انتشار خبر قتل ۱۲۰ مامور امنیتی سوری به دست شورشیان مخالف بشار اسد، از تلویزیون دولتی این کشور و پس از قطع برنامه‌های عادی، نشانه تدارک زمینه برای سرکوب خونین مردم با هدف کنترل مجدد اوضاع در شرایط بحرانی کنونی است.
گزارش کشته شدن ماموران امنیتی و نظامی سوری را منابع مخالف رژیم اسد نیز که در قبرس مستقر هستند با احتیاط تائید کرده‌اند.
بنا بر پاره‌ای گزارش‌ها، در بعضی از نقاط شمال غربی سوریه، من‌جمله حمص، حمات، جسرالشغور و لتاکیه که محل درگیری‌های روز یک‌شنبه بوده است، شورشیان مسلح جسد ماموران امنیتی دولت را از تیر‌های چراغ برق در خیابان‌ها آویخته‌اند.
دولت سوریه «گروه‌های تروریست» را مسئول کشتار ماموران امنیتی طرفدار رژیم معرفی کرده، در حالی که مخالفان رژیم اسد «دفاع از خود و بیرون راندن ماموران از شهر‌ها» را وسیله توجیه قتل ماموران دولتی قرار داده‌اند.
اخوان‌المسلمین در کنار قبیله‌ها
محل درگیری‌های مسلحانه اخیر نزدیک شهر حمات و از جمله مراکزی است که اخوان‌المسلمین سوریه در آن دارای نفوذ قابل ملاحظه‌ای است.
مخالفت اخوان‌المسلمین و سنی‌های سوریه که اکثریت جمعیت آن کشور را تشکیل می‌دهند، با رژیم حافظ اسد، پدر بشار، رئیس جمهور کنونی، در انتهای دهه هفتاد به اوج رسید و در سال ۱۹۸۲ با کشتن ده‌ها هزار نفر از ساکنان شهر حمات درهم کوبیده شد.
اینک به نظر می‌رسد که اتحاد تازه قبیله‌ای با ترکیبی از اخوان‌المسلمین سوریه، به‌خصوص در نواحی شمالی و شمال غربی، در روزهایی که اسد آماده برگزاری جشن پایان ناآرامیهای سه ماه در کشور و اعلام «اعاده نظم» می‌شد، حکومت اقلیت علوی‌ها و بعثی‌ها را مورد تهدید جدی قرار داده است.
الگوی ایرانی
هفته گذشته حکومت اسد، ظاهرا با هماهنگی مشاوران امنیتی جمهوری اسلامی و در اقدامی مشابه با اعزام «داوطلبان ایرانی عازم بحرین» داوطلبان سوری و فلسطینی را به حضور در خطوط مرزی اسرائیل در منطقه جولان فرا خواند.
حکومت اسد انتظار داشت که هزاران نفر «داوطلب» در این برنامه نمایشی شرکت کنند. هدف حکومت سوریه این بود که ناآرامیهای داخلی از راه گشودن یک جبهه خارجی از مسیر خود منحرف شده و همچنین «حمایت گسترده مردمی از رژیم» نیز به نمایش گذاشته شود.
همان گونه که طرح عزیمت داوطلبان اعزامی ایران به بحرین بی‌نتیجه ماند، اجرای این طرح در سوریه هم به دلیل حضور اندک «داوطلبان» به شکست کشیده شد. تیراندازی سربازان اسرائیلی به سوی چند صد نفر «داوطلب سوری» عازم مرز و به قتل رسیدن و زخمی شدن تعدادی از آن‌ها، شکست طرح گشودن جبهه برون‌مرزی را تکمیل ساخت.
در نتیجه نیروهای نظامی سوری که پشت سر «داوطلبان» غیرمسلح قرار گرفته بودند ناگزیر از فرا خواندن آن‌ها و تعطیل برنامه تظاهرات ضد اسرائیلی طرفداران حکومت اسد شدند.
تجدید نا‌آرامی‌ها
طراحی و اجرای ناموفق این نمایش اعلام «پایان بحران» در دمشق را با تاخیر روبه‌رو ساخت. طی فاصله ایجاد شده، موج تازه‌ای از مقابله مسلحانه شورشیان ضد حکومت بشار اسد با نیروهای دولتی در مرکز و شمال غرب سوریه آغاز شد.
