اجلاس مجمع جهانی اقتصاد در داوس روز چهارشنبه ۲۶ ژانویه در شهرک تفریحی داوس در کشور سوئیس گشایش یافت. یکی از سازمان‌های حاضر در این مجمع که فعالیت‌هایش به ظاهر ربطی به مسائل اقتصادی ندارد سازمان عفو بین‌الملل است.
روز چهارشنبه اجلاس داوس با شرکت گروه کثیری از سران کشور‌ها، مقام‌های اقتصادی جهان و سران نهادهای مدنی کار خود را برای مدت پنج روز آغاز کرد.
با وجود این که سازمان عفو بین‌الملل هفت سال است در همایش داوس شرکت می‌کند، اما امسال حضورش از سال‌های پیش بارز‌تر است.
با افزایش تعداد نمایندگان کشورهایی که اقتصادشان به سرعت رو به گسترش است از جمله چین، هند و آفریقای جنوبی، مسئله رعایت حقوق بشر در زمینه تجارت و کار و صنعت نقش پررنگ‌تری پیدا کرده است.
با این حال کشوری مانند ایران که سازمان عفو بین‌الملل و سازمان‌های مشابه وضعیت حقوق بشر آن را وخیم می‌خوانند در کنفرانس داوس حضور ندارد.
رادیوفردا در این زمینه و همچنین نقش این سازمان در داوس با سلیل شتی، دبیرکل عفو بین‌الملل، گفت‌و‌گو کرده است.
پیشینه کار عفو بین‌الملل بیشتر در ارتباط با دولت‌ها و نقش آن‌ها در رعایت حقوق بشر بوده است. البته کار ما در مورد صاحبان حرفه و تجارت نیز بی‌سابقه نیست، اما عملکرد شرکت‌ها روز به روز پراهمیت‌تر می‌شود و قدرت آن‌ها به قدری افزایش یافته که گاه دولت‌ها مجبورند در برابر آن سر تعظیم فرود آورند.
مثلا در مورد فعالیت‌های شرکت نفتی شل در مصب رودخانه نیجر، می‌توان دید دولت نیجریه با وجودی که دولت ضعیفی نیست، اما نمی‌تواند جلوی شرکت شل بایستد. البته گاه دولت‌ها با شرکت‌های بزرگ تبانی می‌کنند.
این قبیل مسائل است که وقتی آن را مغایر حقوق بشر می‌یابیم با آن مقابله و آن را برملا می‌کنیم.
پیام ما در داوس این است که باید از راهنما و دستورالعمل فرا‌تر رویم. دولت‌ها و بخش خصوصی این راهنما‌ها را در اختیار دارند و اعلامیه حقوق بشر مهم‌ترین آن است.
ما در داوس می‌گوییم باید از استانداردهایی که قرار است به طور داوطلبانه رعایت شود قدمی جلو‌تر بگذاریم و آن‌ها را اجباری و قانونی کنیم. دومین موضوعی که در داوس بر آن تکیه داریم این است که باید از مرزهای یک کشور فرا‌تر رویم و همان طور که شرکت‌ها چندملیتی هستند فعالیت ما نیز باید ورای مرز‌ها باشد. مثلا در مورد همان شرکت نفتی شل نمی‌توانیم فقط به عملکرد دولت نیجریه نگاه کنیم چون کشور هلند نیز همان قدر در این موضع دخیل است و باید پاسخ‌گو باشد.
درست است که ما قدرت اجرایی نداریم، اما جهان در حال تغییر است. ما نیز می‌کوشیم توان خود را بیشتر کنیم، اما در حال حاضر مهم‌ترین اهرم قدرت ما حقیقت است و فراموش نکنید عفو بین‌الملل سه میلیون عضو در سراسر جهان دارد. ممکن است در کوتاه‌مدت نتوانیم به تمام اهداف خود برسیم، اما دست از تلاش نمی‌کشیم.
روز چهارشنبه اجلاس داوس با شرکت گروه کثیری از سران کشور‌ها، مقام‌های اقتصادی جهان و سران نهادهای مدنی کار خود را برای مدت پنج روز آغاز کرد.
