در حالی که اعضای شورای امنيت در حال بررسی قطعنامه تازه ای عليه جمهوری اسلامی هستند،علی اصغر سلطانيه، نماينده دائم جمهوری اسلامی ايران در آژانس بين المللی انرژی اتمی با حضور در دانشگاه ژنو، به تشريح ديدگاه ها و مواضع هسته ای مقامات تهران پرداخت.
اين جلسه که جمعه شب برگزار شد «چرا انرژی اتمی، حقی مسلم محسوب می شود؟» نام داشت.
با آن که عنوان نشست نماينده دائم ايران در آژانس بين المللی انرژی اتمی با دانشجويان و اساتيد دانشگاه ژنو، تاکيد بر اثبات اين موضوع بود که «انرژی هسته ای حق مسلم ايرانيان است» اما در پايان جلسه، علی اصغر سلطانيه، عالی ترين و با سابقه ترين نماينده جمهوری اسلامی در آژانس، همچنان خود را در برابر ترديدها و پرسش های حاضران يافت که به او يادآوری می کردند در اين شرايط، دسترسی به اين حق مسلم، برای ايرانيان بسيار هزينه ساز است.
الکساندر واتراورز، رييس بخش مطالعات بين الملل در دانشگاه وبستر که رياست جلسه را به عهده داشت در پايان نشست تاکيد کرد که اظهارات نماينده جمهوری اسلامی، او را درباره ماهيت صلح آميز برنامه های هسته ای تهران قانع نکرده است.
ایراد به آژانس و «ان پی تی»
آقای سلطانيه، سخنرانی اش را با اشاره به سوابق کاری و حرفه ای خود در سازمان انرژی اتمی ايران در سال های پيش از وقوع انقلاب آغاز کرد و اينکه اکنون بيش از ۲۵ سال از زمان همکاری اش با آژانس بين المللی انرژی اتمی می گذرد.
وی همچنین از این سخن گفت که در چهار سال اخير، شيوه برخورد آمريکا و کشورهای غربی با موضوع فعاليت های اتمی ايران تا چه حد باعث شده که به گفته او «اطلاعات غلط و نادرست» وارد فضای رسانه های جهانی شود.
نماينده جمهوری اسلامی در آژانس بين المللی انرژی اتمی که از وين به ژنو آمده بود سپس به برشمردن نکاتی پرداخت که به اعتقاد او «مشکلات و نقص های» آژانس بين المللی انرژی اتمی و پيمان عدم گسترش تسليحات اتمی (ان. پی. تی) محسوب می شوند.
نکاتی از اين دست که «مطابق اساسنامه آژانس، اين سازمان تشکيل شد تا امکانات مناسب را برای کشورهای مختلف فراهم سازد تا از انرژی هسته ای بهره مند شوند» و «اصلا قرار نبود که آژانس زير نظر سازمان ملل متحد عمل کند.»
آقای سلطانيه همچنين به «قواعد تبعيض آميز» از جمله پيمان «ان. پی. تی» پرداخت که به گفته او هنوز بيش از ۳۰ کشور آن را نپذيرفته اند اما «ايران که آن را امضا کرده، برای دسترسی به انرژی هسته ای با دشواری های بر آمده از اين پيمان مواجه است.»
نماينده جمهوری اسلامی در آژانس بين المللی انرژی اتمی به صراحت اعلام کرد «عضويت ايران در پيمان منع گسترش تسليحات اتمی (ان. پی. تی) هيچ نفعی برای تهران نداشته اما همزمان عرصه ای هم برای بحث درباره کمبودها و نقص های اين پيمان در اختيار نيست.»
انحصار هسته ای؟
آقای سلطانيه با اشاره به آنچه «برخورد دوگانه قدرت های بزرگ در قبال برنامه اتمی ايران» می ناميد گفت: وقتی آمريکا در سال های پيش از انقلاب، نخستين راکتور تحقيقاتی ايران را در تهران ساخت اولين محموله سوخت اين نيروگاه، «اورانيوم ۹۵ درصد غنی شده بود» و حال به گفته علی اصغر سلطانيه، اظهاراتی در اين باره که «اورانيوم با غلظت بالا، امکان استفاده تسليحاتی را در اختيار جمهوری اسلامی قرار می دهد» تنها بهانه ای در دست کشورهای غربی است که می خواهند به اعتقاد او «انحصار هسته ای» را حفظ کنند.
نماينده ايران در آژانس با اشاره به اينکه ايران در سال های پيش و پس از انقلاب ميلياردها دلار به فرانسه، آلمان، آمريکا و روسيه پرداخته تا از انرژی هسته ای برخوردار شود اما هنوز بعد از ۳۰ سال اين امکان فراهم نشده است گفت: حتی در مذاکرات سال های اخير، کشورهای غربی به جمهوری اسلامی تضمين نداده اند که اگر دست از غنی سازی اورانيوم بردارد دريافت سوخت اتمی اش حتمی است.
از همين رو، به گفته علی اصغر سلطانيه، «جمهوری اسلامی راهی ندارد جز اينکه چرخه سوخت اتمی را به شکل کامل در اختيار داشته باشد و غنی سازی را متوقف نکند.»
تحریم و قابلیت های اتمی ایران
اما نيمه دوم جلسه که به پرسش و پاسخ با نماينده جمهوری اسلامی در آژانس اختصاص داشت فرصتی فراهم کرد که آقای سلطانيه با پرسش ها و نظراتی متفاوت مواجه شود: از اين قبيل که اظهارات محمود احمدی نژاد درباره لزوم محو اسراييل، باعث شده جهان به گونه ای ديگر به برنامه اتمی ايران بنگرد و يا ابراز نگرانی دراين باره که «اگر جمهوری اسلامی همچنان بر مواضعش بر خلاف نظر شورای امنيت پافشاری کند، آمريکا و اسراييل ممکن است ايران را ويران کنند.»
