتمی ایران بعد از تصویب قطعنامه ۱۹۲۹ شورای امنیت، از جمله مسائل بااهمیت و اصلی است که در دستور کار مجمع عمومی قرار دارد.
آقای بان کی – مون، دبیرکل سازمان ملل، طی یک مصاحبه مطبوعاتی که در روز پیش از گشایش اجلاس عادی مجمع در ۱۴ سپتامبر برگزار کرد ضمن اشاره به پرونده اتمی ایران و ادامه سرپیچی جمهوری اسلامی از قبول خواستههای مندرج در قطعنامههای شورای امنیت تاکید کرد:
«علیرغم مشغله فراوان و نداشتن فرصت کافی برای انجام دیدارهای سیاسی، با نمایندگان ایران (آقای احمدینژاد و هیئت همراه) ملاقات کرده و نگرانیهای جامعه جهانی را در این مورد با وی در میان خواهد گذاشت.»
علیرغم اعلام موافقت ایران برای مذاکره در قالب فرمول وین، و تائید موضوع از جانب منوچهر متکی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، به نظر نمیرسد که سیاست اتمی ایران در مورد ادامه غنیسازی اورانیوم تغییر کرده یا پیگیری بخشهای مشکوک این برنامهها متوقف شده باشد. از این لحاظ انتظار میرود که نمایندگان جامعه جهانی طی زمان حضور رئیس دولت ایران در مجمع عمومی نگرانیهای خود را در این زمینه به وی منتقل ساخته و از ادامه وضعیت کنونی برنامههای اتمی ایران انتقاد به عمل آورند.
برنامههای دیگر
باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا، نیز همراه با هیلاری کلینتون، وزیر خارجه آمریکا، در جلسه ۲۳ سپتامبر مجمع عمومی شرکت خواهد کرد.
انتظار میرود اوباما علاوه بر تدارک گفتوگوهای دوجانبه با سران برجسته دولتهای خارجی و ادامه تلاش برای پیشبرد مذاکرات جاری صلح بین محمود عباس و بنیامین نتانیاهو، با استفاده از فرصت و در فاصلهای کوتاه پیش از برگزاری انتخابات میان دورهای ماه نوامبر کنگره، هدفهای عمده سیاست خارجی آمریکا منجمله ضرورت خلع سلاح اتمی را در مجمع، بار دیگر مورد تاکید قرار دهد.
رسیدگی به جریان صلح فلسطینیان و اسرائیل و همچنین برخورد خونین اسرائیل با امدادگران عازم غزه و ادامه جنگ در افغانستان از جمله مسائل عمده مورد مذاکره در جلسات رسمی مجمع و همچنین گفتوگوهای دوجانبه و چندجانبه غیررسمی سران خواهد بود.
در ردیف روسای دولتهای دوست آمریکا نام دیوید کمرون، نخست وزیر محافظهکار بریتانیا، دیده میشود که برای اولین بار در اجلاس مجمع عمومی شرکت میکند. ناتو کان، نخست وزیر ژاپن، تازهوارد دیگری است که مانند کمرون برای اولین بار در مجمع عمومی سخنرانی خواهد کرد.
میهمانان ضدآمریکایی
جز آقای احمدینژاد، نیویورک پذیرای رهبران ضدآمریکایی دیگری مانند رابرت موگابه نیز خواهد بود. با توجه به سن بالای موگابه دیدار آینده ممکن است آخرین فرصت حضور رئیس جمهور زیمبابوه به آمریکا باشد.
در صف رهبران ضدآمریکایی حاضر در اجلاس مجمع عمومی نام هوگو چاوز، اوو مورالس، رئیس جمهور بولیوی، و دانیل اورتگا، رئیس ساندنیست نیکاراگوئه، نیز دیده میشود.
چاوز از زمان روی کار آمدن اوباما از میزان اظهارات ضدآمریکایی خود کاسته و اورتگا نیز سی سال بعد از به قدرت رسیدن در بار اول در راس یک دولت کمونیست و انقلابی، اینک چهرهای معتدلتر از گذشته به خود گرفته است. اورتگا یک بار در دهه هشتاد خطاب به ریگان، رئیس جمهور وقت آمریکا، گفته بود: «رامبو تنها در فیلمهای سینمایی زندگی میکند».
در اولین روز اجلاس سران، ساکاشویلی، رئیس جمهور گرجستان، پیش از مدودیف، رئیس جمهور روسیه، سخنرانی خواهد کرد. انتظار دیدار و مذاکره این دو در حاشیه مجمع چندان دور از انتظار نیست.
کرزای و زرداری، روسای جمهور افغانستان و پاکستان، نیز در مجمع حضور خواهند داشت و این دو مانند گذشته با رئیس دولت ایران ملاقات خواهند کرد.
