جان نگروپونته، معاون وزارت امور خارجه آمريکا گفت که واشينگتن از چين به دليل صدور سلاح ها به ايران که به نظر می رسد تهران آنها را به طالبان می رساند، انتقاد کرده است.
ابراز نگرانی آمريکا از فروش سلاح های چينی به ايران پس از آن صورت گرفت که ده تن سلاح در استان هرات افغانستان کشف شد.
اين سلاح ها در نزديکی مرز ايران در بخش غوريان کشف شد که شامل مين های زمينی، توپخانه، خمپاره و نارنجک بود که نام ايران، چين و روسيه بر آنها حک شده است.
وزارت خارجه بريتانيا نيز تاييد کرده است که نگرانی خود را از کشف ضد هوايی های HN5 ساخت چين که در اختيار نيروهای طالبان بوده اند، به پکن ابراز داشته است.
نيروهای بريتانيايی پس از دستگير کردن يا کشتن برخی از نيروهای طالبان در استان هلمند، به اين سلاح ها دست يافته بودند.
- «موضوعی که من با چينی ها در گذشته درباره آن گفت و گو کردم اين است که سلاح های آنها به ايران فروخته می شود و اين مساله موجب نگرانی ما است. ما تلاش کرده ايم که چين را از بستن هرگونه قرارداد جديدی برای فروش اسلحه به ايران دلسرد کنيم. ما بر اساس گزارش هايی که آنها موثق می دانيم، نگرانيم. اين گزارش ها حاکی از اين است که موشک ها و ديگر تجهيزات نظامی از ايران به آن سوی مرزها در افغانستان رفته و به دست طالبان می رسد.»
اما پکن اعلام کرده است در حال بررسی ادعای بريتانيا است که آيا واقعا اين سلاح ها از طرف ايران به طالبان داده شده اند يا خير.
جان نگروپونته، معاون وزير امور خارجه آمريکا روز يازدهم سپتامبر، بيستم شهريورماه در کابل در پاسخ به اين سوال که آيا طالبان از سلاح های هوشمند جديد چينی استفاده می کنند، گفت که ايران نقطه انتقال سلاح های چينی به طالبان است.
وی افزود: «موضوعی که من با چينی ها در گذشته درباره آن گفت و گو کردم اين است که سلاح های آنها به ايران فروخته می شود و اين مساله موجب نگرانی ما است. ما تلاش کرده ايم که چين را از بستن هرگونه قرارداد جديدی برای فروش اسلحه به ايران دلسرد کنيم. ما بر اساس گزارش هايی که آنها موثق می دانيم، نگرانيم. اين گزارش ها حاکی از اين است که موشک ها و ديگر تجهيزات نظامی از ايران به آن سوی مرزها در افغانستان رفته و به دست طالبان می رسد.»
در ماه ژوئن، رابرت گيتس، وزير دفاع آمريکا گفته بود که واشينگتن هيچ مدرکی دال بر اثبات اين مساله که دولت ايران نقش مستقيمی در رساندن سلاح به شورشيان طالبان دارد را به دست نياورده است.
با اين حال وزير دفاع آمريکا گفته بود که واشينگتن به دخالت ايران در انتقال سلاح به طالبان مظنون است.
رابرت گيتس گفته بود: «من هيچ اطلاعات خاصی درباره نقش مستقيم دولت ايران در رساندن سلاح به طالبان نديده ام. با اين حال می توانم بگويم که با توجه به آنچه می بينيم، مشکل است باور کنيم که آنچه با قاچاق اسلحه يا فروش مواد مخدر در افغانستان رخ می دهد، بدون اطلاع دولت ايران باشد.»
با اين حال آلکس وطنخواه، تحليلگر ايرانی گروه اطلاعاتی جينز در واشينگتن که نشريه دفاعی جينز را منتشر می کند در مصاحبه ای به راديو اروپای آژاد – راديو آزادی گفت: «تا زمانی که مقامات آمريکايی و افغان نتيجه تحقيقات مشترک خود را اعلام نکرده اند، مشخص نيست که سلاح های کشف شده در غوريان افغانستان، به طالبان مربوط بوده است.»
آقای وطنخواه گفت که اعتقاد دارد، سلاح های چينی که در مرز ايران و افغانستان کشف شده اند، شاهد محکمی برای اين موضوع هستند که تهران دستکم نقش غير مستقيمی در رساندن سلاح به افغانستان دارد.
