به دنبال اعلام آغاز رسمى برنامۀ غنى سازى بيست درصدى اورانيوم از سوى جمهورى اسلامى ایران، كارشناسان و تحليل گران اظهار نظر مى كنند كه روابط تيرۀ قدرت هاى بزرگ با حكومت ايران، تيره تر خواهد شد.
برخى از اين كارشناسان مى گويند كه دولت ايران در پى ايجاد بحرانى بزرگ براى انحراف افكار عمومى از دشوارى هاى عميق داخلى است.
پروفسور نصرت واحدى، فيزيكدان اتمى و استاد پيشين دانشگاه در آلمان، در گفت و گو با راديو فردا مى گويد كه در حال حاضر، غنى سازى در ايران، هيچ توجيه اقتصادى ندارد.
رادیو فردا: به دستور محمود احمدى نژاد، سازمان انرژى اتمى جمهورى اسلامى مامور شده است كه سوخت مورد نياز رآكتور پژوهشى – پزشكى تهران را با غناى اورانيوم ۲۰ درصدى تهيه كند. علاوه بر اين، همچنان كه پيشتر اعلام شده، دولت آقاى احمدى نژاد بر آن است كه ده مركز غنى سازى اورانيوم ديگر تاسيس كند. از ديدگاه شما به عنوان يك كارشناس اتمى، اين نوع برنامه ها و فعاليت ها چگونه تعريف مى شوند؟
نصرت واحدى: آقايان هفتاد تا هشتاد ميليارد دلار خرج كرده اند و حالا به قول شما مى خواهند ده تا مركز ديگر هم درست كنند كه اورانيوم را غنى كنند، درحالى كه اورانيوم غنى شده را بسيار ارزان تر مى توان در بازارهاى بين المللى تهيه كرد. لازم نبود اين همه نگرانى هم داشته باشيم.
آيا اين همه اورانيوم كه مى خواهند توليد كنند، در ايران مورد مصرف دارد؟
ابدا. فقط موقعى مصرف دارد كه شما رآكتور اتمى داشته باشيد و يا موقعى كه مى خواهيد بمب بسازيد، و گرنه براى مصرف پزشكى يك رآكتور اميرآباد كافى است. اين رآكتورى هم كه در اراك برپا كرده اند به نظر من كافى است. تمام نيازهاى دارويى و احتياجاتى را كه از نظر تشعشعى لازم است، تامين مى كند.
از طرفى، اين ها نمى توانند ميله هاى سوخت رآكتور تهران را بسازند، قرار بود كه اين كار را فرانسوى ها انجام دهند. شما اگر نگاه كنيد در همين اروپا، در «يورو اتم» يا در هلند كه انگليس، آلمان و فرانسه مشتركاً در كارخانه غنى سازى اورانيم شركت دارند، در سال ۱۲ هزار تن اورانيوم غنى شده توليد مى كنند و در ايران، در سال يك تن هم نمى توانند درست كنند.
به اين ترتيب از نظر رقابت بين المللى هم اصلاً بى معنى است كه ما بياييم يك كارخانه اى بسازيم در مقابل كارخانه اى كه در هلند وجود دارد كه آنها ۱۲ هزار تن در سال توليد مى كنند و ما به زحمت دو تن هم نمى توانيم توليد كنيم.
اين ۱۲ هزار تن براى مصرف نيروگاه هاى اتمى است؟
بله. براى رآكتورهاى اتمى است كه مقدارى از آن را در دنيا مى فروشند. براى آن بازار وجود دارد. بازار بين المللى. براى اين كه در حال حاضر ۴۵۰ رآكتور در جهان وجود دارد كه اينها همه سوخت لازم دارند. هر كدامشان در سال حدود هشتاد تن اورانيوم غنى شده لازم دارند. بازار بسيار وسيعى است از نظر تجارى كه ايران مى خواهد در اين بازار وارد بشود. به نظر من نمى تواند اين كار را بكند و به صرف ايران هم نيست كه وارد اين بازار بشود.
بسيارى از كشورها هستند كه از نظر تكنولوژى اتمی از ما ايرانيان جلوترند، ولى از حيث اقتصادى مقرون به صرفه نيست كه تاسيسات غنى سازى برپا كنند و نيازهاى خود را از معدود توليد كننده ها مى خرند.
با توجه به آنچه شما مى گوئيد، اصولا اين كار نمى تواند براى ايران توجيه اقتصادى داشته باشد، درست است؟
صد در صد درست است. اين كار نمى تواند معناى اقتصادى داشته باشد. در واقع معناى باج گيرى سياسى دارد. در اين باج گيرى سياسى هم جمهورى اسلامى ايران تنها نيست. در اين باج گيرى سياسى روسها و چينى ها هم هستند. متاسفانه همين حكومت (واقعاً وحشتناك است) نفت و گاز را به چين و هندوستان مى فروشد و در برابر اجناس بنجل هندى و چينى وارد مى كند.
