به رغم اينكه هنوز بيش از شش ماه به برگزارى انتخابات رياست جمهورى در ايران مانده است، رقابت ها و مبارزات انتخاباتى به شدت در جريان است.
در حالى كه در جريان اصلاح طلبان حكومتى، مهدى كروبى، رييس پيشين مجلس شوراى اسلامى و دبير كل حزب اعتماد ملى اولين كسى است كه رسما نامزدى خود را براى تصدى مقام رياست جمهورى اعلام كرده است، محمد خاتمى ديگر چهره سرشناس اصلاح طلبان برى نامزد كردن خود دو شرط را مطرح كرده است. پيش شرط اول آقاى خاتمى اين است كه وى بتواند با مردم بر سر خواسته هايشان تفاهم كند و شرط دومش هم اين است كه گفته است با ساز و كارهاى موجود بايد ببيند كه تا چه اندازه امكان عملى كردن برنامه هايش فراهم است؟
اين در حالى است كه برخى از تحليلگران اين پيش شرط ها را جدى نمى گيرند و مى گويند: محمد خاتمى هشت سال رييس جمهور بوده است، خواست هاى مردم و ساختار قدرت و امكانات خود را مى شناسد.
اكبر اعلمى، نماينده رد صلاحيت شده مجلس و محسن مهرعليزاده، رييس سازمان تربيت بدنى دولت اصلاحات نيز در روزهاى گذشته از آمادگى حود براى نامزد شدن در انتخابات رياست جمهورى خبر داده اند. در حالى كه عبدالله نورى، وزير كشور پيشين از سوى بخشى از دانشجويان اصلاح طلب براى نامزدى مقام رياست جمهورى پيشنهاد شده است.
- «از آنجا كه رهبر حمهورى اسلامى بر يكدست بودن حكومت تاكيد دارد و پس از سال ها به اين هدف دست پيدا كرده است، بنابر اين بعيد به نظر مى رسد كه آقاى خامنه اى از حمايت محمود احمدى نژاد در دور آينده انتخابات رياست جمهورى دست بردارد.»
در جناح مخالف دولت كه هواداران اكبر هاشمى رفسنجانى را در بر مى گيرد، حسن روحانى، دبير پيشين شوراى امنيت ملى و نماينده رهبر جمهورى اسلامى در اين شورا اعلام كرد كه هنوز تصميم نهايى در اين باره نگرفته است.
در مقابل در جناح اصولگراهم وضع به همين منوال است و هنوز روشن نيست آيا گروه هاى گوناگون اصولگرا و محافظه كار مى توانند بر سر نامزدى واحد به توافق برسند يا نه و در صورت توافق اين شخص چه كسى خواهد بود.
آنچه در حال حاضر روشن است رقابت هاى آشكار و پنهانى است كه ميان محمود احمدى نژاد و محمد باقر قاليباف، شهردار تهران بر سر مقام رياست جمهورى در جريان است.
در انتخابات دوره گذشته رياست جمهورى، در جبهه اصولگرايان در كنار محمود احمدى نژاد، محسن رضايى، على لاريجانى و محمد باقر قاليباف رقابت كردند.
در اين ميان محمد خاتمى، هفته گذشته ميزبان شمارى از چهره هاى سرشناس سياسى بين المللى در تهران بود كه كوفى عنان، دبير كل پيشين سازمان ملل و رومانو پرودى، نخست وزير پيشين ايتاليا از جمله آنان بودند. جالب اين است كه اين سياستمداران، عمدتا از كشورهاى غربى، با آيت الله خامنه اى، رهبر جمهورى اسلامى هم ديدار كردند. ناظران اين اتفاق را نشانى ازتقويت موقعيت سياسى محمد خاتمى ارزيابى مى كنند كه به گفته آنان بى تاثير در تصميم وى براى شركت درانتخابات رياست جمهورى نخواهد بود.
داريوش همايون، از وزيران پيش از انقلاب و تحليلگر سياسى در سوئيس به راديو فردا مى گويد: از آنجا كه رهبر حمهورى اسلامى بر يكدست بودن حكومت تاكيد دارد و پس از سال ها به اين هدف دست پيدا كرده است، بنابر اين بعيد به نظر مى رسد كه آقاى خامنه اى از حمايت محمود احمدى نژاد در دور آينده انتخابات رياست جمهورى دست بردارد.
