به رغم فشار و تلاش حکومت ها و دولت های استبدادی در بيش از نيم قرن تاريخ معاصر ايران، روز شانزدهم آذر هنوز جای خود را ميان دانشجويان حفظ کرده است.
پنجاه و پنج سال پيش، تنها چند ماه پس از سرنگونی دولت محمد مصدق در روز ۱۶ آذر، همزمان با ورود ريچارد نيکسون فرستاده دولت ايالات متحده آمريکا به ايران، نيروهای نظامی با حمله به دانشکده فنی دانشگاه تهران سه دانشجو بنام های مهدی شريعت رضوی، احمد قندچی و مصطفی بزرگ نيا را کشته وشماری ديگر از دانشجويان را مجروح کردند.
از آن زمان به بعد روز شانزدهم آذر همواره به عنوان روز مقاومت دانشجويان ايران مطرح بوده است و دانشجويان با زنده نگاهداشتن ياد اين روز و به مناسبت آن خواسته های صنفی و سياسی خود را مطرح کرده اند.
در روزهای پيش اعلام شده بود که امسال در روز شانزدهم آذر آيت الله علی خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی به دانشگاه خواهد رفت. اما اين برنامه لغو شد، بدون اينکه توضيحی درباره علت لغو آن داه شود.
در آستانه روز دانشجو، بيش از ۱۸۰۰ نفر از دانشجويان دانشگاه تهران طی نامه ای اعتراضی به فرهاد رهبر رئيس اين دانشگاه خواستار پايان دادن به جو امنيتی در دانشگاه تهران شدند.
درروز شانزدهم آذر امسال دانشجويان دانشگاه تهران درنامه ای به رييس دانشگاه با اعتراض به نصب گيت های امنيتی در مبادی ورودی پرديس و خوابگاه‌های دانشگاه، اين پست های امنيتی را نمادهای توهين به خرد و شخصيت دانشجويان خوانده و خواستار برچيده شدن آن شده اند.
دانشجويان دانشگاه های مختلف ايران روز هفدهم آذر در دانشگاه ها گرد آمدند و خواستار پايان دادن به جو اختناق در دانشگاه ها شد.
در باره به يادگار ماندن اين روز در تاريخ معاصر ايران، کاظم کردوانی پژوهشگر و تحليلگر سياسی درآلمان به راديوفردا می گويد: دليل فراموش نشدن شانزدهم آذر ۱۳۳۲ اين است که اين روز در تاريخ معاصر ايران به نمادی دوگانه تبديل شد؛ يعنی هم نماد استقلال و هم نماد آزادی، و چون هنوز هم مطالبات آنروز مطرح است و آن چيزی که دانشجويان برايش روز شانزدهم آذر ۵۵ سال پيش مبارزه کردن، همچنان از خواسته های اساسی جامعه و دانشجويان است، يعنی آزادی، باعث زنده ماندن اين روز شده است.
بگفته آقای کردوانی در زمان پيش از انقلاب در دانشگاه ها گارد و ساواک مستقر بود امروز هم همان نيروها به اسم حفاظت، حراست و بسيج وظيفه گارد دانشگاه و ساواک در زمان شاه را بعهده دارند. بگفته کاظم کردوانی جنبش دانشجوئی بايد با درس گيری از تجربيات دهه های گذشته، روی خواسته های روز دانشجويان در محل تحصيل آنان دست گذارد تا بتواند بخش بزرگتری از دانشجويان را به صحنه مبارزه بکشاند.
« ايدئولوژی گرايی در دانشگاه»
هادی کحال زاده عضو شورای مرکزی دفتر ادوار تحکيم وحدت در تهران در باره اهميت روز شانزدهم آذر به راديو فردا می گويد، شانزدهم آذر به عنوان روز اتکا به خود و روز تشخص دانشگاه تبديل شد.
به گفته آقای کحال زاده اکنون رهبران نظام جمهوری اسلامی تلاش دارند با برجسته کردن جنبه ضد استعماری شانزدهم آذر و تکيه بر ضد آمريکائی بودن جنبش دانشجويی در آن زمان، جنبه آزادی خواهی و ضد استبدادی اين جنبش را مسکوت گذارند و وانمود کنند که در دانشگاه ها اکنون آزادی حاکم است.
«رهبران نظام جمهوری اسلامی تلاش دارند با برجسته کردن جنبه ضد استعماری شانزدهم آذر و تکيه بر ضد آمريکائی بودن جنبش دانشجويی در آن زمان، جنبه آزادی خواهی و ضد استبدادی اين جنبش را مسکوت گذارند.»
هادی کحال زاده عضو شورای مرکزی دفتر ادوار تحکيم وحدت در تهران
در باره تاثير شانزدهم آذر بر جنبش دانشجويی و دانشجويان در مرحله کنونی هادی کحال زاده مي گويد از ويژگی های دانشگاه و جنبش دانشجوئی اين بوده است که دانشگاه و جنبش دانشجوئی به رغم تمام ناکامی ها و سرکوب ها در مراحل مختلف نشان داده است، که خيلی سريع مي تواند از تجربيات خود بياموزد و دوباره بپا خيزد.
بگفته آقای کحال زاده در حال حاضر شاهد يک نوع ايدئولوژی گرايی در دانشگاه هستيم. در باره اعلام حضور رهبر جمهوری اسلامی در دانشگاه آقای کحال زاده ميگويد، سياست دولت آقای احمدی نژاد در برابر دانشگاه و دانشجويان موقعيت را طوری تغيير داده است که رئيس جمهوری حتی نمی تواند در دانشگاه حضوريابد بنابراين شايد تلاش رهبر جمهوری اسلامی اين است که جو ضد دولتی و ضد آقای احمدی نژاد را تعديل کند.
مهرداد درويش پور استاد دانشگاه در سوئد به راديو فردا می گويد روز شانزدهم آذر تنها روز مقاومت دانشجويان نيست بلکه و از آنجا که دانشجويان دماسنج سياسی جامعه هستند، تاثير شانزدهم آذر از مرزهای دانشگاه و جنبش دانشجوئی فراتر می رود.
مهرداد درويش پور بر اين نظر است که رهبران جمهوری اسلامی تلاش دارند با برجسته کردن شانزدهم آذر به عنوان مخالفت با سلطنت و با آمريکا از اين روز بهره برداری کرده و اذهان عمومی را منحرف کنند و خود را به نوعی شريک مبارزات دانشجويان نشان دهند.
در باره تغيير و تحو لات در جنبش دانشجويی آقای درويش پور بر اين نظر است که در سال های اخير شاهد يک گردش به چپ در جنبش دانشجويی هستيم و چنانچه گروه های مختلف در جنبش دانشجويی بتوانند در کنار هم، خواسته های عمومی و آرادی خواهی دانشجويان را طرح کنند، و از دامن زدن به اختلافات عقيدتی، ايدئولوژيکی خود بپرهيزند، ميتواند اين جنبش تاثير بهتری در دست يابی به خواسته های آنان داشته باشد.
برنامه ديدگاه ها روزهای شنبه ساعت نوزده و سی و پنج دقيقه بوقت تهران پخش و دوبار ديگر هم تکرار ميشود: نيمه شب شنبه يعنی سی و پنج دقيقه پس از نيمه شب و روزهای يکشنبه ساعت سيزده و پنج دقيقه بوقت تهران.