با وجود این که سازمان عفو بین‌الملل هفت سال است در همایش داوس شرکت می‌کند، اما امسال حضورش از سال‌های پیش بارز‌تر است.
با افزایش تعداد نمایندگان کشورهایی که اقتصادشان به سرعت رو به گسترش است از جمله چین، هند و آفریقای جنوبی، مسئله رعایت حقوق بشر در زمینه تجارت و کار و صنعت نقش پررنگ‌تری پیدا کرده است.
با این حال کشوری مانند ایران که سازمان عفو بین‌الملل و سازمان‌های مشابه وضعیت حقوق بشر آن را وخیم می‌خوانند در کنفرانس داوس حضور ندارد.
رادیوفردا در این زمینه و همچنین نقش این سازمان در داوس با سلیل شتی، دبیرکل عفو بین‌الملل، گفت‌و‌گو کرده است.
- در اطلاعیه مطبوعاتی که منتشر کرده‌اید، می‌گویید نقش حقوق بشر در دنیای کار و تجارت و به خصوص مسئولیتی که متوجه کشورهای نوظهور اقتصادی است و همچنین مسئله معاملات نفت و گاز در صدر کار شما قرار دارد. آیا این نقش جدیدی است که به کار شما اضافه شده است؟
پیشینه کار عفو بین‌الملل بیشتر در ارتباط با دولت‌ها و نقش آن‌ها در رعایت حقوق بشر بوده است. البته کار ما در مورد صاحبان حرفه و تجارت نیز بی‌سابقه نیست، اما عملکرد شرکت‌ها روز به روز پراهمیت‌تر می‌شود و قدرت آن‌ها به قدری افزایش یافته که گاه دولت‌ها مجبورند در برابر آن سر تعظیم فرود آورند.
مثلا در مورد فعالیت‌های شرکت نفتی شل در مصب رودخانه نیجر، می‌توان دید دولت نیجریه با وجودی که دولت ضعیفی نیست، اما نمی‌تواند جلوی شرکت شل بایستد. البته گاه دولت‌ها با شرکت‌های بزرگ تبانی می‌کنند.
این قبیل مسائل است که وقتی آن را مغایر حقوق بشر می‌یابیم با آن مقابله و آن را برملا می‌کنیم.
- آیا راهنما یا دستور کاری برای شرکت‌ها دارید که حدود و صغور مورد قبول شما را معلوم کند؟
پیام ما در داوس این است که باید از راهنما و دستورالعمل فرا‌تر رویم. دولت‌ها و بخش خصوصی این راهنما‌ها را در اختیار دارند و اعلامیه حقوق بشر مهم‌ترین آن است.
ما در داوس می‌گوییم باید از استانداردهایی که قرار است به طور داوطلبانه رعایت شود قدمی جلو‌تر بگذاریم و آن‌ها را اجباری و قانونی کنیم. دومین موضوعی که در داوس بر آن تکیه داریم این است که باید از مرزهای یک کشور فرا‌تر رویم و همان طور که شرکت‌ها چندملیتی هستند فعالیت ما نیز باید ورای مرز‌ها باشد. مثلا در مورد همان شرکت نفتی شل نمی‌توانیم فقط به عملکرد دولت نیجریه نگاه کنیم چون کشور هلند نیز همان قدر در این موضع دخیل است و باید پاسخ‌گو باشد.
- عفو بین‌الملل بازوی اجرایی ندارد، پس چگونه می‌خواهید این قوانین را به اجرا بگذارید؟
درست است که ما قدرت اجرایی نداریم، اما جهان در حال تغییر است. ما نیز می‌کوشیم توان خود را بیشتر کنیم، اما در حال حاضر مهم‌ترین اهرم قدرت ما حقیقت است و فراموش نکنید عفو بین‌الملل سه میلیون عضو در سراسر جهان دارد. ممکن است در کوتاه‌مدت نتوانیم به تمام اهداف خود برسیم، اما دست از تلاش نمی‌کشیم.