دوران پنج ساله دبیر کلی بان کی - مون در دسامبر سال آینده به انتها خواهد رسید. او مایل است بار دیگر به این مقام انتخاب شود. گفته میشود که با استفاده از فرصت تشکیل مجمع عمومی جاری، بان کی - مون آمادگی خود را برای تجدید انتخاب به مقام دبیر کلی برای پنج سال بعد اعلام داشته و متقاضی حمایت کشورهای جهان از نامزدی خود بشود. در انتخاب دبیر کل سازمان ملل، نفوذ آمریکا بیش از هر کشور دیگر جهان است. آمریکا از تجدید انتخاب بان کی - مون راضی است، به همان نسبت کشورهایی مانند ایران و زیمبابوه این تجدید انتخاب را در خط مصالح خود نمیبینند.
در سخنرانی قبلی رئیس دولت ایران در مقر سازمان ملل، بان کی – مون، دبیرکل سازمان ملل، و هیئتهای نمایندگی آمریکا و کشورهای اروپایی شرکتکننده به عنوان اعتراض جایگاه خود را ترک گفتند.
محمود احمدینژاد از سال ۲۰۰۵ تاکنون همه ساله با استفاده از فرصت حضور در اجلاس سران دولتها به ایراد سخنرانی در مجمع عمومی پرداخته است. حمله به آمریکا و اسرائیل و طرح حقوق مردم فلسطین و تاکید بر ضرورت گسترش عدالت در جهان علاوه بر تلاش در جهت توجیه برنامههای اتمی ایران، طی سالهای گذشته در سخنرانیهای آقای احمدینژاد تکرار شدهاند.
دعوت دانشگاه کلمبیا از محمود احمدینژاد در سپتامبر سال ۲۰۰۷ برای سخنرانی در حضور دانشجویان به تثبیت موقعیت جهانی رئیس دولت ایران به عنوان چهرهای خبرساز کمک فراوان کرد. پس از پایان سخنرانی احمدینژاد که مثل معمول با قرائت آیهای از قران آغاز و به زبان فارسی ادامه یافت، لی بولینگر، رئیس دانشگاه، سخنران میهمان خود را بهشدت مورد انتقاد قرار داد و او را «دیکتاتوری کوچک و بیرحم» خواند.
اگرچه سفر سال ۲۰۰۷ احمدینژاد به نیویورک حتی در داخل ایران نیز انتقادات تندی را علیه او به دنبال آورد، رئیس دولت ضمن رد انتقادات از خود حضور در جلسات مجمع عمومی را طی سالهای بعد نیز بیوقفه ادامه داد. از این لحاظ احمدینژاد در ردیف معدود روسای دولت است که هرگز فرصت حضور در جلسات مجمع عمومی را از دست ندادهاند.
رابطه شهرت و قدرت
با تکراری شدن تهدید احمدینژاد در مورد محو اسرائیل از صفحه جهان و نفی هالوکاست و در نتیجه کاهش برد خبری این دو موضوع در رسانههای خارجی، رئیس دولت ایران تردید در نحوه سازمان دادن و اجرای حمله تروریستی ۱۱ سپتامبر به نیویورک را نیز طی دو سال اخیر به متن سخنرانیهای خود افزود.
به جز علاقه یافتن فزاینده به کیش شخصیت و لذت بردن از شهرت جهانی خود، رئیس دولت ایران شهرت خارجی به دست آمده را با مهارت به نفوذ سیاسی در داخل تبدیل و از آن به منظور تثبیت جایگاه خویش در هرم قدرت نظام استفاده کرده است.
با این وجود کسب شهرت رسانهای رئیس دولت جمهوری اسلامی در خارج و تثبیت نسبی موقعیت داخلی ایشان به افزایش اعتبار وی نزد سایر رهبران جهان کمکی نکرده است، چنان که به جز رهبران کشورهای همسایه یا فراهم آمدن شرایط استثنایی مانند حضور مشترک در یک گردهمایی منطقهای، کمتر رئیس دولت خارجی است که از قرار گرفتن در کنار آقای احمدینژاد یا مذاکره با وی به عنوان چهره متعادل سیاسی استقبال به عمل آورد .
چنین شرایطی را در گذشته معمر قذافی، ایدی امین و رابرت موگابه هم تجربه کردهاند. از این لحاظ، هوگو چاوز که او هم مانند آقای احمدینژاد در اجلاس شماره ۶۵ مجمع عمومی شرکت خواهد داشت، با فاصله زیاد پشت سر دیگر روسای دولت جنجالی سابق و کنونی جهان قرار دارد.
برنامه اتمی ایران
حضور محمود احمدینژاد در اجلاس ۲۳ سپتامبر همزمان با افزایش فشارهای جهانی علیه فعالیتهای اتمی ایران و طرح موضوع در جلسات مجمع خواهد بود. بررسی وضعیت پرونده اتمی ایران بعد از تصویب قطعنامه ۱۹۲۹ شورای امنیت، از جمله مسائل بااهمیت و اصلی است که در دستور کار مجمع عمومی قرار دارد.
