ولاديمير پوتين، رييس جمهوری روسيه روز دوشنبه برای شرکت در اجلاس سران کشورهای ساحلی دريای خزر به ايران سفر می کند.
سفر اين مقام بلندپايه روسی در زمانی صورت می گيرد که جمهوری اسلامی ايران به دليل برنامه های اتمی خود تحت فشارهای بين المللی قرار دارد و متهم است که در چارچوب اين برنامه بدنبال توليد بمب هسته ای است.
اجلاس سران کشورهای ساحلی دريای خزر از روز سه شنبه در تهران برگزار می شود و در آن رهبران کشورهای آذربايجان، روسيه، قزاقستان و ترکمنستان به همراه ايران حضور دارند تا درباره مسائل مختلف پيرامون رژيم حقوقی اين دريا به گفت وگو بنشينند.
اما به نظر می رسد که اين اجلاس تحت الشعاع سفر نخستين عالی ترین مقام کاخ کرملین به ايران ظرف ۳۲ سال گذشته قرار گرفته است. ولادیمیر پوتین پس از دیدار لئونيد برژنف از تهران در سال ۱۹۷۵، نخستین رهبر روسی است که به ایران می رود.
از زمان فروپاشی اتحاد جماهير شوروی تاکنون روسيه به يکی از مهمترين شرکای ايران و حاميان اين کشور در مقابل فشارهای آمريکا و اسراييل تبديل شده است.
اين سفر به ولايمير پوتين امکان می دهد تا در حاشيه اين اجلاس با مقامات جمهوری اسلامی ديدار و درباره روابط دوجانبه و موضوعات حاد بين المللی از جمله برنامه اتمی ايران مذاکره نمايد.
دیمیتری پشکوف، معاون سخنگوی کاخ کرملین گفته است: « سفر ولایمیر پوتین به ایران برای نشان دادن اهمیت ادامه دیپلماسی ( درباره برنامه اتمی ایران) است.»
پوتین پیشتر اعلام کرده بود که از حق ایران برای دستیابی به انرژی اتمی حمایت می کند ولی ایران مجهز به سلاح هسته ای قابل تحمل نیست. به نظر می رسد که در سفر روز دوشنبه به تهران، وی بار دیگر بر این موضوع تاکید کرده و خواستار مصالحه ایران با جامعه جهانی بر سر برنامه اتمی خود شود.
رجب صفراف، کارشناس مرکز مطالعات درباره ايران معاصر به خبرگزاری فرانسه گفته است: « آقای پوتين بارها برای سفر رسمی به ايران دعوت شده است اما انجام چنين ديداری همواره به عنوان چالشی در برابر غرب مورد توجه قرار می گرفت.»
روسيه هم اکنون در حال تکميل نيروگاه هسته ای بوشهر است و به رغم گذشت سال ها از تعهد مسکو به اتمام اين پروژه و تحويل آن به ايران روند ساخت این نیروگاه متوقف شده است.
روسیه و ایفای نقش میانجی
به رغم اختلافات ميان دو کشور بر سر اين نيروگاه، روسيه سعی کرده است تا فشارهای غرب بر ايران از جمله در زمينه تشديد تحريم ها را کاهش دهد.
روز چهارشنبه گذشته، ولاديمير پوتين در ديدار نيکلا سرکوزی، رييس جمهوری فرانسه از مسکو اعلام کرد که هيچ خطری از جانب ايران ديده نمی شود.
وی اظهار داشت: «ما مدرکی در دست نداريم که نشان دهد ايران در صدد ساخت بمب اتمی باشد و به طور اصولی به نظر نمی رسد که تهران بدنبال چنين برنامه ای باشد.»
- «روسيه تنها شريکی است که ايران خواهان ايفای نقش ميانجی توسط اين کشور است.»
مقامات روسيه همچنين بارها انتقادات ايالات متحده آمريکا درباره «افزايش نگران کننده» فروش سلاح های روسی به ايران را ناديده گرفته اند.
از جمله سلاح های فروخته شده به ايران در سال جاری می توان به سيستم موشک های زمين به هوا موسوم به تور- ام يک اشاره کرد که ارزش آن بالغ بر ۷۰۰ ميليون دلار برآورد می شود.
به گفته فئودور لوکيانوف، سردبير نشريه «روسيه در سياست های جهانی»، با اين وجود مشکلاتی ديگری در روابط دو کشور ايران و روسيه به چشم می خورد که احتمالا در سفر ولاديمير پوتين به تهران در مذاکرات ميان طرفين مطرح خواهد شد.
از جمله اين موارد می توان به پيشنهاد مسکو به واشينگتن درباره استفاده مشترک از رادار « قبله» در جمهوری آذربايجان اشاره کرد تا خطرات احتمالی در خصوص حملات موشکی ايران و کره شمالی را خنثی کرد.
اقای لوکيانف می گويد: « مسکو به خاطر موضوع ايران روابط خوبی با غرب نداشته است ولی در همان زمان روابط آن با ايران نيز بدتر شده است.»
اما در عين حال روسيه می تواند نقش يک ميانجی را در ميان کشورهای گروه موسوم به پنج به علاوه يک، شامل آمريکا، روسيه، چين، بريتانيا، فرانسه و آلمان بر سر پرونده اتمی ايران ايفاء کند.
سردبير نشريه « روسيه در سياست های جهانی» می افزايد: «روسيه تنها شريکی است که ايران خواهان ايفای نقش ميانجی توسط اين کشور است.»