تحریم نفت «باید زنگ‌های خطر را در تهران به صدا درآورد»

این روزها بحث تحریم خرید نفت ایران، بیش از هر زمان دیگری، بالا گرفته است؛ فرانسه آمادگی خود را برای تحریم نفت ایران اعلام کرده و منتظر هماهنگی با دیگر متحدان اروپایی خود است.

گفت‌وگوی علیرضا کرمانی با مهرداد عمادی

آمریکا و کانادا و کره جنوبی، هر یک تحریم‌هایی را علیه صنعت پتروشیمی ایران اعمال کرده‌اند و بریتانیا هم که یکی از پایتخت‌های بانکی دنیاست، روابط مالی خود را با بانک مرکزی ایران که دریافت‌کننده درآمدهای نفتی است قطع کرده است.

رادیوفردا در گفت‌وگو با مهرداد عمادی، مشاور اقتصادی اتحادیه اروپا، نخست می‌پرسد که تهدید تحریم نفتی ایران تا چه اندازه جدی است؟

مهرداد عمادی: اگر به دو سه سال اخیر نگاه کنیم، در هیچ زمانی من نمی‌توانم بگویم که مدیریت ماه به ماه تحریم ایران این طور به دقت در حال بررسی و برنامه‌ریزی بوده است. من می‌توانم بگویم که بله، این مسئله بسیار بسیار جدی است.

• آقای عمادی، به عنوان مشاور اتحادیه اروپا شما در جریان هستید که در روزهای اخیر بحث و بررسی‌های جدی مابین کشورهای اروپایی برای تحریم نفت ایران بوده است؟

در این چند روزه به خصوص در ابتدای این هفته ملاقات‌هایی بین مقام‌های فرانسه، هلند و بریتانیا انجام شد که در این چهارچوب راه انداختن مرحله بعدی تحریم‌ها که‌‌ همان تحریم نفت و گسترش تحریم‌های مالی برای ایران بود.

و در همین چهارچوب بود که ملاقات‌هایی بین کشور‌ها انجام شد که در این ملاقات، با کشورهایی که تا آن زمان عدم علاقه و همراهی از خودشان برای تحریم ایران نشان داده بودند مشاوره شد و برای آنها توضیح داده شد که این مسئله مربوط به منافع هر کشور نیست، بلکه منافع تمامی کشورهای اتحادیه اروپا در این میان دخیل و بااهمیت است.

• شما می‌توانید بگویید به چه دلیل؟

گزارش آژانس و دو گزارشی که درباره فعالیت‌های پول‌شویی بانک‌های ایرانی و فعالیت‌های غیرقانونی شرکت‌هایی که با نهادهای مختلف ایران ارتباط داشتند، منتشر شد اتحادیه اروپا را بسیار نگران کرد.

نگرانی از بابت شیوع فساد مالی در شبکه مالی اروپا و نقل و انتقالاتی که انجام می‌شود بود، چرا که در برخی موارد بانک‌هایی که در اروپا بودند و با ایران ارتباط داشتند به خوبی می‌دانستند که دارند تحریم‌شکنی می‌کنند، ولی همراهی می‌کردند به خاطر دستمزدهای بسیار سرسام‌آوری که به آنها پرداخت می‌شده است.

مقام‌های اتحادیه بسیار نگران شدند از این که بانک‌های اروپا دارند به این چاه فساد درمی‌افتند و گزارش آژانس نیز مسائل موشکی ایران را به تسلیحات اتمی این کشور مربوط می‌دانست و کلیه این مسائل به یک‌باره سطح نگرانی در اتحادیه اروپا را به راستی، چندین مرتبه افزایش داد.

در همین چهارچوب هر طرحی که قادر باشد این میزان ریسک برای اتحادیه اروپا را کاهش دهد، مورد توجه قرار خواهد گرفت.

