فراز و نشیب‌های فرمان مهاجرتی دونالد ترامپ

دونالد ترامپ بخشی از موفقیت خود به عنوان نامزد ریاست‌جمهوری را مدیون حملات و اظهار نظرهای تند علیه مهاجران، پناهجویان و مسلمانان است. او با آغاز ریاست‌جمهوری‌اش تلاش کرد همین سیاست‌ها را در قالب فرامین ریاست‌جمهوری به اجرا بگذارد.

خبرگزاری آلمان در همین رابطه روزشمار فرمان ممنوعیت ورود اتباع شش کشور عمدتا مسلمان به خاک آمریکا را منتشر کرده است. دیوان عالی ایالات متحده روز دوشنبه پنجم تیرماه حکم داد که بخشی از این فرمان می‌تواند اجرا شود که موفقیتی برای دونالد ترامپ پس از ماه‌ها چالش حقوقی با دادگاه‌های چند ایالت محسوب می‌شود که مانع اجرای این فرمان شده بودند.

۲ دسامبر ۲۰۱۵: یک آمریکایی پاکستانی‌تبار و همسر پاکستانی‌اش که به گروه «خلافت اسلامی» اعلام وفاداری کرده بودند ۱۴ نفر را در شهر سن برناردینو کالیفرنیا به ضرب گلوله کشتند. به فاصله چند روز دونالد ترامپ خواستار منع کامل ورود مسلمانان به آمریکا شد.

۱۲ ژوئن ۲۰۱۶: یک آمریکایی افغان‌تبار که قبلا به خاطر سخنانی در طرفداری از تروریسم توسط اف‌بی‌آی بازجویی شده بود، در یک کلوپ شبانه در اورلاندو فلوریدا ۴۹ نفر را با گلوله کشت. فردای این حادثه دونالد ترامپ موضوع منع ورود مسلمانان به آمریکا را تکرار کرد.

۱۴ ژوئن ۲۰۱۶: باراک اوباما، رییس‌جمهوری وقت آمریکا، دونالد ترامپ را به تفرقه‌افکنی در کشور متهم کرد و منع ورود مسلمانان به آمریکا را برخلاف قوانین و فرهنگ آمریکا توصیف کرد. آقای اوباما افزود که شعارهای دونالد ترامپ مسلمانانی را که ممکن است به تندروی گرایش داشته باشند، به سوی آن گروه‌ها سوق می‌دهد.

۸ نوامبر ۲۰۱۶: دونالد ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری پیروز می‌شود و بیستم ژانویه ۲۰۱۷ رسما دوره ریاست‌جمهوری او آغاز می‌شود.

۲۷ ژانویه ۲۰۱۷: دونالد ترامپ با امضاء فرمانی برنامه پذیرش پناهجویان را به مدت ۱۲۰ روز متوقف می‌کند، ورود پناهجویان سوری را برای همیشه ممنوع می‌کند و دستور به توقف ورود اتباع شش کشور مسلمان ایران، عراق، سوریه، یمن، سومالی و لیبی را به مدت ۹۰ روز می‌دهد.

۲۸ ژانویه: در اعتراض به این تصمیم، تظاهراتی در فرودگاه‌های بین‌المللی آمریکا و نقاط دیگر جهان بر پا می‌شود. قضات دادگاه‌هایی در نیویورک و ویرجینیا در مخالفت با فرمان ریاست‌جمهوری اجازه ورود و اقامت اضطراری برای اتباع این کشورها را صادر می‌کنند.

۲۹ ژانویه: پناهجویان و گروهی از مسافران دارنده ویزای معتبر در فرودگاه‌های آمریکا بازداشت می‌شوند و گزارش‌هایی نیز از ممانعت از سوار شدن مسافران به هواپیماها به مقصد آمریکا منتشر می‌شود.

