رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه آمریکا، که برای کمک به کاهش تنش بین قطر و چهار کشور عربی به منطقه خاورمیانه سفر کرده است روز سه‌شنبه ۲۰ تیرماه در جریان دیدار از قطر توانست با امضای معاهده‌ای تشدید مبارزه آن کشور با تروریسم را تضمین کند.
به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، قطر دومین مقصد از سفر وزیر خارجه آمریکا به کشورهای منطقه است. او در ادامه این سفر به عربستان سعودی خواهد رفت که تنها کشوری است که با قطر مرز زمینی دارد و در ميان چهار کشوری که علیه قطر دست به اقدام زده‌اند نیرومندترين است.
آقای تیلرسون که خود را «دوست این منطقه» توصیف کرد پس از ملاقات با تمیم بن حمد آل‌ثانی امیر ۳۷ ساله قطر اظهار امیدواری کرد که به زودی راه‌هایی برای بحران اخیر در مناسبات قطر با کشورهای عربی پیدا شود.
دو کشور در جریان این دیدار یک یادداشت تفاهم در مورد «چارچوب اقدامات آینده حکومت قطر برای تقویت مبارزه با تروریسم و برخورد فعال با شبکه‌ها و منابع مالی تروریسم» امضا کردند.
این توافق به یکی از اتهامات چهار کشور عربی علیه قطر که مدعی‌اند آن کشور از تروریسم حمایت می‌کند پاسخ خواهد داد. قطر این اتهامات را رد کرده است.
آقای تیلرسون که روز چهارشنبه با مقامات چهار کشور عربی در ریاض دیدار خواهد کرد در عین حال از قطر حمایت سیاسی کرد. او گفت: «به نظرم قطر در مواضع خود خیلی صریح بوده و مسئولانه عمل کرده است».
وزیر خارجه آمریکا سفرش به کشورهای حاشیه خلیج فارس را روز دوشنبه با سفر به کویت و دیدار با شیخ صباح آل احمد الصباح امیر کویت آغاز کرد. رهبر کویت تاکنون بین قطر و چهار کشور عربی مخالف آن، امارات متحده عربی، بحرین، عربستان سعودی و مصر به عنوان میانجی عمل کرده است.
این چهار کشور اوایل ماه ژوئن مناسبات دیپلماتیک خود را با قطر قطع کرده و راه‌های هوایی، دریایی و زمینی به این کشور را مسدود کردند. مدتی بعد آنها فهرستی شامل ۱۳ درخواست برای احیاء مناسبات با قطر را منتشر کرده و برای اجرای این موارد به قطر ۱۰ روز فرصت دادند.
این شروط عبارت بودند از بستن رسانه‌هایی که متعلق و یا مورد حمایت قطر هستند از جمله شبکه خبری الجزیره، قطع رابطه با گروه‌های اسلامگرا از جمله اخوان المسلمین، محدود کردن مناسبات با ایران و اخراج نیروهای مسلح ترکیه که در این کشور مستقر هستند.
حکومت قطر قاطعانه حمایت و کمک مالی به گروه‌های تندرو را تکذیب کرده و با شروط چهار کشور عربی مخالفت کرده و می‌گوید پذیرش این شروط به معنای نقض استقلال این کشور است.
قطر اما حداقل به شکل غیرمستقیم از برخی از گروه‌های اسلامگرای تندرو که در فهرست گروه‌های تروریستی هستند مثل گروه فلسطینی حماس حمایت می‌کند. تعدادی از مقامات ارشد حماس ساکن قطر هستند و این کشور بزرگترین حامی تشکیلات حماس در نوار غزه است. قطر مدعی است که کمک‌های آن کشور به مردم فلسطین است و نه گروه حماس.
همزمان با سفر رکس تیلرسون به حاشیه خلیج فارس شبکه خبری سی‌ان‌ان روز دوشنبه مدارکی را در مورد همکاری‌های قطر با کشورهای همسایه که مربوط به سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ است افشاء کرد. سی‌ان‌ان می‌گوید منبعی در سطح منطقه این مدارک را در اختیار آن قرار داده است.
این مدارک عبارتند از یک توافق دست‌نویس بین رهبران عربستان سعودی، کویت و قطر در مورد عدم دخالت مستقیم و غیرمستقیم در امور داخلی یکدیگر و سه کشور دیگر عضو شورای همکاری خلیج فارس یعنی امارات متحده عربی، بحرین و عمان.
در آن مدرک با هرگونه حمایت از اخوان‌المسلمین و سایر گروه‌هایی که از آنها نام نبرده شده ولی می‌توانند کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس را به خطر بیاندازند، مخالفت شده است.
اما از نگاه قطر، اخوان‌المسلمین یک گروه سیاسی مشروع است و سال‌ها میزبان شیخ یوسف القرضاوی رهبر معنوی این گروه بوده است. موضع قطر در این زمینه صد در صد مخالف موضع مصر، عربستان سعودی و امارات متحده عربی است.
چهار کشور عربی مخالف قطر اوایل وقت سه‌شنبه با صدور بیانیه‌ای به طور غیرمستقیم صحت این مدارک را تایید کردند. آنها گفتند این مدرک بدون هیچ شبهه‌ای نشان می‌دهد که «قطر به وعده خود عمل نکرده و تعهدات خود را کاملا نقض کرده است».
این چهار کشور افزودند فهرست شروطی که در ماه ژوئن اعلام شده در راستای توافقات قبلی با قطر است و «کاملا با روح این توافقات در انطباق است».
مقامات آمریکایی می‌گویند رکس تیلرسون امید ندارد که به زودی بحران در مناسبات قطر و چهار کشور عربی حل شود و حل این بن‌بست ممکن است ماه‌ها طول بکشد.