احتمال بازسازی مجسمه‌های بودا در بامیان افغانستان

جای خالی یکی از مجسمه‌های بودا در دره بامیان افغانستان

مجسمه‌های غول‌پیکر بودا در منطقه بامیان افغانستان که زمانی در گذشته‌های دور با رنگی روشن رنگ‌آمیزی شده بودند قرن‌ها همچون نگهبانانی خاموش در دل کوهستان رنگ طبیعی صخره‌هایی را که در آن‌ها تراشیده شده بودند بازیافتند.

این مجسمه‌ها که حدود هزار و پانصد سال بر فراز منطقه وسیعی از مرکز افغانستان می‌نگریستند حدود ده سال پیش قربانی طالبان شده و به عنوان بخشی از کارزار طالبان علیه ادیان و باورهای غیراسلامی به دست نابودی سپرده شدند.

به گزارش شبکه خبری سی‌ان‌ان، از روز چهارشنبه هفته گذشته یک جلسه سه‌روزه در شهر پاریس به ابتکار سازمان یونسکو برای بررسی طرح‌های درازمدت جهت بازسازی و مرمت این مجسمه‌ها برگزار شد.

ایرینا بوکوا، مدیر یونسکو، روز دوشنبه در بیانیه‌ای گفت: «این مجسمه‌ها در طول جنگ خانمان‌سوز افغانستان ویران شده و هدف از این تخریب نابود کردن قدرت فرهنگ بود که عنصر مهمی در حیات و وحدت ملت افغانستان است.»

یک پروفسور آلمانی معتقد است که بازسازی مجسمه کوچک‌تر در این مجموعه عملی است. اما یونسکو که در آستانه تکمیل نمودن فعالیت‌ها برای حفظ باقی‌مانده مجسمه‌های بودا و نقش‌های دیواری در منطقه بامیان است با طرح بازسازی این مجسمه‌ها موافق نیست.

با این حال این سازمان قصد دارد بیش از ۵ هزار قطعه از این مجسمه‌ها را که زمانی جزء مهم‌ترین گنجینه‌های هنری و مذهبی جهان بودند حفظ کند.

به گزارش سی‌ان‌ان، امروزه غارهای بزرگی که یک زمانی مجسمه‌های عظیم‌الجثه بودا در آن قرار داشتند فقط حفره‌ای بزرگ در دل کوهستانی به نظر می‌رسند که بر منطقه گسترده‌ای اشراف دارد. اجزاء این مجسمه‌ها که تاکنون جمع‌آوری شده‌اند، برخی به اندازه قطعه سنگ‌های بزرگ و برخی دیگر در ابعاد سنگ‌ریزه در چند انبار و پناهگاه نگهداری می‌شوند.

ارتفاع مجسمه کوچک‌تر مجسمه بودای مونث حدود ۳۸ متر بود.

پروفسور اروین امرلینگ از دانشگاه فنی شهر مونیخ در آلمان می‌گوید که بازسازی مجسمه بودای مونث عملی است. بر اساس مطلبی که وی در وب‌سایت این دانشگاه منتشر کرده، با استفاده از قطعات باقی‌مانده از این مجسمه و مصالح دیگر می‌توان این مجسمه را احیا کرد، هر چند شکل نهایی آن ممکن است با مجسمه اصلی تفاوت‌هایی داشته باشد.

به گفته وی، برای انجام این بازسازی لازم است که یک کارگاه ساختمانی در منطقه بامیان و نزدیک به محل مجسمه‌ها دایر شود. در غیر این صورت حدود هزار و چهار صد قطعه سنگ باقی‌مانده از این مجسمه که برخی از آن‌ها بیش از دو تن وزن دارند باید به آلمان منتقل شوند.

پروفسور اروین امرلینگ قرار بود پژوهش و طرح‌های خود را در این زمینه به جلسات سه‌روزه یونسکو که در پاریس برگزار شد ارائه کند.

شبکه خبری سی‌ان‌ان خاطرنشان می‌کند که در ‌‌نهایت دولت افغانستان در این زمینه تصمیم‌گیری خواهد کرد.

مجسمه‌های بزرگ بودا در بامیان از هجوم لشکریان مغول به این منطقه در دوران چنگیزخان جان سالم به در برده و پس از قرن‌ها سوانح طبیعی، جنگ و شرایط جوی خشن این منطقه هنوز هم پا برجا بودند تا این که در ماه مارس ۲۰۰۱ چند ماه قبل از سرنگونی رژیم طالبان، گروهی از این شبه نظامیان با استفاده از مواد منفجره و شلیک گلوله تانک هفته‌ها وقت صرف کردند تا این دو مجسمه را ویران کنند.

ارتفاع مجسمه بزرگ‌تر حدود ۵۵ متر و مجسمه کوچک‌تر حدود ۳۸ متر بود.

تحقیقات دانشگاه فنی مونیخ در مورد بقایای این مجسمه‌ها نشان می‌دهد که در دوره‌ای آن‌ها با رنگ‌های بسیار روشنی مثل آبی، صورتی، نارنجی و قرمز رنگ‌آمیزی شده بودند. پروفسور امرلینگ می‌گوید که این مجسمه‌ها چندین بار رنگ‌آمیزی شده‌اند و احتمالا دلیل آن فرسایش تدریجی لایه‌های رنگ بوده است.

شبکه خبری سی‌ان‌ان یادآوری می‌کند که در سال ۲۰۰۳ با کمک دولت‌های فرانسه، بریتانیا، ایتالیا و ژاپن کار برای جمع‌آوری و انبار کردن قطعات باقی‌مانده از این مجسمه‌ها شروع شد. در‌‌ همان سال یونسکو محل این مجسمه‌ها و باقی‌مانده آن‌ها را در فهرست میراث فرهنگی جهان و فهرست آثار فرهنگی که در خطر هستند ثبت کرد.