خبرگزاری آسوشیتدپرس در مقالهای در باره سیاست باراک اوباما، رییس جمهور منتخب آمریکا، در قبال برنامه هستهای جمهوری اسلامی گفته است اوباما در آغاز کارش خود با چند سوال روبهرو خواهد بود.
این پرسشها، به نوشته آسوشیتدپرس، چنین هستند: آیا باید کماکان به کارگیری قدرت نظامی در دستور کار باشد؟ آیا فشار و مجازاتهای اقتصادی علیه ایران را باید افزایش داد؟ یا در قبال توقف برنامه هستهای باید به ایران مشوقهای اقتصادی و سیاسی اعطا کرد؟
دولت ایران همواره تاکید کرده است که برنامه هستهای خود را با اهداف صلحآمیز و برای تولید انرژی دنبال میکند و همچنان پس از سالها سوءظن، هنوز هم طرح تولید سلاح هستهای را انکار میکند.
اما کارشناسان معتقدند که ایران ظرف چند سال آینده به توانایی تولید سلاح هستهای دست خواهد یافت؛ هر چند در مورد زمان دقیق این اتفاق توافق ندارند.
باراک اوباما، رییس جمهوری منتخب آمریکا، میگوید دستیابی ایران به سلاح هستهای غیرقابل تحمل است. او در اولین کنفرانس خبری خود پس از پیروزی در انتخابات گفت: «ما باید با ایجاد فشار بینالمللی از چنین رویدادی جلوگیری کنیم.»
قرار است روز پنجشنبه دیپلماتهای ارشد کشورهای عضو شورای امنیت و آلمان [گروه پنج به علاوه یک] برای بررسی استفاده از ابزار تحریم به منظور جلوگیری از پیشرفت برنامه هستهای ایران، در پاريس ملاقات کنند.
اما عدم تمایل دولتهای روسیه و چین برای اعمال فشار بیشتر بر جمهوری اسلامی مانع اتخاذ موضعی واحد علیه ایران شده است.
آنتونی کوردزمن، یکی از کارشناسان ارشد مرکز بینالمللی مطالعات استراتژیک، ماه جاری در گزارشی نوشت که حکومت ایران از فنآوری بنیادی برای تولید سلاح اتمی برخوردار است و تنها عامل محدودکننده این برنامه میزان توانایی آن در تولید اورانیوم غنیشده است.
او روز سهشنبه نیز در مصاحبهای گفت: «ایران میتواند ظرف چند سال آینده (در بدترین حالت در سال ۲۰۰۹ یا در فاصله سالهای ۲۰۱۱ و ۲۰۱۵) به توانایی تولید سلاح هستهای دست یابد. اما نکته مهم این است که پس از آن یک دو سالی طول خواهد کشید تا بتواند از این فنآوری برای تولید کلاهک هستهای استفاده کند.»
دیوید آلبرایت، بازرس تسلیحاتی سابق سازمان ملل متحد که اکنون ریاست مؤسسه علوم و امنیت بینالمللی را برعهده دارد، میگوید که ایران کیفیت کار سانتریفیوژهای خود را در نطنز بهبود بخشیده و ممکن است بتواند سلاح هستهای را ظرف شش ماه تا دو سال آینده تولید کند.
اما او در توضیح ارزیابیهای مختلف میگوید: «در ارزیابی از سرعت پیشرفت و موفقیت ایران باید این نکته را در نظر گرفت که سرعت پیشرفت این کشور در برنامه هستهای بسیار کندتر از آن حدی بوده که همه تصور میکنند.»
نکته دیگری که کارشناسان غربی در مورد ارزیابی از سرعت پیشرفت برنامه هستهای ایران به آن اشاره میکنند فقدان اطلاعات دقیق در مورد تعداد مراکز غنیسازی و تعداد دقیق سانتریفیوژها و مقدار اورانیوم غنیشده موجود در ایران است.
دیوید کی، مسئول سابق بازرسان تسلیحاتی آمریکا در عراق، ارزیابی کرده که ایران دو تا پنج سال با تولید سلاح هستهای فاصله دارد.
به اعتقاد این کارشناس، جمهوری اسلامی ایران ۸۰ درصد از این مسیر را طی کرده ولی دشوارترین بخش این روند ۲۰ درصد پایانی است. او در همین حال به این نکته نیز اشاره میکند که ایران حدود ۲۰ سال است که این برنامه را آغاز کرده بدون آن که تاکنون به نتیجهای رسیده باشد.
مثل همه موارد مهم از سیاست خارجی آمریکا، موضوع ایران و برنامه هستهای آن نیز در طول مبارزات انتخاباتی این کشور توجه چندانی به خود جلب نکرد. بحران اقتصادی تمامی مسایل دیگر را تحت الشعاع قرار داده بود.
اما بدون شک بحران ایران یکی از موارد مهم از چالشهای دوران ریاست جمهوری باراک اوباما خواهد بود.
آقای اوباما در مقطعی از کارزار انتخاباتی گفت حاضر است بدون قید و شرط با رهبران ایران دیدار و مذاکره کند، ولی بعدها کمتر به این سیاست اشاره کرد.
به هر روی، به نظر میرسد که رییس جمهوری منتخب آمریکا احتمال بیشتری دارد، دستکم نسبت به جرج بوش، که با ایران وارد گفتوگوی مستقیم شود.