منصور کوشان؛ زمانه و «جنگ زمان»

  • مهرداد قاسمفر
در شرایطی که نشریات فرهنگی سال‌هاست حتی در داخل ایران هم با مشکلات بسیاری روبه‌رو هستند و مدت‌هاست که نشریه قوی و قابل اعتمادی روی دکه‌ها نیامده است،‌ یک روزنامه نگار و داستان‌نویس قدیمی، از بهار امسال فصلنامه‌ای در حوزه فرهنگ و ادبیات منتشر می‌کند که توجه اهل فرهنگ را هم به لحاظ محتوا و هم به لحاظ شکلی و گرافیکی به خود جلب کرده است.

«جنگ زمان» نام فصلنامه‌ای است که منصور کوشان، سردبیر پیشین مجلات توقیف شده تکاپو و آدینه در تهران، امروز در سوئد منتشر می‌کند. کاری که خیلی‌ها با ناباوری به تداوم آن فکر می‌کنند.

منصور کوشان میهمان جنگ فرهنگی – هنری این هفته است.



  • آقای کوشان،‌ در شرایطی که قدیمی‌ترها هم کارهای انتشار نشریات فارسی زبان در خارج از کشور را تعطیل کرده‌اند، شما به فکر انتشار یک نشریه جدید فارسی زبان می‌افتید. این خودش نکته جالبی است. چه عاملی این انگیزه و شهامت را به شما داد که این کار را انجام بدهید؟

من به دلیل اینکه سال‌ها تجربه این کار را داشتم ،‌ به‌خصوص در مورد مجله‌های فرهنگی – ادبی تکاپو و آدینه و چند نشریه دیگر، در همان سالهای اولیه تبعیدم چند تا از دوستان پیشنهاد کردند این کار را ادامه بدهم. ولی چون در آن زمان یکی دو نشریه دیگر هم منتشر می‌شد زیاد راغب به این کار نبودم و فرصت آن را هم نداشتم.

اما همان طور که زمان گذشت و اینترنت گسترده شد و سایت‌ها و وبلاگ‌های زیادی ایجاد شد. من هم مثل دیگران به این منابع مراجعه می‌کردم شاید یک خوراک ذهنی پیدا کنم. در این میان متوجه چند نکته شدم. یکی اینکه اکثر این آثار فاقد ارزش بودند. دوم اینکه زبان فارسی آنها بسیار بد بود و سوم اینکه هیچ نویسنده معتبر و شناخته شده‌ای اگر هم اثر قابل توجهی داشت به این سایت‌ها و وبلاگ‌ها نمی‌داد. این بود که با چند تن از دوستانم مشورت کردم و همه از این پیشنهاد استقبال کردند.

  • با توجه به اینکه اینترنت توانسته است به عنوان یک رسانه بسیار قوی و کارآمد در ایجاد ارتباط با مخاطبان خود عمل کند و اینکه به هر حال بسیاری از نشریات هم به انتشارات اینترنتی روی آورده اند،‌ چرا به این فکر نیافتادید که همین کار را روی شبکه اینترنت قرار دهید؟

بله. این سوال بسیار جالبی است. می‌توانم در این مورد به دو نکته اشاره کنم. یکی اینکه خواننده حرفه ای یک نوع نوستالژی و وابستگی به متن و کاغذ دارد. به این دلیل که ما آنچنان هنوز هم عادت به ارتباط مستقیم با صحفه کامپیوتر و مطالعه مطالب از این طریق را نداریم. دوم اینکه اگر این مسئله ای که شما می‌فرمایید تا به حال موفق بود، بزرگترین بنگاه‌های انتشاراتی کتاب و نشریه و مجله هم همین کار را می‌کردند.

  • البته بسیاری از ناشران به هر حال در سرزمین مادری خود زندگی می‌کنند و مشکل نشر و سانسور و تبعید و مهاجرت و این قبیل مسائل را ندارند- چیزی که جامعه روزنامه نگاری و روشنفکری ایران بسیار درگیر آن است- طبیعی است که آنها اثرشان را به صورت کتاب و کاغذ و چاپ بیرون منتشر می‌کنند. اما مشکل بزرگی که مطمئنم شما هم درگیر آن هستید،‌ مسئله پخش است.

جنگ زمان در ۲۳۲ صحفه منتشر می‌شود دارای فصل‌های گوناگونی است. بخشی به نام پیشخوانی دارد. فصلی به نام بازنگری ادبی که مقاله‌های ادبی آقای داریوش آشوری در آن منتشر می‌شود و بخشی نیز با نام نظریه‌های فلسفی دارد. فصل داستان و شعر دارد. فصلی به نام فرهنگ جامعه و فصلی به نام پژواک که به نقد و بررسی می‌پردازد در این جنگ منتشر می‌شود.
بله. ما واقعا با مشکل پخش روبه‌رو هستیم. اساسا در خارج از کشور نهادی به عنوان مسئول پخش کتاب یا مجله وجود ندارد. با این احوال چندین کتابفروشی در کشورهای اروپایی هست که ما سعی می‌کنیم با آنها ارتباط برقرار کنیم. سعی می‌کنیم مجله را برایشان بفرستیم. بیشترین تلاشمان را روی این گذاشته ایم که خوانندگانی که در خارج از کشور زندگی می‌کنند و این امکان را دارند که اشتراک مجله را بپذیرند را به اشتراک دعوت کنیم.

نکته دوم اینکه ما احتمالا ناگزیر خواهیم شد مطالب شماره‌های گذشته را به ویژه برای خوانندگان داخل ایران،‌ روی اینترنت قرار دهیم. من امیدوارم که بتوانیم از سال جدید میلادی این کار را آغاز کنیم و فصل به فصل یا ماه به ماه،‌ شماره‌های گذشته را روی اینترنت قرار دهیم.

  • جنگ زمان یک نشریه فرهنگی است یا یک نشریه سیاسی؟

جنگ زمان در ۲۳۲ صحفه منتشر می‌شود و دارای فصل‌های گوناگونی است. بخشی به نام پیشخوانی دارد. فصلی به نام بازنگری ادبی که مقاله‌های ادبی آقای داریوش آشوری در آن منتشر می‌شود و بخشی نیز با نام نظریه‌های فلسفی دارد. فصل داستان و شعر دارد. فصلی به نام فرهنگ جامعه و فصلی به نام پژواک که به نقد و بررسی می‌پردازد در این جنگ منتشر می‌شود.

  • آیا از نویسندگان،‌ شاعران،‌ مقاله نویسان و متفکرین داخلی هم برای این کار دعوت به همکاری کرده‌اید؟ و یا مطلبی به دست شما رسیده است ؟

بله. ما به خصوص مشتاق مطالب دوستان از داخل ایران هستیم. به ویژه که بسیاری از مطالب در داخل ایران امکان انتشار ندارند و جنگ زمان یک فرصت و شانس برای انتشار مطالب آنها و ثبت در تاریخ ادبیات ایران است.