دو بمبگذاری انتحاری که اخيرا در منطقه شمال غربی پاکستان رخ داد و موجب مرگ دست کم ۳۵ نفر شد، نگرانی های امنيتی را در آستانه انتخابات حساس پارلمانی آن کشور تشديد کرده است.
در حالی که اين انتخابات قبلا به خاطر ترور ماه دسامبر بی نظير بوتو، نخست وزير سابق پاکستان، به تعويق افتاده بود، اکنون با توجه به شرايط امنيتی فعلی برخی ترديد دارند که انتخابات روز هجدهم فوريه بتواند به طور صحيح و آزادانه برگزار شود.
خشونت ها در آستانه انتخابات
وقوع دو بمبگذاری انتحاری اخير در مناطق قبيله نشين پاکستان که دائما دستخوش حملات شورشيان آن کشور قرار می گيرد، مبارزات انتخاباتی حزب ملی عوامی را هدف قرار داد. حزب ملی عوامی يک حزب ناسيوناليست غير روحانی پشتون است. حال سئوال اين است که چگونه اين خشونت ها ممکن است بر اعتبار انتخابات پارلمانی پيش رو تاثيرگذار باشد.
يک بمبگذار انتحاری در روز نهم فوريه سال جاری، که در برنامه انتخاباتی اين حزب در منطقه چهارصدا واقع در ايالت سرحد شمال غربی صورت گرفت، ۳۰ نفر را به کشتن داد و ۵۰ تن ديگر را مجروح کرد.
دو روز بعد يک بمبگذار ديگر، هفت نفر را در مبارزات انتخاباتی که برای يک کانديدای وابسته به حزب غير روحانی پشتون برگزار می شد به قتل رساند. هنوز هيچکس مسئوليت اين بمبگذاری ها را به عهده نگرفته است، اما اکثر بمبگذاری های انتحاری در پاکستان، که عمدتا مامورين نظامی را هدف قرار می دهند، به شورشيان القاعده يا طالبان نسبت داده می شود.
برای مثال دولت اسلام آباد، بيت الله محسود، رهبر پاکستانی گروه طالبان را مسئول قتل خانم بوتو در ماه دسامبر می داند در حالی که او اين اتهامات را رد می کند.
زاهد خان، سخنگوی حزب ملی عوامی است. وی به راديو افغانستان آزاد، وابسته به راديو اروپای آزاد/ راديو آزادی گفت: اين حزب عليرغم خشونت های موجود در انتخابات شرکت خواهد کرد.
وی اظهار داشت: «ما در اين انتخابات شرکت خواهيم کرد زيرا پيرو فلسفه ضد خشونت هستيم. ما می دانيم که همه اين خشونت ها با هدف تخريب انتخابات صورت می گيرند. اما ما برای از بين بردن اين توطئه ها در انتخابات شرکت خواهيم کرد تا ميدان را برای آن اشخاصی که می خواهند با هدف استثمار مردم، قدرت را از آنها بگيرند خالی نکنيم.»
نگرانی های امنيتی موجود احزاب سياسی را مجبور کرده است تا از همايش های گسترده عمومی، که به منظور انجام تبليغات انتخاباتی صورت می گيرد دست بکشند. زاهد حسين، نويسنده و کارشناس منطقه ای، اين مبارزات انتخاباتی را «کند ترين و بی روح ترين مبارزات انتخاباتی در طول تاريخ پاکستان» توصيف می کند.
وی می گويد: «مسلما حوادث خشونت آميزی نظير ترور بی نظير بوتو علنا نشان داده است که حملات مشابه عليه ديگر سياستمداران نيز می تواند صورت گيرد. سپس ما شاهد يک سلسله حملات انفجاری در ايالات سرحد شمال بوده ايم که نا آرام ترين بخش کشور است. بنابر اين تمامی اين رويدادها، به ناامنی سياسی در داخل کشور دامن می زند.»
آقای حسين اضافه می کند: «در حالی که به نظر می رسد طالبان و القاعده در پشت اين خشونت ها، بويژه در منطقه شمال غربی کشور پنهان شده باشند، اما مردم روز به روز نسبت به نقش مقامات کشور بدگمان تر می شوند و آنها را به خاطر عدم موفقيتشان در سرکوب خشونت های رو به رشد، شريک اين اتفاقات می دانند.»
مشارکت پايين رای دهندگان
- « قبلا اعتبار اين انتخابات در رابطه با برگزاری آزادانه و منصفانه آن زير سئوال رفته است. اما اگر ميزان مشارکت بسيار پايين باشد، متاسفانه بايد اقرار کنم که اعتبار آن نيز کمتر خواهد شد.»
شاهد اسدالله، تحليلگر امور پاکستان در لندن می گويد: يک مبارزات انتخاباتی ضعيف ممکن است به ميزان پايين مشارکت رای دهندگان در انتخابات منجرشود.
به گفته وی، «مبارزات انتخاباتی فعلی بسيار متغير و ناپايدار بوده است و اين مسئله می تواند بر ميزان مشارکت در انتخابات تاثير گذار باشد. ميزان مشارکت در انتخابات قبلی به نوبه خود بسيار پايين بود. برخی از مردم تا حدود ۲۶ درصد دست از مشارکت کشيده اند، و هر چقدر ميزان مشارکت کمتر باشد، اعتبار آراء کسب شده نيز به همان نسبت کاهش می يابد.»
آقای اسدالله می افزايد: « قبلا اعتبار اين انتخابات در رابطه با برگزاری آزادانه و منصفانه آن زير سئوال رفته است. اما اگر ميزان مشارکت بسيار پايين باشد، متاسفانه بايد اقرار کنم که اعتبار آن نيز کمتر خواهد شد.»
ايالات بلوچستان در شمال غربی پاکستان، که کم جمعيت ترين بخش آن کشور محسوب می شود نيز دستخوش حملات شورشيان ناسيوناليست بلوچ شده است که خواستار خودمختاری و کنترل بر منابع طبيعی منطقه هستند. اکثر احزاب ملی گرای بلوچ، انتخابات پارلمانی پيش رو را تحريم کرده اند.
حبيب جالب، يک رهبر حزب ملی بلوچستان در قطاء به راديو افغانستان آزاد گفت: حزب او نسبت به اين انتخابات احساس بيگانگی می کند: «ما اين انتخابات را تحريم کرده ايم و دلايل آن را نيز خواهيم گفت. اول اينکه انجام عمليات نظامی در بلوچستان همچنان ادامه دارد و رهبران ما نظير نواب اکبرخان بوقتی و ميربلچ ماری به همراه هزاران تن از مردمان ما به قتل رسيده اند. ثانيا؛ رهبر حزب ما، سردار اختر منقال و هزاران تن ديگر در حال مردن در گوشه زندانها هستند.»
در اين ميان دولت پاکستان يک برنامه پيشگيرانه گسترده ای را براه انداخته است.
حميد نواز، وزير کشور پاکستان به خبرنگاران گفت: ارتش با هدف ايجاد امنيت در طول انتخابات، نيروهای خود را در سراسر کشور مستقر خواهد کرد: «انتخابات تا يک هفته ديگر برگزار خواهد شد و نيروهای ارتش از روز دوازدهم فوريه به صف درخواهند آمد.»
اما در صورت وقوع احتمالی يک حمله بزرگ ديگر، پيش از برگزاری انتخابات چه خواهد شد؟
بسياری از تحليلگران ابراز نگرانی می کنند که وقوع چنين اتفاقی موجب تعويق مجدد انتخابات خواهد شد و بذر ناامنی گسترده تری را در اين کشور مسلح به تجهيزات اتمی خواهد کاشت.