نشستی با موضوع «گفتوگوی ملی سوريه» با شعار «خشونت نه، مردم‌سالاری آری» روز یکشنبه، ۲۸ آبان، در هتل استقلال تهران آغاز به کار کرد. محور سخنرانی‌های ايراد شده در افتتاحيه اين نشست، «مخالفت با دخالت خارجی»، «مخالفت با مسلح سازی مخالفان» و «تاکيد بر گفتوگو ميان دولت و مخالفان» در سوريه بوده است.
مقام‌های جمهوری اسلامی ايران مدعی هستند که نمايندگانی از طيف‌های مختلف مخالفان در سوريه «که پايگاه واقعی مردمی دارند» و نمايندگانی از دولت اين کشور، در نشست تهران حضور دارند.
البته به نظر می‌رسد هيچ کدام از شرکت کنندگان در نشست هفته گذشته مخالفان سوری در دوحه پايتخت قطر در نشست تهران حضور نداشته باشند.
در نشست دوحه «ائتلاف ملی اپوزيسيون و انقلاب سوريه» با حضور طيف‌های وسيعی از معترضان اين کشور، تشکيل شد. اين ائتلاف حول محور دو مساله «مخالفت با گفتوگو با دولت سوريه» و «درخواست مجهز کردن مخالفان مسلح» تشکيل شده است. بيشتر کشورهای عضو اتحاديه عرب، شورای همکاری خليج فارس، فرانسه و ترکيه، تا کنون اين ائتلاف را به عنوان «تنها نماينده قانونی مردم سوريه» به رسميت شناخته‌اند.
به گزارش خبرگزاری مهر، «شخصيت‌های سياسی از احزاب مختلف شامل حزب دموکراتيک اجتماعی، حزب دموکراتيک سوريه، حزب دموکراتيک لائيک، انجمن جوانان مستقل، حزب ملی اکراد، جبهه نجات ملی، انجمن پيروزی وحدت ملی، و ده‌ها حزب و گروه ديگر از جمله حاضران در نشست گفت و گوی ملی سوريه در تهران هستند.»
هيچ کدام از اين گروه‌ها، در نشست در ائتلاف ملی سوريه يا شورای مخالفان حضور ندارند.
از سوی ديگر در نشست تهران، شماری از نمايندگان دولت سوريه از جمله حيدر علی وزير آشتی ملی اين کشور به عنوان نماينده بشار اسد، حضور دارند.
شخصيت‌هايی سياسی از کشورهای سودان، الجزاير، ترکيه، مصر، لبنان و عراق نيز در نشست تهران حضور دارند.
همچنين نمايندگانی از دولت‌های روسيه و چين در ميان حاضران در اين نشست هستند. اين دو کشور با تصميمات گرفته شده در نشست دوحه مخالف هستند. آن‌ها همچنين تا کنون سه بار قطعنامه‌های ارائه شده از سوی غرب برای افزايش فشار بر دولت بشار اسد در شورای امنيت سازمان ملل را وتو کرده‌اند.
صالحی: مخالفت با مداخله «بيگانگان» در سوريه
علی اکبر صالحی، وزير امور خارجه جمهوری اسلامی ايران، در جلسه افتتاحيه نشست تهران تاکيد کرد که اين نشست «پاسخ قاطعی به طرح‌های مداخله جويانه بيگانگان است.»
به گزارش «ايسنا»، آقای صالحی در سخنرانی خود گفت: «ابتکار اين گردهمايی از سوی ايران برگرفته از توجه به گفتوگو و تفاهم در آينده سوريه است و پاسخ قاطعی به طرح های مداخله جويانه بيگانگان و گروه‌های مسلح بی‌مسئوليت است که با کشتار انسانهای بيگناه و تخريب آثار تمدنی و کهن اين کشور بنيان آن را نشانه گرفته‌اند.»
