کارنامه؛ ششمین سالگرد اعتصاب رانندگان شرکت واحد و پیامدهای آن

برنامه کارنامه برای کارگران روزهای دوشنبه از راديو فردا پخش و روزهای سه‌شنبه تکرار می‌شود.

اميدواريم که بتوانيم از نظرات شما بهره‌مند بشويم. شما می توانيد نظرات و ديدگاه‌های خود را به آدرس kar@radiofarda.com بفرستيد تا اين امکان برای ما فراهم بشود که برنامه‌های بهتری ارائه بدهيم و در ضمن، ديدگاه‌ها و پيام‌های شما را نيز منعکس کنيم.

برنامه رادیویی کارنامه؛ ششمین سالگرد اعتصاب رانندگان شرکت واحد

اخبار
۶۰ کارگر شرکت پتروشيمی تراکم، در نزديکی سنندج، در اعتراض به پرداخت نشدن دو ماه حقوق شان به مدت دو ساعت دست از کار کشيدند و در مقابل دفتر اين شرکت تجمع کردند.

به گزارش کميته هماهنگی برای کمک به ايجاد تشکل های کارگری، در پی اين تجمع، مدير اين شرکت قول داد که حقوق کارگران را پرداخت کند و کارگران نيز اعلام کردند که در غير اين صورت، دوباره دست از کار خواهند کشيد.

***

خبرگزاری ايلنا گزارش داد که جمعی از کارگران ذوب فولاد ملاير به دليل پرداخت نشدن ۶ ماه از حقوق‌شان دست به اعتصابی ۲۴ ساعته زدند.

اين اعتصاب در پی قول مدير کارخانه ذوب فولاد ملاير برای پرداخت حقوق معوقه کارگران به صورت هفتگی پايان يافت.

***
۴۰ کارگر شرکت توليدی صنعتی لنت‌ساز، واقع در نوشهر، در نامه‌ای به معاون سياسی - امنيتی استاندار مازندران اعلام کردند که ۷ ماه حقوق و عيدی و همچنين پاداش سال ۸۹ خود را دريافت نکرده اند.

به گزارش خبرگزاری فارس، در اين نامه نوشته شده است که اين کارگران، بلاتکليف و سرگردان هستند، به ويژه که در کارخانه توليدی نيز از سوی صاحب جديد شرکت قفل شده است.

***
محمدعلی پور موسوی، مديرکل سياسی وزارت کشور، پرداخت نشدن مطالبات کارگران را يکی از مشکلات اساسی کارخانه های صنعتی و کارگران دانست.

به گزارش خبرگزاری مهر، اين مقام وزارت کشور خواستار آن شد که اين مشکل با برنامه ريزی کارخانه ها رفع شود.

در ماه های اخير، گزارش های بسياری در مورد اعتراض های کارگران به پرداخت نشدن ماه ها حقوق شان در رسانه ها انتشار يافته است.

***
خبرگزاری مهر گزارش داد که تعداد زيادی از کارگران کارخانه کشت و صنعت شمال با تجمع در فرمانداری مياندرود، خواستار رسيدگی مسئولان به وضعيت تعطيلی اين کارخانه و پرداخات ۴۵ روز حقوق معوقه خود شدند.

کارخانه کشت و صنعت شمال به عنوان بزرگ‌ ترين واحد توليد کننده روغن مايع و نباتی خاورميانه در مازندران از چند هفته پيش به دليل پرونده مالی سرمايه دار اصلی آن با تعطيلی مواجه شده است و کارگران آن بيکار شده اند.

در اين ارتباط، فرماندار مياندرود از پيگيری مسئولان استان مازندران به منظور رفع مشکلات اين کارخانه خبر داد.

***
کارگران کارخانه نساجی مازندران در اعتراض به پرداخت ۱۴ تا ۱۷ ماه حقوق خود اقدام به ايجاد راه بندان وبرپايی تجمع در مقابل فرمانداری قائم شهر کردند.

به گزارش خبرگزاری مهر، فرماندار قائم شهر از تلاش دستگاه های دولتی برای حل مشکلات اين کارگران خبر داده است.

***
اسرافيل احمديه، مديرعامل شرکت ملی فولاد ايران، در مورد تأخير در پرداخت حقوق دو ماه گذشته بازنشستگان اين شرکت گفت: صندوق بازنشستگی فولاد با مشکل تامين مالی روبرو است.