آقاى همايون در پاسخ به پرسشى در باره احتمال وقوع دوباره رويداد دوم خرداد ۷۶ مى گويد: احتمال چنين رويدادى نمى رود زيرا در ۱۲ سالى كه از انتخاب آقاى خاتمى به مقام رياست جمهورى مى گذرد اوضاع سياسى دگرگون شده است و با جابجايى هايى كه در نهاد قدرت روى داده است، فرصت به يك دوم خرداد جديد نخواهد داد.
- «مطرح شدن نام آقاى خاتمى به عنوان نامزد احتمالى، بسيارى از محاسبات جناح ها را به هم زده است و نظر سنجى ها هم همه نشان از آن دارند كه به رغم وعده و وعيدهاى آقاى احمدى نژاد و سفر هاى استانى وى، رغبت مردم حتى در نقاط دور افتاده به آقاى خاتمى بيشتر است.»
عيسى سحرخيز، روزنامه نگار و تحليلگر سياسى در تهران به راديو فردا مى گويد: مطرح شدن نام آقاى خاتمى به عنوان نامزد احتمالى، بسيارى از محاسبات جناح ها را به هم زده است و نظر سنجى ها هم همه نشان از آن دارند كه به رغم وعده و وعيدهاى آقاى احمدى نژاد و سفر هاى استانى وى، رغبت مردم حتى در نقاط دور افتاده به آقاى خاتمى بيشتر است.
در پاسخ به اينكه آيا چون رهبرى از محمود احمدى نژاد حمايت مى كند پس سرنوشت انتخابات معلوم است، آقاى سحر خيز بر اين نظر است كه به رغم علاقه احتمالى به آقاى احمدى نژاد اما اين طور نيست كه رهبرى جمهورى اسلامى هر كارى را كه مايل باشد بتواند انجام دهد.
اتفاق ديگرى كه افتاده است به باور آقاى سحرخيز اين است كه براى اولين بار كسى علاقه اى به دو دوره مسئوليت يك رييس جمهور ندارد حتى خود محافظه كاران هم به دليل اشتباهات و سياست هاى آقاى احمدى نژاد ديگر حاضر به پشتيبانى از او نيستند. گذشته از اينها هيچ كس در ايران نمى تواند رفتار مردم را پيش بينى كند.
در باره نامزدى مهدى كروبى، عيسى سحر خيز بر اين نظر است كه موقعيت براى حزب اعتماد ملى تا اندازه اى بهتر است و قدرت مداران آن را بيشتر تحمل مى كنند و نشانه آن هم اين است كه اگر به روزنامه اعتماد ملى اجازه انتشار مى دهند، در مقابل چند روزنامه اصلاح طلبان را مى بندند.
عليرضا حقيقى، استاد دانشگاه و تحليلگر سياسى در كانادا به راديو فردا مى گويد: در جناح اصلاح طلب انفعال و بى عملى حاكم است بدين معنى كه اصلاح طلبان به جاى اينكه پس از شكست خود به سازماندهى و تشكل دست بزنند، همچنان منفعل و پراكنده باقى ماندند.
به باور آقاى حقيقى، تنها كسى كه توانست به طور فعال واكنش نشان دهد مهدى كروبى بود كه با تشكيل حزب و رسانه خود نمونه است.
به گفته وى، تلاش اصلاح طلبان براى راضى كردن آقاى خاتمى به نامزدى نشانه اى است از ناتوانى آنان براى سازماندهى خود در چند سال گذشته كه اكنون مى خواهند با مطرح كردن آقاى خاتمى ضعف خود را سرپوشى كنند.
بر خلاف نظر داريوش همايون، عليرضا حقيقى بر اين نظر است كه رهبر جمهورى اسلامى در موقعيتى نيست كه هر كار دلش بخواهد انجام دهد و نمونه اى آشكار از اين واقعيت را انتخابات ۱۳۷۶ مى داند كه همه محافظه كاران و رهبر جمهورى اسلامى مايل به انتخاب آقاى ناطق نورى بودند ، اما محمد خاتمى انتخاب شد.
برنامه ديدگاه ها روزهاى شنبه ساعت ۱۹: ۳۵ دقيقه به وقت تهران پخش و دو بار ديگر هم تكرار مى شود: نيمه شب شنبه يعنى سى و پنج دقيقه پس از نيمه شب و روزهاى يكشنبه ساعت سيزده و پنج دقيقه به وقت تهران.