اوباما به ریاض رفت

باراک اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا، برای دیدار با پادشاه عربستان سعودی و نیز سران کشورهای شورای همکاری خلیج فارس، اول اردیبهشت ماه به ریاض رفته‌است.

نبرد با «حکومت اسلامی»، بحران‌ها در سوریه و یمن یا تنش در روابط عربستان و ایران، از جمله مواردی هستند که پیش‌بینی می‌شود طرف‌ها در مورد آن گفت‌وگو کنند.

گزارش رادیویی شاهین بشیری از سفر باراک اوباما به عربستان سعودی

پیش از سفر آقای اوباما به پایتخت عربستان، اش کارتر، وزیر دفاع ایالات متحده با محمد بن سلمان، جانشین بانفود ملک سلمان، پادشاه عربستان، دیدار کرده بود؛ دیداری که مسئله ایران نیز در آن مطرح شد.

پنتاگون، وزارت دفاع آمریکا گفته است طرف‌ها در مورد منافع مشترک امنیتی، از جمله آنچه دخالت‌های ایران توصیف شده، گفت‌وگو کرده‌اند.

آسوشیتدپرس می‌گوید انتظار می‌رود رئیس‌جمهوری آمریکا، از عربستان و دیگر کشورهای شورای همکاری خلیج فارس بخواهد همکاری و مشارکت بیشتری در جریان نبردها با «حکومت اسلامی» در عراق و سوریه انجام دهند.

به گزارش آسوشیتدپرس واشینگتن نگرانی‌هایی نیز از افزایش شمار قربانیان غیرنظامی در یمن، از زمان آغاز حملات ائتلاف عربی به این کشور دارد و نیز بیم آن دارد که افزایش تنش‌ها میان عربستان و ایران به خشونت‌های فرقه‌ای‌مذهبی در خاورمیانه دامن بزند.

«تقسیم منطقه»

رئیس‌جمهوری آمریکا در پایان سال گذشته خورشیدی در مصاحبه‌ای با نشریه آتلانتیک گفته بود «رقابت میان عربستان و ایران که به جنگ نیابتی و هرج‌ومرج در سوریه، عراق و یمن منجر شده، ما را ملزم می‌کند که به دوستان خود و همچنین به ایرانی‌ها گوشزد کنیم، باید راهی موثر برای تقسیم منطقه بین خود پیدا کرده و نوعی صلح سرد برقرار کنند.»

​در واکنش به این مصاحبه، ترکی الفیصل، از شاهزدگان بانفوذ سعودی، که زمانی رئیس سازمان اطلاعاتی عربستان بود نامه‌ای سرگشاده به اوباما نوشت؛ ترکی الفیصل در این نامه گفته بود رئیس‌جمهوری آمریکا، در سپتامبر سال گذشته در مورد مقابله با «فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده» ایران، به محمد بن سلمان اطمینان خاطر داده بود، اما اکنون «شما ما را به شگفتی وا می‌دارید».

ریاض در جریان مذاکرات اتمی میان ایران و شش قدرت جهانی و فرجام یافتن آن، رویکردی انتقادی گرفته بود و روابط میان حکومت عربستان و دولت باراک اوباما با فراز و نشیب‌هایی روبه‌رو شده‌است.

اما گروهی از تحلیلگران می‌گویند گفته‌ها و خواسته‌های اخیر واشینگتن در اعطای نقش به تهران، برای پایان دادن به برخی بحران‌ها و نیز نبرد با گروه‌های افراطی، در حالی‌که رقابت شدیدی بین عربستان و ایران برقرار است، سعودی‌ها را «دلسرد» کرده‌است. [بیشتر بخوانید: آمریکا و دو راهی ایران و عربستان]

سایه حملات ۱۱ سپتامبر

البته تنها مسئله ایران بر روابط دو کشور سایه نیافکنده است. یکی دیگر از مواردی که با واکنش‌هایی روبه‌رو شده، جریان لایحه‌ اجازه احتمالی به خانواده قربانیان حملات یازدهم سپتامبر در آمریکا، برای گشودن پرونده علیه مقام‌ها و چهره‌های سعودی‌ست.

روزنامه نیویورک تایمز به تازگی گفته است عربستان، دولت و کنگره آمریکا را تهدید کرده که در صورت قید نامش در ارتباط با واقعه ۱۱ سپتامبر، صدها میلیارد دلار دارایی خود در ایالات متحده را خواهد فروخت.

پس از آن سخنگوی کاخ سفید گفت ریاض به منافع مشترک با آمریکا در حفاظت از نظام مالی بین‌المللی آگاه است و به نفع آن نیست که بخواهد ثبات این سیستم را برهم بزند. [بیشتر بخوانید: ​«برهم زدن ثبات اقتصاد جهانی به نفع ریاض نیست»]

اما در عین حال گزارش‌هایی نیز منتشر شده که نشان می‌دهد در صورت تصویب چنین طرحی در کنگره، باراک اوباما آن را وتو خواهد کرد.

پل رایان، رئیس ِ جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان آمریکا نیز خواستار بازبینی طرح شده تا به گفته او «این اطمینان به وجود آید که در رابطه با هم‌پیمان خود دچار اشتباهی نخواهیم شد».

اما ده‌ها تن از بازماندگان قربانیان حملات سال ۲۰۰۱ در نامه‌‌ای به اوباما گفته‌اند «جایگاه شما در تاریخ، نباید با مسدود کردن روندی قضایی که می‌تواند به برملا شدن وقایع بیانجامد، خدشه‌دار شود».

نویسندگان این نامه در آستانه سفر اوباما به ریاض، از او خواسته بودند که اجازه دهد اطلاعات محرمانه سازمان‌های امنیتی آمریکا، در مورد احتمال رابطه حملات ۱۱ سپتامبر و عربستان سعودی، منتشر شود.

در هر صورت به نظر نمی‌رسد طی روزهای آینده رای‌گیری احتمالی در مورد این طرح در کنگره انجام شود.

عربستان سعودی، بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت جهان است و در صدر فهرست خریداران تسلیحات ساخت ایالات متحده قرار دارد. این کشور در عین حال، با نزدیک به یک میلیون بشکه نفت در روز، دومین تامین‌کننده خارجی نفت آمریکا است. دوره ریاست‌جمهوری باراک اوباما در سال جاری میلادی به پایان می‌رسد.