يك اشكال اساسى هم هست كه حكومت جمهورى اسلامى به خاطر حفظ قدرت خودش به روس ها امتياز مى دهد. مثلاً منافع ما در درياى مازندران به كلى از بين رفته. اين امتيازى است كه به روسيه مى دهد. همين طور فراموش نكنيد اكنون ۱۰ سال است كه يك ميليارد دلار پول داده اند به كارخانه هاى روسى كه رآكتور بسازند. تازه رآكتور را هم دقيقاً مى توانم به شما بگويم كه كارخانه هاى روسى خودشان نمى سازند.
كارخانه هاى روسى در حال حاضر ۶۰ درصد كار را به اسپانيولى ها و ايتاليايى ها داده اند. يعنى جمهورى اسلامى در واقع يك دلال را آورده توى كشور ما كه سر ما ملت ايران كلاه مى گذارد، و هم يك عده ديگر را در اين سفره نعمت نشانده كه از آن پشتيبانى كنند و آن ها شركت هايى هستند در اروپا. يعنى روسيه خودش تنها چپاول نمى كند، بلكه كارخانه هاى ايتاليايى و اسپانيولى و حتى كره اى دارند در ايران چپاول مى كنند، ولى دولت جمهورى اسلامى مى گويد اين مهم نيست! مهم اين است كه من بر اريكه قدرت نشسته باشم.
فكر مى كنيد سرانجام پس از قريب هشت سال كه اين بحران همواره در عرصه جهانى مطرح بوده، غرب بتواند با اعمال تحريم ها با جمهورى اسلامى مقابله كند؟ آيا تحريم ها تاثيرى خواهند كرد؟
اگر اين تحريم ها جدى باشد، بله.
در تشريح آنچه كه گفتيد، در درون ايران، يك عامل مهم هم وجود دارد كه همانا ملت ايران است. اين وجه معادله را چگونه ارزيابى مى كنيد؟ قدرت و توان اين بخش از معادله تا چه حد است؟
در اين معادله قدرت، آن چيزى كه شما به آن توجه كرديد، دولت و كشورهاى روسیه و چين و [اعضاى] آتلانتيك شمالى به اين فاكتور اصلاً توجه ندارند كه هفتاد ميليون تن در ايران زندگى مى كنند كه آنها هم اراده دارند. اين بسيار اهميت دارد كه در اين هشت ماه گذشته، ملت ايران نشان داد كه واقعاً عزم كرده است سرنوشت خودش را خودش در اختيار بگيرد. اگر در اين موضع راسخ بماند كه گمان دارم خواهد ماند، من فكر مى كنم كه تمام معادلات قدرت هاى دنيا را به هم خواهد زد.
برخى از اين كارشناسان مى گويند كه دولت ايران در پى ايجاد بحرانى بزرگ براى انحراف افكار عمومى از دشوارى هاى عميق داخلى است.
پروفسور نصرت واحدى، فيزيكدان اتمى و استاد پيشين دانشگاه در آلمان، در گفت و گو با راديو فردا مى گويد كه در حال حاضر، غنى سازى در ايران، هيچ توجيه اقتصادى ندارد.
رادیو فردا: به دستور محمود احمدى نژاد، سازمان انرژى اتمى جمهورى اسلامى مامور شده است كه سوخت مورد نياز رآكتور پژوهشى – پزشكى تهران را با غناى اورانيوم ۲۰ درصدى تهيه كند. علاوه بر اين، همچنان كه پيشتر اعلام شده، دولت آقاى احمدى نژاد بر آن است كه ده مركز غنى سازى اورانيوم ديگر تاسيس كند. از ديدگاه شما به عنوان يك كارشناس اتمى، اين نوع برنامه ها و فعاليت ها چگونه تعريف مى شوند؟
نصرت واحدى: آقايان هفتاد تا هشتاد ميليارد دلار خرج كرده اند و حالا به قول شما مى خواهند ده تا مركز ديگر هم درست كنند كه اورانيوم را غنى كنند، درحالى كه اورانيوم غنى شده را بسيار ارزان تر مى توان در بازارهاى بين المللى تهيه كرد. لازم نبود اين همه نگرانى هم داشته باشيم.
آيا اين همه اورانيوم كه مى خواهند توليد كنند، در ايران مورد مصرف دارد؟
ابدا. فقط موقعى مصرف دارد كه شما رآكتور اتمى داشته باشيد و يا موقعى كه مى خواهيد بمب بسازيد، و گرنه براى مصرف پزشكى يك رآكتور اميرآباد كافى است. اين رآكتورى هم كه در اراك برپا كرده اند به نظر من كافى است. تمام نيازهاى دارويى و احتياجاتى را كه از نظر تشعشعى لازم است، تامين مى كند.
آقايان هفتاد تا هشتاد ميليارد دلار خرج كرده اند و حالا به قول شما مى خواهند ده تا مركز ديگر هم درست كنند كه اورانيوم را غنى كنند، درحالى كه اورانيوم غنى شده را بسيار ارزان تر مى توان در بازارهاى بين المللى تهيه كرد. لازم نبود اين همه نگرانى هم داشته باشيم.
