چله یا یلدا: این بلندترین شب سال با سالیان سال ماندگاری در تاریخ ایران‌زمین، با تازه کردن دیدار از خانواده و دوستان و بستگان با انار و شعر... سلامی دوباره به خورشید، هر سال زنده می‌شود.
چله زنده می‌شود و با خود زندگی را به خانه ایرانیان می‌برد. مهر زاده می‌شود و مهربانی دو باره جایی در دل مردم پیدا می‌کند.
هر سال در نقطه آغازین زمستان، دو یا سه روز پیش از میلاد مسیح، ایرانیان دور هم جمع می‌شوند، می‌گویند و می خندند و در سخت‌ترین روزها نیز تلاش می‌کنند تا به افتخار زایش مهر، غم و دلتنگی را اندکی فراموش کنند.
شکوه میرزادگی، نویسنده، ناشر و مسئول امور اجرایی بنیاد "پاسارگاد" (کوشنده درنگه‌داری از میراث فرهنگی و طبیعی ایران) در باره چله به رادیو فردا می‌گوید: در خصوص جشن‌های ایرانی؛ ما در تاریخ پیش از اسلام و در دوران باستان برای هر ماه ، جشنی برگزار می‌کردیم. تا آنجا که من می دانم و در کتابهای تاریخ نوشته شده است، عزاداری نداشتیم و همه مراسم جشن بوده است و هر ماه هم به مناسبت همان ماه، جشنی برگزار می‌شد.
ولی یلدا از جمله جشن‌هایی است که می‌گویند قدمتش به چهار هزار سال پیش برمی‌گردد و متعلق به زمانی است که مردم سرزمین ما، خدایی به نام میترا یا مهر را پرستش می‌کردند.
این خدا، خدای بداخلاق و بدی نبود. خدایی بود که چند چیز برایش اهمیت ویژه داشت، قانون ، نظم، حرمت‌گذاری به دوستی و پیمان.
باور دیگری هم که وجود داشت این بود که همیشه بین بدی و خوبی جنگ و درگیری است و آن کسی که در نهایت پیروز می‌شود حتما خوبی و روشنایی است. به همین دلیل هم روز اول دی ماه که بلندترین شب سال را دارد، مردم تا صبح بیدار می‌نشستند و معتقد بودند که بین خدای تاریکی و خدای روشنایی نبرد است.
آنها منتظر می شدند تا اولین طلوع آفتاب را ببینند و بگویند که خدای خوبی و روشنایی پیروز شده است. در عین حال این روزی بود که می‌گفتند میترا در این روز متولد شده است.
خانم میرزادگی، چرا حالا ما این شب موسوم به شب یلدا را جشن می‌گیریم؟
ما در واقع حالا نیست که این شب را جشن می‌گیریم. بلکه در تمام این سال‌ها این شب جشن گرفته شده است. ولی دیگر سال‌ها و قرن‌هاست که کسی به اینکه شب یلدا همزمان با شب تولد خدای مهر یا همان میترا بوده است فکر نمی‌کند.
شب یلدا هم یکی از شب‌های جشن ایرانی مثل نوروز و چهارشنبه سوری و اعیادی است که می‌بینیم حتی در پیشرفته‌ترین کشورها نیز مانند آن را دارند و مراسم قدیمی خود را برگزار می‌کنند. البته در فرهنگ‌هایی که شادی برانگیزند وجود دارند.
اینکه مردم شبی را تا صبح دور هم بنشینند و بگویند و بخندند و برقصند و منتظر طلوع آفتاب باشند بسیار سنت زیبایی است.
نزدیک بودن شب یلدا به تولد عیسی مسیح که به فاصله سه چهار روز از هم قرار دارد و واژه سریانی یلدا به معنای تولد، موجب شده است که برخی معتقد باشند این دو با هم مرتبطند.
تاریخ شناسان غربی هم معتقدند که کریسمس از آیین میتراییسم گرفته شده است . یعنی زمانی که آیین میترا به اروپا هم کشیده شد و عده زیادی بودند که پیرو مذهب میترا بودند. کما اینکه الان هم در ایتالیا و آلمان و سایر شهرهای اروپا، معابد میترایی وجود دارد که با همان تزئینات و شکل و شمایل و قیافه‌ای که از میترا وجود داشته تزیین شده است.
این تاریخ شناسان معتقدند که کشیشان مسیحی جلوی این جشن را گرفتند و روی آن معابد، کلیسا ساختند و الان هم به خاطر تفاوت‌های تقویمی و بالا و پایین بودن تقویم ما و آن‌هاست که این جشن را ما در روز ۲۱ دسامبر و آنها در روز ۲۵ دسامبر به پا می‌کنند. ولی در واقع هر دوی آنها یکی است . آنها تولد عیسی را در این روز جشن می‌گیرند چون تولد مسیح را هیچ کس نمی‌تواند به طور دقیق بگوید که چه زمانی است. ولی شب یلدا را چهار هزار سال است که همه می دانند چه شبی است.
