خبرگزاری رویترز گزارش داده که اروپا در تلاش است سازوکار ویژه‌ای برای تجارت غیر دلاری با ایران راه‌اندازی کند، اما هیچ کشور اروپایی از ترس تحریم‌های آمریکا حاضر نیست میزبان چنین نهادی باشد.
این خبرگزاری روز چهارشنبه ۲۳ آبان از قول شش دیپلمات گزارش داد که عدم آمادگی کشورهای اروپایی برای میزبانی نهاد سازوکار تجاری با ایران ممکن است برنامه اروپا برای حفظ تجارت با ایران بعد از تحریم‌های آمریکا را متزلزل کند.
قبلا اروپا از اتریش خواسته بود که میزبانی این نهاد را برعهده بگیرد اما وین این درخواست را رد کرد.
رویترز از قول دیپلمات‌ها می‌نویسد که اکنون قدرهای بزرگ اروپایی شامل بریتانیا، فرانسه و آلمان کشور کوچک لوکزامبورگ در شمال اروپا را تحت فشار قرار خواهند داد تا تن به میزبانی این نهاد بدهد.
اما پیش از این، خبرگزاری بلومبرگ گزارش داده بود که لوکزامبورگ و بلژیک پیش از اتریش پیشنهاد میزبانی نهاد سازوکار ویژه مالی را رد کرده بودند.
موضوع سازوکار تجاری غیردلاری با ایران بسیار حساس است چون جمهوری اسلامی تهدید کرده است در صورتی که از مزایای اقتصادی و تجاری توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ با قدرت‌های جهانی بهره‌مند نشود، از این توافق خارج خواهد شد.
اروپا در نظر دارد تا سازوکاری ایجاد کند که بدون استفاده از دلار بتواند تجارت با ایران را ادامه داده و از جمهوری اسلامی نفت بخرد. این سازوکار به ایران اجازه خواهد داد که در ازای نفت صادراتی به اروپا، مواد غذایی و کالا وارد کند.
اروپا در نظر دارد طی ماه جاری این سازوکار را از لحاظ حقوقی راه‌اندازی کند، اما فعالیت عملی آن از سال آینده آغاز خواهد شد. دیپلمات‌ها به رویترز گفته‌اند که در غیاب دلار، هیچ ارز خارجی برای سیستم پرداخت‌ها در چهارچوب سازوکار ویژه پیشنهاد نشده است.
موضوع سازوکار تجاری غیردلاری با ایران بسیار حساس است چون جمهوری اسلامی تهدید کرده است در صورتی که از مزایای اقتصادی و تجاری توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ با قدرت‌های جهانی بهره‌مند نشود، از این توافق خارج خواهد شد.خبرگزاری رویترز
آمریکا به دفعات اعلام کرده که رژیم نظارت و کنترل سفت و سختی برای تحریم‌های خود علیه ایران اعمال خواهد کرد تا با فشار اقتصادی، تهران را به پای میز مذاکره بکشاند.
رویترز می‌نویسد که لوکزامبورگ و بلژیک فعلا دو گزینه احتمالی برای میزبانی سازوکار تجاری هستند، اما دیپلمات‌ها گفته‌اند که این دو کشور گرچه به صورت علنی سکوت کرده‌اند، اما قبلا مخالفت شدید خود را درباره این موضوع به گوش مقامات اروپایی رسانده‌اند.
این سازوکار وابسته به بانک‌های محلی در کشور میزبان خواهد بود اما این بانک‌ها می‌توانند با تنبیه و تحریم آمریکا مواجه شوند و ایالات متحده دسترسی آنها به سیستم مالی خود را قطع کند.
لوکزامبورگ قبلا در سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۲ ایجاد مکانیسمی مشابهی برای کشورهای حوزه یورو در زمان بحران اقتصادی جهانی را متقبل شده بود و در این زمینه تجربه‌هایی دارد، اما در مورد ایران نمی‌خواهد زیر بار چنین مسئولیتی برود.
اروپا نگران است که بر هم خوردن برجام به قدرت گرفتن جناح تندرو و افزایش تحرکات تهاجمی ایران در خاورمیانه منجر شود.
دیپلمات‌ها به رویترز گفته‌اند که فدریکو موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، که در مذاکرات برجام رهبری اروپا رو برعهده داشت، از چند کشور خواسته است که میزبانی نهاد سازوکار تجاری با ایران را قبول کند. «هیچ کشوری تاکنون پا پیش نگذاشته است. اگر ما میزبانی پیدا نکنیم به دردسر خواهیم افتاد».
علی گرانمایه، از کارشناسان ارشد شورای روابط خارجی اروپا، اخیرا توئیت کرده بود که آلمان و فرانسه به عنوان قدرت‌های برتر اقتصاد اروپا و از اعضای تیم مذاکره هسته‌ای بایستی نقش بیشتری در زمینه سازوکار تجاری با ایران بر عهده بگیرند و اگر نتوانند کاری از پیش ببرند، برای اعتبار اروپا یک فاجعه خواهد بود.
رویترز می‌گوید این کشورها نمی‌خواهند خود میزبان نهاد سازوکار یاد شده با ایران باشند.
دیپلمات‌ها به رویترز گفته‌اند که این سازوکار نیز به خودی خود همه جوانب تجارت ایران و اروپا را حفظ نخواهد ساخت و ابتدا بیشتر جنبه سمبولیک خواهد داشت تا عملی.
همزمان با گزارش رویترز، سازمان توسعه تجارت ایران گزارش هفت ماهه بازرگانی غیرنفتی ایران را منتشر کرد که نشان از افت تجارت اروپا و ایران دارد.
طی دوره یاد شده صادرات اتحادیه اروپا به ایران ۱۷ درصد کاهش یافته و به پنج میلیارد و ۳۳۳ میلیون دلار رسیده است. صادرات ایران به اروپا نیز هفت درصد کاهش نشان می‌دهد و به ۷۱۴ میلیون دلار رسیده است.