دو اقتصاددان آمریکایی نوبل اقتصاد ۲۰۰۹ را ربودند

الیور ویلیامسون (راست) و النور استروم،‌ برندگان جایزه نوبل اقتصاد سال ۲۰۰۹

روز دوشنبه جایزه نوبل در رشته اقتصاد به دو اقتصاددان آمریکایی به نام‌های النور استروم و الیور ویلیامسون به خاطر تحقیقات آنها در مورد چگونگی و عواقب تصمیمات بزرگ اقتصادی خارج از مکانیسم‌های معمول بازار اعطا شد.

النور استروم، استاد دانشگاه ایندیانا، اولین زنی است که تاکنون جایزه نوبل در رشته اقتصاد را دریافت کرده است. این جایزه اولین بار در سال ۱۹۶۹ و به مناسبت سیصدمین سال تاسیس بانک مرکزی سوئد بنیان گذاشته شد و از آن زمان تمام ۶۲ برنده آن مرد بوده‌اند.

هیات داوران جایزه نوبل اقتصاد در بیانیه‌ای که به همین مناسبت صادر کرد به تحقیقات خانم استروم در مدیریت اقتصادی اشاره کرده است، به‌ویژه به پژوهش‌های وی درمورد عوامل اقتصادی مربوط به گرمایش زمین.

النور استروم در تحقیقات خود ثابت می‌کند که در بسیاری از موارد مدیریت اموال و منابع عمومی بهتر است توسط مردم و به‌ویژه مصرف‌کنندگان صورت بگیرد.

تجربه نشان داده است که مدیریت و مالکیت دولتی یا مالکیت خصوصی در بهره‌برداری از منابع طبیعی عمومی زیان‌بارتر از اشکال خودبه‌خودی و توافق‌های ساده بین مصرف‌کنندگان است.

خانم استروم که به هنگام اعلام جایزه نوبل از طریق تماس تلفنی با محل کنفرانس در ارتباط بود گفت این جایزه برای او موففیتی عظیم است. او که صاحب مدرک دکترا در علوم سیاسی است شخصا خود را اقتصاددان سیاسی می‌داند.

دیگر برنده نوبل اقتصاد سال ۲۰۰۹ الیور ویلیامسون که استاد اقتصاد در دانشگاه برکلی کالیفرنیاست به خاطر مطالعات خود در مدیریت اقتصادی و به‌ویژه پژوهش در مورد «مرزهای تصمیم‌گیری شرکت‌های بزرگ» برنده جایزه نوبل شده است.

کمیته اعطاکننده جایزه نوبل در بیانیه خود اشاره می‌کند که سیستم بازار آزاد نقاط ضعفی دارد و در مقابل نقطه ضعف تصمیم‌گیری در شرکت‌های بزرگ نیز امکان سوءاستفاده از قدرت است.

بر اساس نتایج تحقیقات الیور ویلیامسون که توسط بسیاری از مراکز اقتصادی مورد تایید قرار گرفته است، عوامل و بازیگران اصلی در شرکت‌های بزرگ اقتصادی همواره متناسب با قدرت مالی خود تصمیم‌گیری کرده و بنابراین می‌توانند فضای بازار را به سمت منافع خود سوق دهند.

جایزه نوبل اقتصاد یکی از شش مورد جایزه‌ای است که هرساله توسط بنیاد نوبل اعطا می‌شود. بنیاد نوبل در سال ۱۸۹۶ توسط آلفرد نوبل، سرمایه‌دار سوئدی، بنیان گذاشته شد.

دو اقتصاددان آمریکایی برنده نوبل اقتصاد جایزه نقدی حدودا یک و نیم میلیون دلاری را مشترکا دریافت خواهند کرد. النور استروم گفته است که بخش زیادی از این مبلغ را به حمایت از دانشجویان و پژوهش‌های علمی اختصاص خواهد داد.