او همچنين با بيان اينکه درگيری‌های در سوريه از سوی «قدرت‌های سلطه گر» عليه مردم اين کشور تحميل شده است، به بيان ديدگاه‌های جمهوری اسلامی ايران برای برون رفت از بحران سوريه پرداخت و اظهار داشت: «جمهوری اسلامی ايران راهکار سياسی و گفتوگوی فراگير را مناسب‌ترين روش برای برون‌رفت بحران سوريه می‌داند حل اختلاف از طريق مذاکره و به شکل مسالمت‌آميز يک اصل عقلانی، متعارف و دارای مقبولیت عمومی است.»
او همچنين به انتقاد از کشورهايی پرداخت که اقدام به ارسال تجهيزات و پول برای مخالفان در سوريه می‌کنند پرداخت و خاطرنشان کرد: «به باور جمهوری اسلامی ايران اقدامات و سياست‌های نابخردانه برخی از طرف‌ها که در چارچوب ارسال تسليحات و فرستادن پول برای گروه‌ها و اعزام افراد مسلح به سوريه شکل می‌گيرد فقط موجب پيچيده‌تر شدن وضعيت اين کشور و تشديد خشونت‌ها می‌شوند.»
انتفاد از نتايج نشست دوحه و سخنان مقام‌های فرانسوی مبنی بر بررسی ارسال سلاح برای مخالفان سوريه بخشی ديگر از محورهای سخنان صالحی بود که طی آن گفت: «در روزهای اخير با کمال تاسف اخباری منتشر شده مبنی بر اينکه بعضی از طرف‌ها در نظر دارند به طور علنی برای گروه‌های معارض سلاح‌های سنگين و نيمه سنگين ارسال کنند. در واقع کاری را که تا کنون به دليل قبح قانونی و عرفی به طور مخفی انجام می‌دادند اکنون می‌خواهند به طور آشکارا انجام دهند.»
او همچنين بر ضرورت اصلاحات در سوريه و برگزاری انتخابات در اين کشور تاکيد کرد و محورهای طرح ايران برای حل و فصل بحران اين کشور را اين گونه برشمرد: «محورهای اصلی اين طرح توقف خشونت، برقراری آتش‌بس، گفتوگوی فراگير ملی، فراهم ساختن زمينه برگزاری انتخابات آزاد بوده که اين طرح پيشنهادی اين فرصت را فراهم می‌کند که با روش‌های پذيرفته شده دموکراتيک و به دور از دخالت خارجی، اراده واقعی مردم سوريه فرصت بروز پيدا کند.»
تاکيد چين و روسيه بر راه حل سياسی
يو هون يانگ، سفير چين در ايران نيز در سخنرانی خود در نشست تهران گفت: «راه حل سياسی بايد بدون تاخير و درنگ برای حل و فصل بحران سوريه به کار گرفته شود و تماميت ارضی سوريه نيز بايد حمايت و حفاظت شود.»
او تاکيد کرد: «ما از همه طرف‌ها در سوريه می‌خواهيم به طور جامع و بدون توسل به هرگونه خشونت راه را برای رسيدن به صلح هموار کنند.»
پيام سرگئی لاوروف وزير امور خارجه روسيه توسط لوران جاگاريان سفير اين کشور در تهران قرائت شد. لاوروف در اين پيام با انتقاد از ارسال سلاح به مخالفان در سوريه آورده است: «با توجه به تجهيزاتی که به گروه‌های مخالف داده می‌شود و همچنين اينکه همه می‌دانيم القاعده و گروه‌های افراطی چگونه به اين تجهيزات دست يافته‌اند و خود را به طور منظم سازمان‌دهی کرده‌اند شرايط وخيم‌تر می‌شود.»
او همچنين از محکوم نکردن اقدام‌های مخالفان مسلح سوری توسط شورای امنيت سازمان ملل متحد انتقاد و خاطرنشان کرد: «عضای شورای امنيت نيز هيچگاه موضع قاطعی در قبال محکوميت اين اقدامات تروريستی اتخاذ نکرده‌اند و هر روز افراد بيشتری کشته می‌شوند معتقديم بايد گفتوگوی بين منتقدان و دولت انجام گيرد و بدون دخالت خارجی باشد.»
