میزان بیکاری در ایران چند در صد است؟
این پرسشی است که بارها آن را مطرح کرده‌ایم و از کارشناسان گوناگون، پاسخ‌های گوناگونی هم گرفته‌ایم.
پاسخ نهادهای دولتی به این پرسش متفاوت است. اما گفته های وزیر تعاون جمهوری اسلامی روز دوشنبه از آمار تازه‌ای حکایت دارد. وزیر تعاون می‌گوید در حال حاضر ۴ میلیون نفر در ایران بی‌کارند و خبرگزاری ایلنا با محاسبه این تعداد در تناسب با جمعیت فعال کشور می‌نویسد: نرخ بیکاری به گفته وزیر تعاون نزدیک به ۱۸ در صد است.
۱۸ درصد نرخ بیکاری با آنچه وزیر کار می‌گوید فاصله بسیاری دارد. به ویژه که عبدالرضا شیخ الاسلامی، وزیر کار، قول داده است که نرخ بیکاری را تک‌رقمی کند.
حسن صادقی، رئیس اتحاديه پيشكسوتان كارگری، اخیرا در یادداشتی خطاب به وزیر کارنوشته است: اگر دولت بتواند همین نرخ بيكاری موجود را هم ثابت نگه دارد خیلی موفق بوده است.
پای گفت‌وگو با حسن صادقی می‌نشینیم تا در باره یادداشتی که نوشته توضیحات بیشتری به شنودنگان و کاربران رادیو فردا دهد:
حسن صادقی: بحث ما بر سر این بود که به اهدافی که در رابطه با کاهش نرخ بیکاری در برنامه سوم و چهارم طرح کردیم نرسیدیم و عملا راهکارهایی که تحت عنوان توزیع منابع ارائه شده بود نتوانست نرخ بیکاری را به آن اهداف اعلام شده در برنامه سوم و چهارم برساند، علی الخصوص روی برنامه چهارم تاکید بیشتری داشتیم.
جناب آقای شیخ الاسلام عنوان کرده بودند که بنا داریم نرخ بیکاری را تک‌رقمی کنیم و به مرز هفت یا هشت درصد برسانیم. ما توصیه کردیم که نرخ بیکاری را اگر در همین وضعیت به شکل ثابت نگه داریم و جلوی بیکار شدن تعداد بیشتری از کارگران را بگیریم، واقعا کار بزرگی انجام داده‌ایم. چرا که با وضعیت فعلی که واحدهای تولیدی دارند، احتمال از دست دادن تعداد شغل بیشتری نسبت به سال‌های گذشته وجود دارد.
ما نگرانی خودمان را در قالب این نامه به وزیر محترم کار انعکاس دادیم که دغدغه اصلی ما حفظ اشتغال موجود است.
ما بیشتر در ابتدا منابع آماری کشور را ملاک قرار می‌دهیم. بعد هم برآوردی از مجموعه آمارهای مطرح شده توسط سازمان بین المللی کار و سازمان‌های دیگری که نرخ بیکاری کشورها را رصد می‌کنند، تلفیقی از این دو را مد نظر قرار می‌دهیم. چون تشکیلات ما منابع آماری خاصی ندارد. من فکر می‌کنم که آماری که بانک مرکزی و یا سازمان آمار ایران اعلام کرده است که همان ۱۲ وهفت دهم درصد است به حقیقت نزدیک‌تر است. حالا شاید در بخش تحصیل کرده‌ها و فارغ التحصیلان دانشگاه‌ها، شاید حرف وزیر تعاون درست باشد، اما در کل نرخ بیکاری در کشور ما روی ۱۳ درصد متمرکز است که خود همین میزان هم نرخ بالایی است و نرخ کمی نیست.
سیاست‌هایی که دولت برای توزیع منابع بکار برده است نتوانسته راهگشا باشد. از طرفی واردات کالاهای کشورهای صنعتی که حالا هر یک میلیارد واردات به هر کشوری معنا و مفهوم آن از دست دادن یکصد هزار فرصت شغلی است، این در حالی است که در کشور ما ۷۰ میلیارد دلار کالا از منابع رسمی و غیر رسمی وارد کشور شده است. این یعنی چه؟ یعنی بیکار شدن ۷۰۰ هزار کارگر.
کالاهای چینی امروز بازار مصرف کشور ما را دچار مشکل کرده است. وعملا بازار مصرف ما تحت سیطره کالاهای چینی قرار گرفته است. دولت باید با این نوع سیاست وارداتی مبارزه کند. دولت باید نگاه حمایتی خود را از بخش صنعت برندارد. بایستی این نگاه را پررنگ‌تر کند.
پول نفت ما نباید صرف کالاهای چینی شود. پول نفت ایران نمی‌بایستی صرف کالاهای ساخت کشور ترکیه و کشورهای توسعه یافته شود. پول نفت ما باید صرف تکنولوژی برتر شود. باید بازسازی صنایع را به همراه داشته باشد.
این پرسشی است که بارها آن را مطرح کرده‌ایم و از کارشناسان گوناگون، پاسخ‌های گوناگونی هم گرفته‌ایم.