• در واکنش به نگرانی برخی از معامله‌کنندگان نفت در کشورهای اروپایی، کمیسر انرژی اتحادیه اروپا گفته است که جای نگرانی نیست و کشورهای اروپایی می‌توانند از طریق سایر اعضای سازمان اپک، نفت مورد نیاز خود را تامین کنند. واقعا کشورهای اروپایی وقتی که جای نفت ایران خالی باشد، نگرانی ندارند؟

البته نگرانی دارند، برای این که میزان واردات از ایران ممکن است در سطح بسیار پایینی باشد، ولی کشورهایی مثل ایتالیا و اسپانیا مقدار قابل توجهی نفت از ایران می‌خرند و این نفت را با شرایط خیلی ترجیحی از ایران خریداری می‌کنند، در نتیجه این‌ها در تامین انرژی از ایران مقدار قابل توجهی صرفه‌جویی می‌کنند.

ولی در مورد این صحبت‌هایی که آقای [گونتر] اوتینگر، کمیسر انرژی اتحادیه اروپا، کرده‌اند باید بگویم که گفت‌و‌گوهایی انجام شده است، هم با کشورهای حوزه جنوب خلیج فارس و هم کشورهای حوزه دریای خزر و هم سه کشور دیگر که من فعلا از آنها نامی نمی‌برم و آنها هم اعلام آمادگی کرده‌اند که بلافاصله نفت و گاز خود را جایگزین عرضه نفت و گاز ایران کنند. و در این چهارچوب حرفی که کمیسیون انرژی اتحادیه اروپا زده است، بر مبنای داده‌های واقعی و بر مبنای اتفاقات این روز‌ها داده شده است.

• دولت فرانسه گفته است که آماده تحریم نفتی ایران است و در صورتی که متحدان اروپایی‌اش هماهنگ باشند، آن را به اجرا خواهد گذاشت. آیا در نشست پنج‌شنبه هفته آینده اتحادیه اروپا، بحث تحریم نفت ایران هم مطرح شده و درباره آن تصمیم‌گیری خواهد شد؟

این مسئله بستگی به ملاقات هفته آینده مقامات کشورهای ایتالیا، اسپانیا و اتریش دارد تا آنها نسبت به این که چرا اروپا نیاز به همراهی و همدلی آنان دارد، توجیه شوند.

فرانسوی‌ها در حال حاضر بسیار تمایل نشان داده‌اند که در گردهمایی آینده کشورهای اروپایی، یک صدای مشترک در این مورد بلند شود. من تصور می‌کنم که تا پایان روز سه‌شنبه نمی‌شود در این مورد نتیجه‌گیری کرد.

• و در صورت تحریم احتمالی نفت ایران در روزهای آینده، این تحریم چه تاثیری بر اقتصاد ایران و همچنین چه تاثیری بر قیمت نفت در بازارهای جهانی خواهد داشت؟

قیمت نفت در بازارهای جهانی بستگی به این دارد که عرضه‌کنندگان کشورهای اوپک با چه سرعت و با چه قیمتی بخواهند جای نفت عرضه نشده ایران را پر کنند.

اما این که چه اثری بر اقتصاد ایران خواهد گذاشت باید بگویم که ۸۰ درصد بودجه دولت ایران از راه درآمد نفت تامین می‌شود. ۸۸ درصد نیازهای مالی نهادهای امنیتی و نظامی در ایران از محل درآمد نفت است. و ۷۰ درصد نیازهای وارداتی مواد اساسی کشور از راه نفت و گاز تامین می‌شود و این دیگر نیاز به توضیح بیشتری ندارد که هر‌گاه درآمد نفتی ایران متوقف شود، شاهد بازگشت اقتصاد کوپنی و جیره‌ای و شکل‌گیری صف‌های طولانی برای دریافت کالاهای اساسی و اولیه مردم خواهیم بود.

این به نظر من باید زنگ‌های خطر را در تهران به صدا دربیاورد که از ادامه عدم همکاری با آژانس شاید بهتر باشد که دست بردارد و به پای میز مذاکره برگردد.