ابراهيم جعفری، نخست وزير سابق عراق، کمال هلباوی عضو مستعفی گروه اخوان المسلمين حاکم در مصر، کمالاک دبيرکل حزب سعادت ترکيه از احزاب اپوزيسیون اين کشور، عبد الناصر جبری ریيس هيات علمای مسلمين لبنان، از جمله ديگری سخنرانان نشست تهران بودند که محور سخنرانی همه آن‌ها، مخالفت با مسلح سازی معترضان، مخالفت با دخالت خارجی و ضرورت گفتوگو ميان طرف‌های درگير بوده است. شماری از سخنرانان هم با اشاره مستقيم به نشست دوحه از آن به شدت انتقاد کردند.
تنش ميان اسرائيل و سوريه
برگزاری نشست «گفتوگوی ملی سوريه» در تهران با تحولات میدانی و ادامه درگيری‌ها در اين کشور همزمان شده است. از سويی منطقه جولان نيز شاهد تبادل آتش ميان نيروهای نظامی اسرائيل و نيروهای سوری بود.
به گزارش رويترز، ارتش اسرائيل روز يکشنبه اعلام کرد که به شليک آتش از طرف سوريه به نيرو‌هايش در جولان پاسخ گفته است.
اين سومين بار است که اين حادثه در چند روز اخير تکرار می‌شود. اما به نظر می‌رسد اين بار مساله کمی جدی‌تر باشد و شماری از سربازان ارتش سوريه احتمال در اين حادثه جان باخته‌اند.
ژنرال يوعاف مردخای سخنگوی ارتش اسرائيل گفته است که «توسط اسلحه سبک به سمت نيروهای اسرائيلی شليک شد و ارتش اسرائيل نيز پاسخ گفت. برپايه آنچه که از منابع خبری عربی می‌شنوم به نظر می‌رسد شماری از سربازان سوری کشته شدند.»
او با تاکيد بر اينکه اسرائيل به درگيری‌ها ميان مخالفان و نيروهای دولتی سوريه کشانده نمی‌شود گفت که «شليک آتش به سوی سرزمين‌های اسرائيلی نيز پذيرفتنی نيست.»
بلندی‌های جولان سوريه در جنگ ۱۹۶۷ ميلادی توسط اسرائيل اشغال شد. در اوايل دهه هشتاد ميلادی اسرائيل اين منطقه را بخشی از سرزمين خود اعلام کرد؛ اعلامی که هيچگاه از سوی سازمان ملل متحد پذيرفته نشد.
مقام‌های جمهوری اسلامی ايران مدعی هستند که نمايندگانی از طيف‌های مختلف مخالفان در سوريه «که پايگاه واقعی مردمی دارند» و نمايندگانی از دولت اين کشور، در نشست تهران حضور دارند.
البته به نظر می‌رسد هيچ کدام از شرکت کنندگان در نشست هفته گذشته مخالفان سوری در دوحه پايتخت قطر در نشست تهران حضور نداشته باشند.
در نشست دوحه «ائتلاف ملی اپوزيسيون و انقلاب سوريه» با حضور طيف‌های وسيعی از معترضان اين کشور، تشکيل شد. اين ائتلاف حول محور دو مساله «مخالفت با گفتوگو با دولت سوريه» و «درخواست مجهز کردن مخالفان مسلح» تشکيل شده است. بيشتر کشورهای عضو اتحاديه عرب، شورای همکاری خليج فارس، فرانسه و ترکيه، تا کنون اين ائتلاف را به عنوان «تنها نماينده قانونی مردم سوريه» به رسميت شناخته‌اند.
به گزارش خبرگزاری مهر، «شخصيت‌های سياسی از احزاب مختلف شامل حزب دموکراتيک اجتماعی، حزب دموکراتيک سوريه، حزب دموکراتيک لائيک، انجمن جوانان مستقل، حزب ملی اکراد، جبهه نجات ملی، انجمن پيروزی وحدت ملی، و ده‌ها حزب و گروه ديگر از جمله حاضران در نشست گفت و گوی ملی سوريه در تهران هستند.»
هيچ کدام از اين گروه‌ها، در نشست در ائتلاف ملی سوريه يا شورای مخالفان حضور ندارند.