چله زنده می‌شود و با خود زندگی را به خانه ایرانیان می‌برد. مهر زاده می‌شود و مهربانی دو باره جایی در دل مردم پیدا می‌کند.
هر سال در نقطه آغازین زمستان، دو یا سه روز پیش از میلاد مسیح، ایرانیان دور هم جمع می‌شوند، می‌گویند و می خندند و در سخت‌ترین روزها نیز تلاش می‌کنند تا به افتخار زایش مهر، غم و دلتنگی را اندکی فراموش کنند.
شکوه میرزادگی، نویسنده، ناشر و مسئول امور اجرایی بنیاد "پاسارگاد" (کوشنده درنگه‌داری از میراث فرهنگی و طبیعی ایران) در باره چله به رادیو فردا می‌گوید: در خصوص جشن‌های ایرانی؛ ما در تاریخ پیش از اسلام و در دوران باستان برای هر ماه ، جشنی برگزار می‌کردیم. تا آنجا که من می دانم و در کتابهای تاریخ نوشته شده است، عزاداری نداشتیم و همه مراسم جشن بوده است و هر ماه هم به مناسبت همان ماه، جشنی برگزار می‌شد.
ولی یلدا از جمله جشن‌هایی است که می‌گویند قدمتش به چهار هزار سال پیش برمی‌گردد و متعلق به زمانی است که مردم سرزمین ما، خدایی به نام میترا یا مهر را پرستش می‌کردند.
این خدا، خدای بداخلاق و بدی نبود. خدایی بود که چند چیز برایش اهمیت ویژه داشت، قانون ، نظم، حرمت‌گذاری به دوستی و پیمان.
باور دیگری هم که وجود داشت این بود که همیشه بین بدی و خوبی جنگ و درگیری است و آن کسی که در نهایت پیروز می‌شود حتما خوبی و روشنایی است. به همین دلیل هم روز اول دی ماه که بلندترین شب سال را دارد، مردم تا صبح بیدار می‌نشستند و معتقد بودند که بین خدای تاریکی و خدای روشنایی نبرد است.
آنها منتظر می شدند تا اولین طلوع آفتاب را ببینند و بگویند که خدای خوبی و روشنایی پیروز شده است. در عین حال این روزی بود که می‌گفتند میترا در این روز متولد شده است.
خانم میرزادگی، چرا حالا ما این شب موسوم به شب یلدا را جشن می‌گیریم؟
ما در واقع حالا نیست که این شب را جشن می‌گیریم. بلکه در تمام این سال‌ها این شب جشن گرفته شده است. ولی دیگر سال‌ها و قرن‌هاست که کسی به اینکه شب یلدا همزمان با شب تولد خدای مهر یا همان میترا بوده است فکر نمی‌کند.
شب یلدا هم یکی از شب‌های جشن ایرانی مثل نوروز و چهارشنبه سوری و اعیادی است که می‌بینیم حتی در پیشرفته‌ترین کشورها نیز مانند آن را دارند و مراسم قدیمی خود را برگزار می‌کنند. البته در فرهنگ‌هایی که شادی برانگیزند وجود دارند.
اینکه مردم شبی را تا صبح دور هم بنشینند و بگویند و بخندند و برقصند و منتظر طلوع آفتاب باشند بسیار سنت زیبایی است.
نزدیک بودن شب یلدا به تولد عیسی مسیح که به فاصله سه چهار روز از هم قرار دارد و واژه سریانی یلدا به معنای تولد، موجب شده است که برخی معتقد باشند این دو با هم مرتبطند.
تاریخ شناسان غربی هم معتقدند که کریسمس از آیین میتراییسم گرفته شده است . یعنی زمانی که آیین میترا به اروپا هم کشیده شد و عده زیادی بودند که پیرو مذهب میترا بودند. کما اینکه الان هم در ایتالیا و آلمان و سایر شهرهای اروپا، معابد میترایی وجود دارد که با همان تزئینات و شکل و شمایل و قیافه‌ای که از میترا وجود داشته تزیین شده است.
این تاریخ شناسان معتقدند که کشیشان مسیحی جلوی این جشن را گرفتند و روی آن معابد، کلیسا ساختند و الان هم به خاطر تفاوت‌های تقویمی و بالا و پایین بودن تقویم ما و آن‌هاست که این جشن را ما در روز ۲۱ دسامبر و آنها در روز ۲۵ دسامبر به پا می‌کنند. ولی در واقع هر دوی آنها یکی است . آنها تولد عیسی را در این روز جشن می‌گیرند چون تولد مسیح را هیچ کس نمی‌تواند به طور دقیق بگوید که چه زمانی است. ولی شب یلدا را چهار هزار سال است که همه می دانند چه شبی است.