دولت فعلی لبنان آنقدر ضعیف شده است که حتی قادر نیست زباله‌های شهری را جمع کند، این چیزی است که تظاهرکنندگان این روزهای بیروت می‌گویند.
اختلاف میان تشکل ۱۴ مارس به رهبری سعد حریری از یک سو و گروه موسوم به ۸ مارس به مدیریت حزب الله و هواداران میشل عون از سوی دیگر، بیش از یک سال است که لبنان را بدون رئیس جمهور گذاشته است.
تاکنون ۲۶ جلسه پارلمانی برای انتخاب رئیس جمهور برگزار شده اما هر بار به دلیل عدم حضور نمایندگان حزب الله و هم پیمانان آن‌ها، جلسه به حد نصاب نرسیده و انتخاب فردی برای ریاست جمهوری لبنان از میان مسیحیان این کشور با بن بست تاریخی مواجه شده است. حزب الله لبنان بر انتخاب میشل عون اصرار می‌کند و مخالفین آن‌ها نامزدهای دیگری را معرفی کردند.
بحران «جمع آوری زباله» از آنجا ناشی شد که قرارداد یک شرکت خصوصی بنام «سوکلین» در تاریخ ۱۷ ژولای گذشته با دولت لبنان به پایان رسید و بر سر تمدید قرارداد و قیمت آن میان دو تشکل ۱۴ مارس و ۸ مارس در داخل دولت اختلاف شدیدی بروز کرد. دولت «تمام سلام» خواهان تجدید قرارداد می‌باشد اما گروه ۸ مارس به بهانه بالا بودن قیمت قرارداد به شدت با آن مخالفت می‌کند.
تاکنون ۲۶ جلسه پارلمانی برای انتخاب رئیس جمهور برگزار شده اما هر بار به دلیل عدم حضور نمایندگان حزب الله و هم پیمانان آن‌ها، جلسه به حد نصاب نرسیده و انتخاب فردی برای ریاست جمهوری لبنان از میان مسیحیان این کشور با بن بست تاریخی مواجه شده است. حزب الله لبنان بر انتخاب میشل عون اصرار می‌کند و مخالفین آن‌ها نامزدهای دیگری را معرفی کردند.حسن هاشمیان
این واقعه نشان می‌دهد که چگونه حزب الله لبنان و با صراحت بیشتر، جمهوری اسلامی حتی در کوچک‌ترین امور لبنان همچون جمع آوری زباله دخالت می‌کند و موجب تعطیلی کار دولت شده است. نخست وزیر لبنان اعلام کرده است چنانچه طی این روز‌ها موضوع قرارداد با شرکت‌های حمل زباله حل نشود، از پست خود کناره گیری خواهد کرد و بدین ترتیب بحران زباله در لبنان می‌رود تا دولت این کشور را ساقط کند.
با استعفای احتمالی نخست وزیر، بحران سیاسی در لبنان کامل خواهد شد و بعد از نبود رئیس جمهور، فقدان نخست وزیر به آن اضافه خواهد شد. به همین دلیل «تمام سلام» گفته است مشکل فعلی لبنان زباله‌های شهری نیست بلکه زباله‌های سیاسی است!
اما در مخالفت با تلاش‌های نخست وزیر، نبیه بری رئیس پارلمان و رهبر جنبش امل و از هم پیمانان حزب الله و جمهوری اسلامی طی صدور بیانیه‌ای اعلام کرد «به دلیل بالا بودن نرخ مناقصه شرکت‌های حمل زباله که هزینه زیادی را بر بودجه کشور تحمیل خواهد کرد، دولت باید در عقد قراردادهای جدید با این شرکت‌ها تجدید نظر کند». این بیانیه چند ساعت قبل از کنفرانس خبری محمد مشنوق وزیر محیط زیست لبنان توزیع شد.
این مسؤول دولتی در نظر داشت که به تظاهرکنندگان بگوید، به زودی قرارداد جمع زباله بسته خواهد شد. اما بیانیه نبیه بری که دیدگاه گروه ۸ مارس را نمایندگی می‌کند، همه را ناامید کرد. علاوه بر آن، این بیانیه یک روز قبل از جلسه روز سه شنبه توزیع گشت که قرار است دولت به ریاست نخست وزیر موضوع جمع آوری زباله را در این جلسه حل و فصل کند. یعنی همان جلسه‌ای که «تمام سلام» تهدید کرد در صورت بی‌نتیجه بودن آن، از مقام خود استعفا خواهد داد.