بسیاری از ناظران، وضعیت موجود در سوریه را ناشی از تلافی‌جویی قبیله‌ای در مقابل اعمال خشونت ماموران امنیتی حکومت بعثی اسد می‌دانند. تاکنون طی درگیری‌های سه ماهه در سوریه بیش از ۱۱۰۰ نفر به قتل رسیده‌اند.
به منظور مقابله با خشونت ماموران امنیتی دولت، قبایل سوری که به‌خصوص در مناطق مرزی با اردن و عراق دارای ارتباطات فامیلی و نسبت‌های مشترک هستند، از راه‌های مرزی به مسلح ساختن بیشتر افراد خود پرداختند.
مطابق با گزارش‌های متعددی از ابتدای ماه آوریل ارسال سلاح‌های سبک و نیمه‌سنگین و همچنین مواد انفجاری از سوی قبایل و منابع مستقر در کشور‌های اردن عراق و عربستان سعودی به سوریه افزایش یافته است.
به دلیل افزایش قابلیت نظامی شورشیان، آرام ساختن شهر‌های سوریه از طریق اعزام تعداد بیشتری از پرسنل امنیتی و نظامی، تدریجا دشوار‌تر از پیش خواهد شد.
به علاوه، کشته شدن تعداد بیشتری از مردم (عموما سنی‌مذهب که در مجموع ۷۵ درصد از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند) ادامه فرمان‌برداری و حفظ تعهد فرماندهان نظامی به رژیم اسد را متزلزل خواهد ساخت.
منابع اسرائیلی که تا هفته قبل با ابراز خوشحالی غیررسمی از اعمال کنترل اسد بر ناآرامیهای داخلی سوریه سخن می‌گفتند، اینک از کنترل شورشیان بر مناطقی مانند حمص، حمات و جسرالشغور یاد می‌کنند.
شکاف در بدنه رژیم اسد
انتشار گزارش‌هایی از همین منابع در روز دوشنبه حاکی از تمرد سرتیپ مناف طلاس، فرمانده تیپ ۱۰۵ نیروهای مخصوص گارد رئیس جمهوری و معاون ژنرال ماهر اسد، برادر بشار، بود و این که وی تهدید کرده که تا تامین خواسته‌های او و افسران زیردستش آن‌ها از انجام هر اقدام (نظامی) در مناطق نا‌آرام کشور خودداری خواهند کرد.
شاید مهم‌تر از گزارش تمرد روز یک‌شنبه ژنرال طلاس، که سنی‌مذهب و از قبیله طلاس و متولد شهر الرستن (یکی از مراکز درگیری‌های اخیر) است، حضور دوشنبه شب ژنرال محمد شاعر، وزیر کشور رژیم اسد، در تلویزیون سراسری سوریه و بیانیه‌ای است که او انتشار داد.
شاعر در تلویزیون سوریه مدعی شد که «مشکل کنونی سوریه تلاش برای از میان برداشتن رژیم آن کشور نیست، بلکه تلاش برای نابود ساختن کشور است. سوریه امروز در مقابل تروریست‌های مسلح قرار گرفته است».
تکیه بیشتر بر ارتش
به منظور آرام ساختن شهر‌های شمالی، اسد اخیرا تیپ ۵۵۵ ارتش را که در شرایط عادی برای دفاع از دمشق در نظر گرفته شده، به آن مناطق اعزام داشته است. همزمان تیپ ۸۵ ارتش نیز به شهر‌های نا‌آرام حمص، حمات و جسرالشغور اعزام شده است.
با انفجار روز یک‌شنبه پل بزرگ فرات توسط شورشیان با استفاده از مواد منفجره‌ای که از انبار‌های ارتش به دست آمده بود اینک نقل و انتقالات نظامی و عبور و مرور تانک‌ها بین مرکز و جنوب سوریه تا حدود زیادی مختل شده و همین امر توانایی‌های ارتش را برای اعاده کنترل بر محل‌های تجمع و تحت کنترل شورشیان دشوار‌تر از پیش می‌سازد.
در وضعیت کنونی اگرچه اعلام شمارش معکوس برای رژیم بشار اسد و سقوط نهایی آن تا حدودی زودهنگام به نظر می‌رسد، در عین حال قرار گرفتن آن را در سراشیب می‌توان یک ارزیابی عمل‌گرایانه دانست.
مخالفان رژیم سوریه، من‌جمله رهبران «حزب توسعه ملی»، اینک سقوط رژیم اسد را قطعی معرفی می‌کنند. در صورت تحقق این ارزیابی، گذشته از تغییر تمامی معادلات قدرت در خاورمیانه، رژیم اسلامی ایران نیز متحمل سخت‌ترین ضربه‌ای خواهد شد که از زمان جنگ هشت‌ساله با عراق بر آن وارد شده است.
