«ایران قطعا با کمبود بنزین مواجه خواهد شد»

پالایشگاهی در بندرعباس

نصیر شیرخانی، تحلیلگر مسایل نفتی در بیروت، در مورد معضل بنزین و تاثیر تحریم ها بر صنعت نفت ایران با رادیو فردا گفت و گو کرده است. وی می گوید: «در ماه جولای – که هم اکنون ما در آن قرار داريم- تنها سه محموله بنزين وارد ايران شده است.»

شيرخانی: همان طور که گفتيم بايد دو طرف ماجرا را بسنجيم. از يک طرف، ايران می گويد که اين تحريم ها، هيچ اثری نخواهد داشت. ما آماده ايم و ذخيره کافی داريم و می توانيم با کمبودهايی که به وجود خواهد آمد،‌ دست و پنجه نرم کنيم و اين تحريم ها هيچ اثری نخواهد داشت.

ولی از سوی ديگر شما می بينيد که در طول مدتی که اين تحريم ها بر عليه ايران آغاز شده است، شرکت های بزرگ جهانی به ايران بنزين نمی فروشند. نه تانکرهای شرکت های معتبر، فرآورده های نفتی را به مقصد ايران حمل می کنند و نه شرکت های معتبر جهانی به آنها اجازه سفر به ايران را صادر می کنند.

در ماه جولای – که هم اکنون ما در آن قرار داريم- تنها سه محموله بنزين وارد ايران شده است. در صورتی که در اين ماه، حداقل بايد ده محموله بنزين وارد ايران می شد.

در نتيجه هنوز زود است که ما در اين مورد قضاوت کنيم که تحريم ها بر ايران تاثيری خواهد داشت يا خير؟ ولی اگر شما به آمار و ارقام موجود و آن چه که دارد اتفاق می افتد نگاهی بياندازيد، مطمئنم که در ايران، بعدها، کمبود بنزين احساس خواهد شد.

الان هنوز مقداری ذخيره،‌ وجود دارد. اگر اين تحريم ها ادامه داشته باشد و به شدت آن افزوده شود، ايران قطعا با کمبود بنزين و ساير فراورده های نفتی مواجه خواهد شد.

آقای شيرخانی، گذشته از بحث واردات بنزين برای تامين نيازهای داخلی ايران، مسئولان جمهوری اسلامی از توليد سريع بنزين در داخل کشور صحبت می کنند. آيا امکان توليد اين حجم از بنزين در ايران وجود دارد؟

اگر به سابقه جمهوری اسلامی در ساختن تاسيسات نفتی نگاهی بياندازيم متوجه می شويم که غير از توليد نفت، در جای ديگری موفق نبوده اند. سالهاست که اينها می خواهند ال.ان.جی. توليد کنند و هنوز نتوانسته اند.

برای اينکه شرکت های بزرگ جهان که دارای تکنولوژی و توان مادی هستند، حاضر به همکاری با ايران نيستند. حالا گفتن اينکه می توانند پالايشگاه بسازند و نيازهای داخلی را برآورده کنند، به اعتقاد من ادعای معتبری نيست.

چون اگر بخواهيم يک پالايشگاه در ايران تاسيس کنيم بايد ظرفيت توليد ۳۰۰ تا ۵۰۰ هزار بشکه را داشته باشد تا در آينده نيازهای کشور را برآورده کند.

برای ساخت چنين پالايشگاهی، ۱۲ تا ۱۵ ميليارد دلار اعتبار لازم است. و تامين اين مقدار پول برای ايران واقعا مشکل است. گذشته از مشکلات مالی، توان تکنولوژی هم در ايران وجود ندارد.
ايران اين توان را ندارد که پالايشگاه بسازد. در نتيجه باز هم مجبور است از شرکت های غربی و کره ايی و ژاپنی کمک بگيرد. اين شرکت ها، شرکت های بزرگی هستند که در مسير کار با تحريم های آمريکا مواجه می شوند. در نتيجه هيچ شرکتی حاضر به انجام اين کار نيست.

از زمانی که شما کلنگ ساخت يک پالايشگاه را به زمين می زنيد تا زمانی که موفق به ساخت و تکميل آن بشويد، حداقل چهار سال به طول می انجامد. اينها هنوز نه طرحی برای اين کار دارند، نه اعتبار مالی دارند و نه هيچ شرکتی حاضر به همکاری با آنهاست.

مسئولان وزارت نفت، تغيير کاربری پتروشيمی استفاده از کارخانجات پتروشيمی را برای توليد بنزين به عنوان يکی از راهکارهای تامين نياز ايران به بنزين – در صورت تشديد تحريم ها- مطرح می کنند.

به لحاض فنی، اساسا چنين کاری امکان پذير است؟ و چقدر صرفه اقتصادی خواهد داشت؟

فکر نمی کنم اين کار،‌ کار ساده ای باشد. بهترين راه برای جمهوری اسلامی اين است که پالايشگاه های موجود را به جای استفاده ازتاسيسات پتروشيمی، گسترش دهد ونفت توليد کند.

چرا که خود ايران از سويی به فرآورده های پتروشيمی نياز دارد. چطور می تواند توليد پتروشيمی را کم کند وتوليد بنزين را افزايش دهد؟ توليد بنزين و گازوييل به تاسيسات بسيار پيچيده ايی نياز دارد و نمی توان کارخانجات ديگری را به سرعت به پالايشگاه تبديل کرد. من فکر نمی کنم اين کار عملی باشد