از سوی ديگر در نشست تهران، شماری از نمايندگان دولت سوريه از جمله حيدر علی وزير آشتی ملی اين کشور به عنوان نماينده بشار اسد، حضور دارند.
شخصيت‌هايی سياسی از کشورهای سودان، الجزاير، ترکيه، مصر، لبنان و عراق نيز در نشست تهران حضور دارند.
همچنين نمايندگانی از دولت‌های روسيه و چين در ميان حاضران در اين نشست هستند. اين دو کشور با تصميمات گرفته شده در نشست دوحه مخالف هستند. آن‌ها همچنين تا کنون سه بار قطعنامه‌های ارائه شده از سوی غرب برای افزايش فشار بر دولت بشار اسد در شورای امنيت سازمان ملل را وتو کرده‌اند.
صالحی: مخالفت با مداخله «بيگانگان» در سوريه
علی اکبر صالحی، وزير امور خارجه جمهوری اسلامی ايران، در جلسه افتتاحيه نشست تهران تاکيد کرد که اين نشست «پاسخ قاطعی به طرح‌های مداخله جويانه بيگانگان است.»
به گزارش «ايسنا»، آقای صالحی در سخنرانی خود گفت: «ابتکار اين گردهمايی از سوی ايران برگرفته از توجه به گفتوگو و تفاهم در آينده سوريه است و پاسخ قاطعی به طرح های مداخله جويانه بيگانگان و گروه‌های مسلح بی‌مسئوليت است که با کشتار انسانهای بيگناه و تخريب آثار تمدنی و کهن اين کشور بنيان آن را نشانه گرفته‌اند.»
او همچنين با بيان اينکه درگيری‌های در سوريه از سوی «قدرت‌های سلطه گر» عليه مردم اين کشور تحميل شده است، به بيان ديدگاه‌های جمهوری اسلامی ايران برای برون رفت از بحران سوريه پرداخت و اظهار داشت: «جمهوری اسلامی ايران راهکار سياسی و گفتوگوی فراگير را مناسب‌ترين روش برای برون‌رفت بحران سوريه می‌داند حل اختلاف از طريق مذاکره و به شکل مسالمت‌آميز يک اصل عقلانی، متعارف و دارای مقبولیت عمومی است.»
او همچنين به انتقاد از کشورهايی پرداخت که اقدام به ارسال تجهيزات و پول برای مخالفان در سوريه می‌کنند پرداخت و خاطرنشان کرد: «به باور جمهوری اسلامی ايران اقدامات و سياست‌های نابخردانه برخی از طرف‌ها که در چارچوب ارسال تسليحات و فرستادن پول برای گروه‌ها و اعزام افراد مسلح به سوريه شکل می‌گيرد فقط موجب پيچيده‌تر شدن وضعيت اين کشور و تشديد خشونت‌ها می‌شوند.»
انتفاد از نتايج نشست دوحه و سخنان مقام‌های فرانسوی مبنی بر بررسی ارسال سلاح برای مخالفان سوريه بخشی ديگر از محورهای سخنان صالحی بود که طی آن گفت: «در روزهای اخير با کمال تاسف اخباری منتشر شده مبنی بر اينکه بعضی از طرف‌ها در نظر دارند به طور علنی برای گروه‌های معارض سلاح‌های سنگين و نيمه سنگين ارسال کنند. در واقع کاری را که تا کنون به دليل قبح قانونی و عرفی به طور مخفی انجام می‌دادند اکنون می‌خواهند به طور آشکارا انجام دهند.»
او همچنين بر ضرورت اصلاحات در سوريه و برگزاری انتخابات در اين کشور تاکيد کرد و محورهای طرح ايران برای حل و فصل بحران اين کشور را اين گونه برشمرد: «محورهای اصلی اين طرح توقف خشونت، برقراری آتش‌بس، گفتوگوی فراگير ملی، فراهم ساختن زمينه برگزاری انتخابات آزاد بوده که اين طرح پيشنهادی اين فرصت را فراهم می‌کند که با روش‌های پذيرفته شده دموکراتيک و به دور از دخالت خارجی، اراده واقعی مردم سوريه فرصت بروز پيدا کند.»