جنبش «بوی گندتان درآمد»
تظاهرات در چند میدان مرکزی بیروت که از روز شنبه گذشته آغاز شد، نام خود را جنبش «بوی گندتان درآمد» گذاشته است. این جنبش که در ابتدا تحت تأثیر انباشته شدن زباله‌ها در خیابان‌های بیرون و به ویژه جاده ساحلی شکل گرفت، اکنون خواسته‌های سیاسی مطرح کرده و خواهان خروج از بحران سیاسی و در هم شکستن تمام قالب‌های فعلی در شکل رویاروئی دو گروه ۱۴ مارس و ۸ مارس شده است.
در این میان رسانه‌های هر دو گروه متخاصم از این جنبش حمایت کردند و انتقادات تندی را متوجه دولت نمودند. روزنامه النهار نزدیک به سعد حریری به شدت از تدابیر امنیتی دولت در برابر تظاهرکنندگان اعتراض کرده و از کشیدن دیوارهای بتونی میان کاخ «سرای» دولت در میدان «ریاض صلح» و معترضین انتقاده نموده است. این روزنامه نوشته «با دیوار بتونی، ارتباط ملت و دولت قطع شد»!
اما روزنامه‌های طرفدار ۸ مارس نیز به ظاهر از تظاهرکنندگان حمایت کردند. روزنامه السفیر با تی‌تر «تجدید قوای معترضین و مخفی شدن دولت» نوشت «با سرکوب نیروهای امنیتی و وارد کردن مجموعه‌های خشونت گرا در میان تظاهرکنندگان، تلاش می‌کنند این حرکت اعتراضی را ساقط کنند».
روزنامه «الاخبار» وابسته به حزب الله لبنان تحلیل کرد که «گروه ۱۴ مارس ریاست جمهوری میشل عون را باید قبول کند در غیر این صورت بعد از بن بست جلسه دولت، اوضاع کشور منفجر خواهد شد».
تظاهرات در چند میدان مرکزی بیروت که از روز شنبه گذشته آغاز شد، نام خود را جنبش «بوی گندتان درآمد» گذاشته است. این جنبش که در ابتدا تحت تأثیر انباشته شدن زباله‌ها در خیابان‌های بیرون و به ویژه جاده ساحلی شکل گرفت، اکنون خواسته‌های سیاسی مطرح کرده و خواهان خروج از بحران سیاسی و در هم شکستن تمام قالب‌های فعلی در شکل رویاروئی دو گروه ۱۴ مارس و ۸ مارس شده است.حسن هاشمیان
در دو روز گذشته تجمعات اعتراضی از سوی تظاهرکنندگان و نیروهای امنیتی به خشونت کشیده شد. در ابتدای امر پلیس با استفاده از آب پاش و گاز اشک آور به استقبال معترضین رفت اما بلافاصله از وسائل خشن دیگری استفاده کرد که صدای دیده‌بان حقوق بشر را درآورد.
برخی از تظاهرکنندگان نیز به خشونت گرائیدن و به سوی نیروهای امنیتی سنگ پرتاب کردند و سیم خاردار وضع شده میان پلیس و تظاهرکنندگان را تخریب نمودند. رهبران جنبش «بوی گندتان درآمد» می‌گویند آن‌ها خواهان به کارگیری روش‌های خشونت آمیز نیستند و قیام آن‌ها حرکتی مسالمت آمیز است.
اما برخی از عوامل نفوذی احزاب سیاسی تجمعات را به سوی خشونت هدایت می‌کنند. در این میان آتش زدن مغازه‌ها و ماشین‌ها و سپس حمله به مقبره رفیق حریری انگشت اتهام را به سوی هواداران گروه ۸ مارس نشانه می‌رود. روزنامه «اللواء» نزدیک به تشکل ۱۴ مارس در تحلیل خود نوشت که خشونت دراین تظاهرات ممکن است مرحله مقدماتی برای واکنش حزب الله لبنان همانند رویداد ۷ مه ۲۰۰۸ می‌باشد. در سال ۲۰۰۸ نیروهای مسلح حزب الله لبنان در اقدامی شبیه به کودتا، خیابان‌های بیروت را تصرف کردند و خانه‌های سعد حریری و ولید جنبلاط از رهبران ۱۴ مارس را محاصره کردند. بهانه آن‌ها قانونی بود که در دولت برای برچیدن شبکه تلفنی سری حزب الله وضع شد.
یعنی حزب الله لبنان در کنار مخابرات کشور، مخابرات ویژه برای خود درست کرده بود و به هیچ کس اجازه نمی‌داد در آن وارد شود. دولت آن زمان لبنان این شبکه مخابراتی را تهدید امنیتی برای شهروندان خود تلقی می‌کرد. اما حزب الله لبنان برای حفظ این شبکه سری از سلاح خود بر ضد مردم لبنان استفاده کرد و یک بحران تاریخی شکل گرفت که با پیمان دوحه به پایان رسید. تلویزیون المستقبل وابسته به سعد حریری نیز در تحلیل خود رویدادهای فعلی را یک «۷ مه کوچک» نامید.