وی افزود: «من اين موضوع را بسيار بعيد می دانم که خواه دولت يا فردی در ايران بتواند از چين اسلحه بخرد و بدون اطلاع دولت، به افغانستان انتقال دهد. تنها زمانی ممکن است اين اتفاق بيفتد که شخصی از مقامات ارشد جمهوری اسلامی يا دارای نفوذ سياسی تاثير گذار در ايران تصميم بگيرد که اين کار را انجام بدهد، بدون آنکه کسی در سيستم حکومتی ايران از آن اطلاع پيدا کند. در اين صورت نيز افرادی در تشکيلات حکومتی ايران بايد از آن خبر داشته باشند.»
برخی از تحليلگران معتقدند که دولت شيعه ايران و نيروهای سنی طالبان از سال و۱۹۹۸ زمانی که رژيم طالبان، بيشتر افغانستان را تحت کنترل خود داشت و ۹ ديپلمات ايرانی را در مزار شريف کشت، با يکديگر دشمن بودند.
- «من هيچ شکی ندارم که ايران در چند سال اخير در رساندن پول و اسلحه به گروه هايی در افغانستان از جمله طالبان دخالت داشته است. من فکر می کنم ايران در افغانستان جانب تمام گروه ها را نگاه می دارد. تهران به پشتون ها و غير پشتون ها که در غرب افغانستان فعالند، کمک مالی می کند. اگر ايران تصور کند که آمريکا از غرب افغانستان به اين کشور حمله خواهد کرد، پس بسيار احتمال دارد که نمايندگان خود را در اين منطقه حمايت کند و آنها فعال باشند.»
اما احمد رشيد، روزنامه نگار پاکستانی و تحليلگر در مسايل نظامی منطقه و نويسنده کتاب «طالبان»، به راديو اروپای آزاد، راديو آزادی گفت که زمان عوض شده است و اکنون طالبان و تهران دشمن مشترکی دارند.
وی افزود: «من هيچ شکی ندارم که ايران در چند سال اخير در رساندن پول و اسلحه به گروه هايی در افغانستان از جمله طالبان دخالت داشته است. من فکر می کنم ايران در افغانستان جانب تمام گروه ها را نگاه می دارد. تهران به پشتون ها و غير پشتون ها که در غرب افغانستان فعالند، کمک مالی می کند. اگر ايران تصور کند که آمريکا از غرب افغانستان به اين کشور حمله خواهد کرد، پس بسيار احتمال دارد که نمايندگان خود را در اين منطقه حمايت کند و آنها فعال باشند.»
با اين حال آلکس وطنخواه، ، تحليلگر ايرانی گروه اطلاعاتی جينز گفت، اين که تهران به طالبان اسلحه بدهد، «رفتاری غير منطقی است.»
او گفت به شدت مشتاق است تا نتيجه تحقيقات مشترک آمريکا و افغانستان منتشر شود تا مشخص شود که آيا سلاح های کشف شده در بخش غوريان توسط طالبان انبار شده بود يا توسط يک يا چند گروه شبه نظامی رقيب آنها ذخيره شده بود.
با اين حال تا امروز حامد کرزی، رييس جمهوری افغانستان از پذيرش اين موضوع که ايران به طور مستقيم در رساندن سلاح به شورشيان طالبان نقش دارد، خودداری کرده است.
وی گفته است: «ما هيچ مدرکی دال بر دخالت دولت ايران در رساندن سلاح به طالبان نداريم. ما روابط خيلی خوبی با دولت ايران داريم. ايران و افغانستان هيچ وقت به اندازه امروز با هم روابط دوستانه نداشته اند.»
آلکس وطنخواه، تحليلگر ايرانی نشريه دفاعی جينز در واکنش به اين اظهارات آقای کرزای گفت، تا زمانی که رييس جمهوری افغانستان در موضع حمايت از ايران باقی بماند، اين اتهام آمريکا که ايران به شورشيان طالبان در افغانستان اسلحه می رساند؛ از سوی کشورهای ديگر رد می شود و گمانه زنی ها بر اين محور خواهد بود که ايالات متحده اين اتهام را به ايران وارد کرده تا با اين کشور وارد جنگ شود.