نصرت واحدی، فیزیکدان ایرانی
به اين ترتيب از نظر رقابت بين المللى هم اصلاً بى معنى است كه ما بياييم يك كارخانه اى بسازيم در مقابل كارخانه اى كه در هلند وجود دارد كه آنها ۱۲ هزار تن در سال توليد مى كنند و ما به زحمت دو تن هم نمى توانيم توليد كنيم.
اين ۱۲ هزار تن براى مصرف نيروگاه هاى اتمى است؟
بله. براى رآكتورهاى اتمى است كه مقدارى از آن را در دنيا مى فروشند. براى آن بازار وجود دارد. بازار بين المللى. براى اين كه در حال حاضر ۴۵۰ رآكتور در جهان وجود دارد كه اينها همه سوخت لازم دارند. هر كدامشان در سال حدود هشتاد تن اورانيوم غنى شده لازم دارند. بازار بسيار وسيعى است از نظر تجارى كه ايران مى خواهد در اين بازار وارد بشود. به نظر من نمى تواند اين كار را بكند و به صرف ايران هم نيست كه وارد اين بازار بشود.
بسيارى از كشورها هستند كه از نظر تكنولوژى اتمی از ما ايرانيان جلوترند، ولى از حيث اقتصادى مقرون به صرفه نيست كه تاسيسات غنى سازى برپا كنند و نيازهاى خود را از معدود توليد كننده ها مى خرند.
با توجه به آنچه شما مى گوئيد، اصولا اين كار نمى تواند براى ايران توجيه اقتصادى داشته باشد، درست است؟
صد در صد درست است. اين كار نمى تواند معناى اقتصادى داشته باشد. در واقع معناى باج گيرى سياسى دارد. در اين باج گيرى سياسى هم جمهورى اسلامى ايران تنها نيست. در اين باج گيرى سياسى روسها و چينى ها هم هستند. متاسفانه همين حكومت (واقعاً وحشتناك است) نفت و گاز را به چين و هندوستان مى فروشد و در برابر اجناس بنجل هندى و چينى وارد مى كند.
يك اشكال اساسى هم هست كه حكومت جمهورى اسلامى به خاطر حفظ قدرت خودش به روس ها امتياز مى دهد. مثلاً منافع ما در درياى مازندران به كلى از بين رفته. اين امتيازى است كه به روسيه مى دهد. همين طور فراموش نكنيد اكنون ۱۰ سال است كه يك ميليارد دلار پول داده اند به كارخانه هاى روسى كه رآكتور بسازند. تازه رآكتور را هم دقيقاً مى توانم به شما بگويم كه كارخانه هاى روسى خودشان نمى سازند.
كارخانه هاى روسى در حال حاضر ۶۰ درصد كار را به اسپانيولى ها و ايتاليايى ها داده اند. يعنى جمهورى اسلامى در واقع يك دلال را آورده توى كشور ما كه سر ما ملت ايران كلاه مى گذارد، و هم يك عده ديگر را در اين سفره نعمت نشانده كه از آن پشتيبانى كنند و آن ها شركت هايى هستند در اروپا. يعنى روسيه خودش تنها چپاول نمى كند، بلكه كارخانه هاى ايتاليايى و اسپانيولى و حتى كره اى دارند در ايران چپاول مى كنند، ولى دولت جمهورى اسلامى مى گويد اين مهم نيست! مهم اين است كه من بر اريكه قدرت نشسته باشم.
در همين اروپا، در «يورو اتم» يا در هلند كه انگليس، آلمان و فرانسه مشتركاً در كارخانه غنى سازى اورانيم شركت دارند، در سال ۱۲ هزار تن اورانيوم غنى شده توليد مى كنند و در ايران، در سال يك تن هم نمى توانند درست كنند.
نصرت واحدی
اگر اين تحريم ها جدى باشد، بله.
در تشريح آنچه كه گفتيد، در درون ايران، يك عامل مهم هم وجود دارد كه همانا ملت ايران است. اين وجه معادله را چگونه ارزيابى مى كنيد؟ قدرت و توان اين بخش از معادله تا چه حد است؟
در اين معادله قدرت، آن چيزى كه شما به آن توجه كرديد، دولت و كشورهاى روسیه و چين و [اعضاى] آتلانتيك شمالى به اين فاكتور اصلاً توجه ندارند كه هفتاد ميليون تن در ايران زندگى مى كنند كه آنها هم اراده دارند. اين بسيار اهميت دارد كه در اين هشت ماه گذشته، ملت ايران نشان داد كه واقعاً عزم كرده است سرنوشت خودش را خودش در اختيار بگيرد. اگر در اين موضع راسخ بماند كه گمان دارم خواهد ماند، من فكر مى كنم كه تمام معادلات قدرت هاى دنيا را به هم خواهد زد.