ریشه‌های بحران زباله در بیروت
از زمان عقد قرارداد جمع آوری زباله در بیروت و ۲۲۵ روستای اطراف آن میان شرکت سوکلین و شورای توسعه سازندگی وابسته به دولت لبنان در سال ۱۹۹۴، دو مسأله اساسی همچنان لاینحل باقی مانده است.
نخست نرخ بالای جمع آوری زباله که به ۱۰۲ میلیون دلار در سال می‌رسد که در مقایسه بالا‌ترین نرخ نسبی در سطح خاورمیانه محسوب می‌شود و حتی از نرخ جمع آوری زباله در شهر رُم ایتالیا نیز بالا‌تر است و دوم محل دفن زباله هاست که ابتدا در منطقه «ناعمه» در جنوب شرقی بیروت در نظر گرفته شد اما با اعتراض شدید ساکنین این منطقه مواجه شد.
اکنون هم دولت و هر شرکتی که بخواهد در مناقصه جمع آوری زباله بیروت شرکت کند، مجبور است این دو مسأله را در نظر بگیرد. و به خصوص محل دفن زباله‌ها که بعد از اعتراض مردم منطقه، تعطیل شد و اکنون بیروت محل دفن زباله ندارد. یکی از پیشنهادی مطرح، دفن زباله‌های بیروت در شهرهای دیگر است که هیچ شرکتی با در نظر گرفتن مبلغ ثابت پیشنهادی از طرف دولت زیر بار آن نمی‌رود و از ان سو با واکنش تند شهروندان شهر‌ها مواجه شده است. پیشنهاد دیگر اینکه ۲۵ درصد زباله‌ها در منطقه ناعمه دفن شود و بقیه بازیافت شود اما برای این کار هزینه زیادی لازم است و برخی گروه‌های سیاسی با پرداخت این هزینه مخالفت می‌کنند.
از بحران انتخاب رئیس جمهور لبنان و خالی ماندن این سمت، ۴۵۸ روز گذشته است و به نظر نمی‌رسد این شمارش روز‌ها در آینده نزدیک پایان یابد، اما آنچه واضح است بحران‌های لبنان در حال تشدید است و موضوع ساده‌ای مثل زباله، کشور را تا مرحله انفجار پیش برده است.حسن هاشمیان
به نظر می‌رسد این مخالفت‌ها ریشه در مطالبات سیاسی دارد. گروه ۸ مارس از طریق موضوع زباله‌ها تلاش می‌کند خواست خود درباره تعیین میشل عون بعنوان رئیس جمهور لبنان را به کرسی بنشاند و در مقابل گروه ۱۴ مارس سعی می‌کند به نظاهرکنندگان بگوید که حزب الله و هم پیمانان آن هستند که با مکانیسم جمع آوری زباله مخالفت می‌کنند و در نهایت مسؤول انباشته شدن این همه زباله در خیابان‌های بیروت شده‌اند. در واقع مخالفت نمایندگان گروه ۸ مارس با طرح دولت برای جمع آوری زباله به بهانه بالا بودن نرخ هزینه آن، اهرم فشاری بر مخالفان تعیین میشل عون به سمت ریاست جمهوری می‌باشد تا از این طریق آن‌ها را وادار کنند او را بپذیرند. در غیر این صورت گروه ۸ مارس سعی خواهد کرد گروه مقابل را مسؤول بحران زباله در بیروت نشان دهد.
در این گیرودار از بحران انتخاب رئیس جمهور لبنان و خالی ماندن این سمت، ۴۵۸ روز گذشته است و به نظر نمی‌رسد این شمارش روز‌ها در آینده نزدیک پایان یابد، اما آنچه واضح است بحران‌های لبنان در حال تشدید است و موضوع ساده‌ای مثل زباله، کشور را تا مرحله انفجار پیش برده است. در روزهای گذشته نمایندگان حزب الله و المستقبل دیدارهائی با یکدیگر داشتند و بر سر حفظ امنیت و صلح و عدم فرو افتادن کشور در رویاروئی‌های خشونت آمیز تأکید کردند. اما با بحرانی شدن اوضاع کشور و اضافه شدن بحران‌های منطقه‌ای چون سوریه و یمن که حزب الله لبنان به شدت در آن‌ها فعال است، ممکن است همه چیز از کنترل خارج شود.
----------------------------------------------------------------------------------------
نظر نویسنده الزاما دیدگاه رادیو فردا را منعکس نمی‌کند.