- محمد جهرمی، وزیر کار و اموراجتماعی دولت نهم که وزارت کار و اموراجتماعی را متولی اشتغال در ایران می‌دانست، نتوانست نرخ بیکاری را به هدف هشت درصدی برنامه توسعه برساند، حال باید دید عبدالرضا شیخ الاسلامی، وزیر کار دولت دهم که وزارت کار را متولی اشتغال نمی‌داند، خواهد توانست نرخ بیکاری را به هفت درصد برساند یا نه؟
۱۸ درصد نرخ بیکاری با آنچه وزیر کار می‌گوید فاصله بسیاری دارد. به ویژه که عبدالرضا شیخ الاسلامی، وزیر کار، قول داده است که نرخ بیکاری را تک‌رقمی کند.
حسن صادقی، رئیس اتحاديه پيشكسوتان كارگری، اخیرا در یادداشتی خطاب به وزیر کارنوشته است: اگر دولت بتواند همین نرخ بيكاری موجود را هم ثابت نگه دارد خیلی موفق بوده است.
پای گفت‌وگو با حسن صادقی می‌نشینیم تا در باره یادداشتی که نوشته توضیحات بیشتری به شنودنگان و کاربران رادیو فردا دهد:
حسن صادقی: بحث ما بر سر این بود که به اهدافی که در رابطه با کاهش نرخ بیکاری در برنامه سوم و چهارم طرح کردیم نرسیدیم و عملا راهکارهایی که تحت عنوان توزیع منابع ارائه شده بود نتوانست نرخ بیکاری را به آن اهداف اعلام شده در برنامه سوم و چهارم برساند، علی الخصوص روی برنامه چهارم تاکید بیشتری داشتیم.
جناب آقای شیخ الاسلام عنوان کرده بودند که بنا داریم نرخ بیکاری را تک‌رقمی کنیم و به مرز هفت یا هشت درصد برسانیم. ما توصیه کردیم که نرخ بیکاری را اگر در همین وضعیت به شکل ثابت نگه داریم و جلوی بیکار شدن تعداد بیشتری از کارگران را بگیریم، واقعا کار بزرگی انجام داده‌ایم. چرا که با وضعیت فعلی که واحدهای تولیدی دارند، احتمال از دست دادن تعداد شغل بیشتری نسبت به سال‌های گذشته وجود دارد.
«پول نفت ما نباید صرف کالاهای چینی شود. پول نفت ایران نمی‌بایستی صرف کالاهای ساخت کشور ترکیه و کشورهای توسعه یافته شود. پول نفت ما باید صرف تکنولوژی برتر شود. باید بازسازی صنایع را به همراه داشته باشد.»
حسن صادقی
- اما بر سر خود میزان درصد بیکاری اختلافات زیادی هست. هر کسی چیزی می‌گوید. وزیر تعاون مطرح می‌کند که بیکاری دامنگیر چهار میلیون نفر است. خبرگزاری ایلنا هم با احتساب همین چهار میلیون که وزیر طرح کرده نرخ بیکاری را نزدیک به ۱۸ درصد مطرح می‌کند. شما به عنوان عضوی از مجامع کارگری، آمار واقعی بیکاری را چه میزانی می‌دانید؟
ما بیشتر در ابتدا منابع آماری کشور را ملاک قرار می‌دهیم. بعد هم برآوردی از مجموعه آمارهای مطرح شده توسط سازمان بین المللی کار و سازمان‌های دیگری که نرخ بیکاری کشورها را رصد می‌کنند، تلفیقی از این دو را مد نظر قرار می‌دهیم. چون تشکیلات ما منابع آماری خاصی ندارد. من فکر می‌کنم که آماری که بانک مرکزی و یا سازمان آمار ایران اعلام کرده است که همان ۱۲ وهفت دهم درصد است به حقیقت نزدیک‌تر است. حالا شاید در بخش تحصیل کرده‌ها و فارغ التحصیلان دانشگاه‌ها، شاید حرف وزیر تعاون درست باشد، اما در کل نرخ بیکاری در کشور ما روی ۱۳ درصد متمرکز است که خود همین میزان هم نرخ بالایی است و نرخ کمی نیست.
سیاست‌هایی که دولت برای توزیع منابع بکار برده است نتوانسته راهگشا باشد. از طرفی واردات کالاهای کشورهای صنعتی که حالا هر یک میلیارد واردات به هر کشوری معنا و مفهوم آن از دست دادن یکصد هزار فرصت شغلی است، این در حالی است که در کشور ما ۷۰ میلیارد دلار کالا از منابع رسمی و غیر رسمی وارد کشور شده است. این یعنی چه؟ یعنی بیکار شدن ۷۰۰ هزار کارگر.
کالاهای چینی امروز بازار مصرف کشور ما را دچار مشکل کرده است. وعملا بازار مصرف ما تحت سیطره کالاهای چینی قرار گرفته است. دولت باید با این نوع سیاست وارداتی مبارزه کند. دولت باید نگاه حمایتی خود را از بخش صنعت برندارد. بایستی این نگاه را پررنگ‌تر کند.
- مقام‌های دولتی چه توجیهی برای باز کردن درهای کشور به روی واردات کالاهای چینی دارند؟
پول نفت ما نباید صرف کالاهای چینی شود. پول نفت ایران نمی‌بایستی صرف کالاهای ساخت کشور ترکیه و کشورهای توسعه یافته شود. پول نفت ما باید صرف تکنولوژی برتر شود. باید بازسازی صنایع را به همراه داشته باشد.