در اين باره آقای سلطانيه تاکيد کرد «ايران، عراق نيست» و او ايران را يک «ابرقدرت» می داند که آمريکا بايد با آن با احترام سخن بگويد.
به عنوان خبرنگار راديو فردا از علی اصغر سلطانيه پرسيدم: در شرايط موجود که قطعنامه سوم عليه ايران در شورای امنيت در حال آماده شدن است به عنوان نماينده جمهوری اسلامی در آژانس، چه راه حلی پيشنهاد می کند که هم به گفته او «حق مسلم» ايرانيان از دست نرود و هم تحريم ها عليه مردم ايران لغو شود؟
آقای سلطانيه در پاسخ بر ادامه برنامه اتمی جمهوری اسلامی تاکيد کرد و همزمان به مصايب ناشی از تحريم ها بر مردم ايران اشاره داشت.
در حالی که محمود احمدی نژاد، رييس جمهور ايران تاکنون بارها قطعنامه های شورای امنيت عليه جمهوری اسلامی را بی ارزش و «کاغذ پاره» توصيف کرده است، منوچهر متکی، وزير امور خارجه ايران، در پی توافق شش کشور قدرتمند جهان در برلين بر سر قطعنامه سوم، به آنها هشدار داد که از تصويب قطعنامه ای ديگر خودداری کنند.
- «عضويت ايران در پيمان منع گسترش تسليحات اتمی (ان. پی. تی) هيچ نفعی برای تهران نداشته اما همزمان عرصه ای هم برای بحث درباره کمبودها و نقص های اين پيمان در اختيار نيست.»
با اين همه آقای سلطانيه در دانشگاه ژنو و در پاسخ به راديو فردا گفت: «سی سال است که جمهوری اسلامی ايران زير تحريم های آمريکا قرار دارد و تحريم ها در اين مدت، ايرانيان را توانمند کرده تا جايی که قابليت های اتمی ايران در اصفهان و نطنز بسيار سطح بالاست.»
«شگفت زدگی» بازرسان آژانس
نماينده دائم جمهوری اسلامی در آژانس بين المللی انرژی اتمی در ادامه به «شگفت زدگی» بازرسان آژانس و شخصيت ها يا خبرنگاران خارجی که از تاسيسات اتمی ايران بازديد کرده اند اشاره داشت و گفت: « توانمندی دانشمندان هسته ای ايران، تحسين همه را بر انگيخته و من شخصا به آن مفتخرم.»
در دومين پرسش از آقای سلطانيه پرسيدم که عامل بی اعتمادی کشورهای جهان به برنامه اتمی ايران را چه می داند و چرا در سخنانش، هنگام اشاره به روند تلاش های منسجم ايران برای دستيابی به انرژی اتمی، به موضوع بهره گيری تهران از شبکه قاچاق مواد اتمی عبدالقديرخان (دانشمند پاکستانی) اشاره ای نکرد؟
آقای سلطانيه تنها در پاسخ به بخش نخست سوالم گفت: «بی اعتمادی کشورهای جهان به برنامه اتمی ايران، موضوعی ثابت نشده است و ۱۱۸ کشور عضو جنبش غيرمتعهدها در نشستی که در هاوانا داشتند از برنامه اتمی جمهوری اسلامی حمايت کامل کردند.»
نماينده جمهوری اسلامی در آژانس بين المللی انرژی اتمی تاکيد کرد که ايران در جامعه جهانی و به ويژه در آژانس، کشوری «منزوی شده» نيست بلکه آمريکا به شدت در انزوا قرار دارد: «اگر قبول نداريد می توانم شما را به وين دعوت کنم تا انزوای آمريکا را ببينيد.»
علی اصغر سلطانيه در بخشی از اظهاراتش گفت: همه ابهامات آژانس درباره مسايل مربوط به «گذشته فعاليت های اتمی ايران» به ويژه سانتريفوژهای «پی. يک» و «پی. دو» به تازگی رفع شده و اقدام کشورهای بزرگ برای فرستادن پرونده ايران به شورای امنيت بی دليل بوده و هست.
اين مقام جمهوری اسلامی همچنين بر ادامه مذاکره با پکن و مسکو برای متقاعد کردن آنها به «خودداری از همراهی با قطعنامه سوم» تاکيد کرد و «ابعاد مساله هسته ای ايران» را در چهار وجه توصيف کرد: « سياسی، تکنيکی، حقوقی و امنيتی»
نماينده ايران در آژانس، در پايان اين نشست در دانشگاه ژنو، از پاسخ به پرسش های راديو فردا به زبان فارسی خودداری کرد.
آقای سلطانيه در اين جلسه حدودا دو ساعته، همچنين بارها به ذکر خاطراتی درباره فعاليت های اتمی ايران می پرداخت.
او از جمله در توضيحی پيرامون «پنهانکاری» جمهوری اسلامی در برنامه هايش گفت: يک بار هنگامی که يکی از بازرسان آژانس را در بازديد از تاسيسات اتمی ايران همراهی می کرده برای او شعری از هاتف اصفهانی خوانده و ترجمه کرده با اين مضمون: «دل هر ذره را که بشکافی، آفتابيش در ميان بينی.»
آقای سلطانيه که در دانشگاه ژنو فراموش کرد ترجمه شعر را برای حاضران ارايه دهد افزود که در توضيح معنای شعر برای بازرس آژانس گفته است «اين نشان می دهد که ما از هفت قرن پيش، انرژی اتمی مان را پنهان کرده ايم و به آژانس اطلاع نداده ايم.»