گزارش کشته شدن ماموران امنیتی و نظامی سوری را منابع مخالف رژیم اسد نیز که در قبرس مستقر هستند با احتیاط تائید کرده‌اند.
بنا بر پاره‌ای گزارش‌ها، در بعضی از نقاط شمال غربی سوریه، من‌جمله حمص، حمات، جسرالشغور و لتاکیه که محل درگیری‌های روز یک‌شنبه بوده است، شورشیان مسلح جسد ماموران امنیتی دولت را از تیر‌های چراغ برق در خیابان‌ها آویخته‌اند.
دولت سوریه «گروه‌های تروریست» را مسئول کشتار ماموران امنیتی طرفدار رژیم معرفی کرده، در حالی که مخالفان رژیم اسد «دفاع از خود و بیرون راندن ماموران از شهر‌ها» را وسیله توجیه قتل ماموران دولتی قرار داده‌اند.
اخوان‌المسلمین در کنار قبیله‌ها
محل درگیری‌های مسلحانه اخیر نزدیک شهر حمات و از جمله مراکزی است که اخوان‌المسلمین سوریه در آن دارای نفوذ قابل ملاحظه‌ای است.
مخالفت اخوان‌المسلمین و سنی‌های سوریه که اکثریت جمعیت آن کشور را تشکیل می‌دهند، با رژیم حافظ اسد، پدر بشار، رئیس جمهور کنونی، در انتهای دهه هفتاد به اوج رسید و در سال ۱۹۸۲ با کشتن ده‌ها هزار نفر از ساکنان شهر حمات درهم کوبیده شد.
اینک به نظر می‌رسد که اتحاد تازه قبیله‌ای با ترکیبی از اخوان‌المسلمین سوریه، به‌خصوص در نواحی شمالی و شمال غربی، در روزهایی که اسد آماده برگزاری جشن پایان ناآرامیهای سه ماه در کشور و اعلام «اعاده نظم» می‌شد، حکومت اقلیت علوی‌ها و بعثی‌ها را مورد تهدید جدی قرار داده است.
الگوی ایرانی
هفته گذشته حکومت اسد، ظاهرا با هماهنگی مشاوران امنیتی جمهوری اسلامی و در اقدامی مشابه با اعزام «داوطلبان ایرانی عازم بحرین» داوطلبان سوری و فلسطینی را به حضور در خطوط مرزی اسرائیل در منطقه جولان فرا خواند.
حکومت اسد انتظار داشت که هزاران نفر «داوطلب» در این برنامه نمایشی شرکت کنند. هدف حکومت سوریه این بود که ناآرامیهای داخلی از راه گشودن یک جبهه خارجی از مسیر خود منحرف شده و همچنین «حمایت گسترده مردمی از رژیم» نیز به نمایش گذاشته شود.
همان گونه که طرح عزیمت داوطلبان اعزامی ایران به بحرین بی‌نتیجه ماند، اجرای این طرح در سوریه هم به دلیل حضور اندک «داوطلبان» به شکست کشیده شد. تیراندازی سربازان اسرائیلی به سوی چند صد نفر «داوطلب سوری» عازم مرز و به قتل رسیدن و زخمی شدن تعدادی از آن‌ها، شکست طرح گشودن جبهه برون‌مرزی را تکمیل ساخت.
در نتیجه نیروهای نظامی سوری که پشت سر «داوطلبان» غیرمسلح قرار گرفته بودند ناگزیر از فرا خواندن آن‌ها و تعطیل برنامه تظاهرات ضد اسرائیلی طرفداران حکومت اسد شدند.
تجدید نا‌آرامی‌ها
طراحی و اجرای ناموفق این نمایش اعلام «پایان بحران» در دمشق را با تاخیر روبه‌رو ساخت. طی فاصله ایجاد شده، موج تازه‌ای از مقابله مسلحانه شورشیان ضد حکومت بشار اسد با نیروهای دولتی در مرکز و شمال غرب سوریه آغاز شد.
بسیاری از ناظران، وضعیت موجود در سوریه را ناشی از تلافی‌جویی قبیله‌ای در مقابل اعمال خشونت ماموران امنیتی حکومت بعثی اسد می‌دانند. تاکنون طی درگیری‌های سه ماهه در سوریه بیش از ۱۱۰۰ نفر به قتل رسیده‌اند.