تاکيد چين و روسيه بر راه حل سياسی
يو هون يانگ، سفير چين در ايران نيز در سخنرانی خود در نشست تهران گفت: «راه حل سياسی بايد بدون تاخير و درنگ برای حل و فصل بحران سوريه به کار گرفته شود و تماميت ارضی سوريه نيز بايد حمايت و حفاظت شود.»
او تاکيد کرد: «ما از همه طرف‌ها در سوريه می‌خواهيم به طور جامع و بدون توسل به هرگونه خشونت راه را برای رسيدن به صلح هموار کنند.»
پيام سرگئی لاوروف وزير امور خارجه روسيه توسط لوران جاگاريان سفير اين کشور در تهران قرائت شد. لاوروف در اين پيام با انتقاد از ارسال سلاح به مخالفان در سوريه آورده است: «با توجه به تجهيزاتی که به گروه‌های مخالف داده می‌شود و همچنين اينکه همه می‌دانيم القاعده و گروه‌های افراطی چگونه به اين تجهيزات دست يافته‌اند و خود را به طور منظم سازمان‌دهی کرده‌اند شرايط وخيم‌تر می‌شود.»
او همچنين از محکوم نکردن اقدام‌های مخالفان مسلح سوری توسط شورای امنيت سازمان ملل متحد انتقاد و خاطرنشان کرد: «عضای شورای امنيت نيز هيچگاه موضع قاطعی در قبال محکوميت اين اقدامات تروريستی اتخاذ نکرده‌اند و هر روز افراد بيشتری کشته می‌شوند معتقديم بايد گفتوگوی بين منتقدان و دولت انجام گيرد و بدون دخالت خارجی باشد.»
ابراهيم جعفری، نخست وزير سابق عراق، کمال هلباوی عضو مستعفی گروه اخوان المسلمين حاکم در مصر، کمالاک دبيرکل حزب سعادت ترکيه از احزاب اپوزيسیون اين کشور، عبد الناصر جبری ریيس هيات علمای مسلمين لبنان، از جمله ديگری سخنرانان نشست تهران بودند که محور سخنرانی همه آن‌ها، مخالفت با مسلح سازی معترضان، مخالفت با دخالت خارجی و ضرورت گفتوگو ميان طرف‌های درگير بوده است. شماری از سخنرانان هم با اشاره مستقيم به نشست دوحه از آن به شدت انتقاد کردند.
تنش ميان اسرائيل و سوريه
برگزاری نشست «گفتوگوی ملی سوريه» در تهران با تحولات میدانی و ادامه درگيری‌ها در اين کشور همزمان شده است. از سويی منطقه جولان نيز شاهد تبادل آتش ميان نيروهای نظامی اسرائيل و نيروهای سوری بود.
به گزارش رويترز، ارتش اسرائيل روز يکشنبه اعلام کرد که به شليک آتش از طرف سوريه به نيرو‌هايش در جولان پاسخ گفته است.
اين سومين بار است که اين حادثه در چند روز اخير تکرار می‌شود. اما به نظر می‌رسد اين بار مساله کمی جدی‌تر باشد و شماری از سربازان ارتش سوريه احتمال در اين حادثه جان باخته‌اند.
ژنرال يوعاف مردخای سخنگوی ارتش اسرائيل گفته است که «توسط اسلحه سبک به سمت نيروهای اسرائيلی شليک شد و ارتش اسرائيل نيز پاسخ گفت. برپايه آنچه که از منابع خبری عربی می‌شنوم به نظر می‌رسد شماری از سربازان سوری کشته شدند.»
او با تاکيد بر اينکه اسرائيل به درگيری‌ها ميان مخالفان و نيروهای دولتی سوريه کشانده نمی‌شود گفت که «شليک آتش به سوی سرزمين‌های اسرائيلی نيز پذيرفتنی نيست.»
بلندی‌های جولان سوريه در جنگ ۱۹۶۷ ميلادی توسط اسرائيل اشغال شد. در اوايل دهه هشتاد ميلادی اسرائيل اين منطقه را بخشی از سرزمين خود اعلام کرد؛ اعلامی که هيچگاه از سوی سازمان ملل متحد پذيرفته نشد.