سوم فوریه: قاضی یک دادگاه فدرال دستور سریع معلق کردن فرمان ریاست‌جمهوری را صادر می‌کند. در نتیجه وزارت امنیت داخلی آمریکا اجرای این فرمان را متوقف می‌کند.

ششم مارس: دونالد ترامپ فرمان مهاجرتی تجدیدنظر شده‌ای را صادر می‌کند که بر اساس آن ورود پناهجویان به مدت ۱۲۰ روز متوقف و صدور ویزای جدید برای شهروندان آن شش کشور به مدت ۹۰ روز ممنوع می‌شود. عراق از فهرست شش کشور حذف می‌شود و ممنوعیت ورود همیشگی پناهجویان سوری نیز در این فرمان جدید منظور نمی‌شود.

در فرمان جدید صراحت داده می‌شود که شهروندان شش کشور مورد نظر می‌توانند با ویزاهای معتبر و ویزاهایی که قبل از ۱۶ مارس یعنی زمان اجرایی شدن فرمان صادر شده‌اند و حتی ویزاهایی که به خاطر فرمان قبلی لغو شده‌اند وارد آمریکا شوند. این فرمان، پناهجویانی که قبل از ۱۶ مارس ورود آنها تایید شده و یا شهروندان کشورهای دیگر که ویزای معتبر دارند را شامل نمی‌شود.

۱۶ مارس: قضات دادگاه‌های فدرال در ایالت‌های هاوایی و مریلند اجرای فرمان مهاجرتی بازنگری شده را متوقف کردند. هر دو قاضی یقین داشتند شاکیان استدلال‌های فراوانی دارند که ثابت می‌کند این فرمان ناقض قانون اساسی و اصل عدم تبعیض به خاطر مذهب است.

هشتم مه: وکیل مدافع دولت ترامپ هنگام رسیدگی به شکایات مطرح شده در دادگاه فدرال مریلند گفت: «دونالد ترامپ کاملا مشخص کرده که منظور او تمام مسلمانان جهان نیست و به این خاطر ممنوع کردن ورود مسلمانان نیست. هر شهروندی از شش کشور منظور شده در فرمان برای سفر به آمریکا باید روند درخواست ویزای یکسانی را طی کند و در نتیجه مذهب آنها مسئله‌ای نیست».

۱۵ مه: یک دادگاه تجدیدنظر در سیاتل ایالت واشینگتن شکایتی را بررسی می‌کند که مبنای آن حکم صادر شده توسط دادگاه ایالتی هاوایی است. وکیل مدافع شاکیان فرمان ریاست‌جمهوری را «غیرآمریکایی» و نقض قانون اساسی آمریکا توصیف کرد که بر اساس آن تبعیض به خاطر مذهب ممنوع است.

پنجم ژوئن: دونالد ترامپ در یک پیام توئیتری، فرمان خود را «قانون ممنوعیت سفر» می‌خواند و شکایت می‌کند که فرمان تجدیدنظر شده او که در ششم مارس صادر شده، «تضعیف شده و مصلحت‌جویانه است». او از دادگاه‌های فدرال به خاطر «کندی و سیاسی بودن» انتقاد می‌کند.

۲۶ ژوئن: دیوان عالی آمریکا موافقت خود با بررسی این پرونده را اعلام می‌کند و در عین حال اجازه می‌دهد که بخش‌هایی از فرمان مهاجرتی اجرا شود. احکامی که دادگاه‌های دیگر سابقا صادر کرده‌اند در مواردی مثل افرادی که اعضای خانواده آنها در آمریکاست و یا در زمینه پذیرش دانشجویان به قوت خود باقی می‌ماند. اما ممنوعیت ورود ۹۰ روزه می‌تواند در مورد مسافرانی که «هیچ رابطه‌ای» با آمریکا ندارند، اجرا شود.

قرار است دیوان عالی آمریکا در ماه اکتبر فرمان مهاجرتی دونالد ترامپ را بررسی کند.