به منظور مقابله با خشونت ماموران امنیتی دولت، قبایل سوری که به‌خصوص در مناطق مرزی با اردن و عراق دارای ارتباطات فامیلی و نسبت‌های مشترک هستند، از راه‌های مرزی به مسلح ساختن بیشتر افراد خود پرداختند.
مطابق با گزارش‌های متعددی از ابتدای ماه آوریل ارسال سلاح‌های سبک و نیمه‌سنگین و همچنین مواد انفجاری از سوی قبایل و منابع مستقر در کشور‌های اردن عراق و عربستان سعودی به سوریه افزایش یافته است.
به دلیل افزایش قابلیت نظامی شورشیان، آرام ساختن شهر‌های سوریه از طریق اعزام تعداد بیشتری از پرسنل امنیتی و نظامی، تدریجا دشوار‌تر از پیش خواهد شد.
به علاوه، کشته شدن تعداد بیشتری از مردم (عموما سنی‌مذهب که در مجموع ۷۵ درصد از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند) ادامه فرمان‌برداری و حفظ تعهد فرماندهان نظامی به رژیم اسد را متزلزل خواهد ساخت.
منابع اسرائیلی که تا هفته قبل با ابراز خوشحالی غیررسمی از اعمال کنترل اسد بر ناآرامیهای داخلی سوریه سخن می‌گفتند، اینک از کنترل شورشیان بر مناطقی مانند حمص، حمات و جسرالشغور یاد می‌کنند.
شکاف در بدنه رژیم اسد
انتشار گزارش‌هایی از همین منابع در روز دوشنبه حاکی از تمرد سرتیپ مناف طلاس، فرمانده تیپ ۱۰۵ نیروهای مخصوص گارد رئیس جمهوری و معاون ژنرال ماهر اسد، برادر بشار، بود و این که وی تهدید کرده که تا تامین خواسته‌های او و افسران زیردستش آن‌ها از انجام هر اقدام (نظامی) در مناطق نا‌آرام کشور خودداری خواهند کرد.
شاید مهم‌تر از گزارش تمرد روز یک‌شنبه ژنرال طلاس، که سنی‌مذهب و از قبیله طلاس و متولد شهر الرستن (یکی از مراکز درگیری‌های اخیر) است، حضور دوشنبه شب ژنرال محمد شاعر، وزیر کشور رژیم اسد، در تلویزیون سراسری سوریه و بیانیه‌ای است که او انتشار داد.
شاعر در تلویزیون سوریه مدعی شد که «مشکل کنونی سوریه تلاش برای از میان برداشتن رژیم آن کشور نیست، بلکه تلاش برای نابود ساختن کشور است. سوریه امروز در مقابل تروریست‌های مسلح قرار گرفته است».
تکیه بیشتر بر ارتش
به منظور آرام ساختن شهر‌های شمالی، اسد اخیرا تیپ ۵۵۵ ارتش را که در شرایط عادی برای دفاع از دمشق در نظر گرفته شده، به آن مناطق اعزام داشته است. همزمان تیپ ۸۵ ارتش نیز به شهر‌های نا‌آرام حمص، حمات و جسرالشغور اعزام شده است.
با انفجار روز یک‌شنبه پل بزرگ فرات توسط شورشیان با استفاده از مواد منفجره‌ای که از انبار‌های ارتش به دست آمده بود اینک نقل و انتقالات نظامی و عبور و مرور تانک‌ها بین مرکز و جنوب سوریه تا حدود زیادی مختل شده و همین امر توانایی‌های ارتش را برای اعاده کنترل بر محل‌های تجمع و تحت کنترل شورشیان دشوار‌تر از پیش می‌سازد.
در وضعیت کنونی اگرچه اعلام شمارش معکوس برای رژیم بشار اسد و سقوط نهایی آن تا حدودی زودهنگام به نظر می‌رسد، در عین حال قرار گرفتن آن را در سراشیب می‌توان یک ارزیابی عمل‌گرایانه دانست.
مخالفان رژیم سوریه، من‌جمله رهبران «حزب توسعه ملی»، اینک سقوط رژیم اسد را قطعی معرفی می‌کنند. در صورت تحقق این ارزیابی، گذشته از تغییر تمامی معادلات قدرت در خاورمیانه، رژیم اسلامی ایران نیز متحمل سخت‌ترین ضربه‌ای خواهد شد که از زمان جنگ هشت‌ساله با عراق بر آن وارد شده است.