آقای بان کی – مون، دبیرکل سازمان ملل، طی یک مصاحبه مطبوعاتی که در روز پیش از گشایش اجلاس عادی مجمع در ۱۴ سپتامبر برگزار کرد ضمن اشاره به پرونده اتمی ایران و ادامه سرپیچی جمهوری اسلامی از قبول خواستههای مندرج در قطعنامههای شورای امنیت تاکید کرد:
«علیرغم مشغله فراوان و نداشتن فرصت کافی برای انجام دیدارهای سیاسی، با نمایندگان ایران (آقای احمدینژاد و هیئت همراه) ملاقات کرده و نگرانیهای جامعه جهانی را در این مورد با وی در میان خواهد گذاشت.»
علیرغم اعلام موافقت ایران برای مذاکره در قالب فرمول وین، و تائید موضوع از جانب منوچهر متکی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، به نظر نمیرسد که سیاست اتمی ایران در مورد ادامه غنیسازی اورانیوم تغییر کرده یا پیگیری بخشهای مشکوک این برنامهها متوقف شده باشد. از این لحاظ انتظار میرود که نمایندگان جامعه جهانی طی زمان حضور رئیس دولت ایران در مجمع عمومی نگرانیهای خود را در این زمینه به وی منتقل ساخته و از ادامه وضعیت کنونی برنامههای اتمی ایران انتقاد به عمل آورند.
برنامههای دیگر
باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا، نیز همراه با هیلاری کلینتون، وزیر خارجه آمریکا، در جلسه ۲۳ سپتامبر مجمع عمومی شرکت خواهد کرد.
انتظار میرود اوباما علاوه بر تدارک گفتوگوهای دوجانبه با سران برجسته دولتهای خارجی و ادامه تلاش برای پیشبرد مذاکرات جاری صلح بین محمود عباس و بنیامین نتانیاهو، با استفاده از فرصت و در فاصلهای کوتاه پیش از برگزاری انتخابات میان دورهای ماه نوامبر کنگره، هدفهای عمده سیاست خارجی آمریکا منجمله ضرورت خلع سلاح اتمی را در مجمع، بار دیگر مورد تاکید قرار دهد.
رسیدگی به جریان صلح فلسطینیان و اسرائیل و همچنین برخورد خونین اسرائیل با امدادگران عازم غزه و ادامه جنگ در افغانستان از جمله مسائل عمده مورد مذاکره در جلسات رسمی مجمع و همچنین گفتوگوهای دوجانبه و چندجانبه غیررسمی سران خواهد بود.
در ردیف روسای دولتهای دوست آمریکا نام دیوید کمرون، نخست وزیر محافظهکار بریتانیا، دیده میشود که برای اولین بار در اجلاس مجمع عمومی شرکت میکند. ناتو کان، نخست وزیر ژاپن، تازهوارد دیگری است که مانند کمرون برای اولین بار در مجمع عمومی سخنرانی خواهد کرد.
میهمانان ضدآمریکایی
جز آقای احمدینژاد، نیویورک پذیرای رهبران ضدآمریکایی دیگری مانند رابرت موگابه نیز خواهد بود. با توجه به سن بالای موگابه دیدار آینده ممکن است آخرین فرصت حضور رئیس جمهور زیمبابوه به آمریکا باشد.
در صف رهبران ضدآمریکایی حاضر در اجلاس مجمع عمومی نام هوگو چاوز، اوو مورالس، رئیس جمهور بولیوی، و دانیل اورتگا، رئیس ساندنیست نیکاراگوئه، نیز دیده میشود.
چاوز از زمان روی کار آمدن اوباما از میزان اظهارات ضدآمریکایی خود کاسته و اورتگا نیز سی سال بعد از به قدرت رسیدن در بار اول در راس یک دولت کمونیست و انقلابی، اینک چهرهای معتدلتر از گذشته به خود گرفته است. اورتگا یک بار در دهه هشتاد خطاب به ریگان، رئیس جمهور وقت آمریکا، گفته بود: «رامبو تنها در فیلمهای سینمایی زندگی میکند».
در اولین روز اجلاس سران، ساکاشویلی، رئیس جمهور گرجستان، پیش از مدودیف، رئیس جمهور روسیه، سخنرانی خواهد کرد. انتظار دیدار و مذاکره این دو در حاشیه مجمع چندان دور از انتظار نیست.
کرزای و زرداری، روسای جمهور افغانستان و پاکستان، نیز در مجمع حضور خواهند داشت و این دو مانند گذشته با رئیس دولت ایران ملاقات خواهند کرد.
دوران پنج ساله دبیر کلی بان کی - مون در دسامبر سال آینده به انتها خواهد رسید. او مایل است بار دیگر به این مقام انتخاب شود. گفته میشود که با استفاده از فرصت تشکیل مجمع عمومی جاری، بان کی - مون آمادگی خود را برای تجدید انتخاب به مقام دبیر کلی برای پنج سال بعد اعلام داشته و متقاضی حمایت کشورهای جهان از نامزدی خود بشود. در انتخاب دبیر کل سازمان ملل، نفوذ آمریکا بیش از هر کشور دیگر جهان است. آمریکا از تجدید انتخاب بان کی - مون راضی است، به همان نسبت کشورهایی مانند ایران و زیمبابوه این تجدید انتخاب را در خط مصالح خود نمیبینند.