به گزارش خبرگزاری فارس، مديرعامل شرکت ملی فولاد ايران گفت که مجلس و دولت پيگير حل اين مشکل هستند.

با اين همه، نماينده مبارکه در مجلس و رئيس کانون بازنشستگان ذوب‌آهن اصفهان گفته اند که مصوبه کمک ۳۰۰ ميليارد تومانی دولت به صندوق فولاد کشور از سوی محمود احمدی نژاد،، رئيس جمهوری اسلامی ايران، ابلاغ نشده است.

صندوق بازنشستگی صنعت فولاد ايران ۸۰ هزار بازنشسته دارد که در ماه‌‌های اخير به دليل واگذاری برخی از شرکت‌های فولادی به بخش خصوصی و قطع کمک‌های آنها به اين صندوق و همچنين اجرا نشدن بند ۳۳ قانون بودجه کل کشور از سوی دولت، پرداخت حقوق شان به تعويق افتاده است.

***

جمعی از کارکنان قرارداد موقت سازمان تامين اجتماعی در نامه ای به نوع قرارداد کار و اختلاف ميان دريافتی‌های کارکنان پيمانی و رسمی اين سازمان با نيروهای قرارداد موقت، اعتراض کردند.

به نوشته سايت قانون آنلاين، تعداد اين نوع کارگران ۱۰ هزار نفر است.

در اين نامه همچنين نوشته شده است که قول مديران ارشد سازمان تأمين اجتماعی از ۳ سال پيش تاکنون برای حل اين مشکلات تحقق نيافته است.

***

اتحاديه آزاد کارگران ايران اعلام کرد که شريف ساعد پناه و مظفر صالح نيا، دو تن از اعضای هيئت مديره اين تشکل کارگری، از سوی ماموران امنيتی در شهر سنندج بازداشت شده اند.

بر اساس اين گزارش، احکام لغو شده زندان عليه شيث امانی و صديق کريمی، دو عضو ديگر هيئت مديره اتحاديه آزاد کارگران ايران، دوباره به جريان انداخته شده است .

اتحاديه آزاد کارگران ايران اينگونه اقدامات را تلاش برای ايجاد سد در برابر آگاهی رسانی درباره شرايط مصبت بار ناشی از حذف يارانه ها، انجماد دستمزدها و ايجاد تغييرات ضد کارگری بيشتر در قانون کار عليه طبقه کارگر ايران دانست.

***

کميته هماهنگی برای کمک به ايجاد تشکل های کارگری خبر داد که علی نجاتی، عضو هيات مديره سنديکای کارگران نيشکر هفت تپه، با وجود تاکيد پزشکان باز هم در زندان دزفول زندانی شد.

به تشخيص پزشکان، آقای نجاتی که از مشکلات جسمی، به ويژه در قلب، رنج می برد، نياز به استراحت مطلق دارد.

اين فعال کارگری به يک سال زندان محکوم شده است.

***

ايرج هوسمی، رئيس اتحاديه چايکاران، گفت: ۱۶ ميليارد تومان از بدهی دولت به چايکاران باقی مانده است.

به گزارش خبرگزاری ايلنا، وی با اشاره به شرايط فعلی چايکاران افزود که بسياری از اين کشاورزان دربازارهای لنگرود، لاهيجان وجاهای ديگر تکدی‌گری می‌کنند.

رئيس اتحاديه چايکاران همچنين گفت که حدود۳ ماه پيش نامه‌ای در مورد بدهی دولت، به رئيس جمهور نوشت اما پاسخی دريافت نکرد.

گزارش هفته

گزارش اين هفته به ششمين سالگرد اعتصاب رانندگان شرکت واحد اتوبوس رانی تهران اختصاص دارد. اما شايد بهتر باشد که ابتدا به سنديکای کارگران شرکت واحد اتوبوس رانی تهران و حومه و تاثير فعاليت های آن اشاره شود.

اين سنديکای کارگری بيش از ۴۰ سال قبل تاسيس شد، اما بعد از انقلاب توسط دولت منحل و شورای اسلامی کار جايگزين آن شد.

سنديکای کارگران شرکت واحد اتوبوس رانی تهران و حومه از حدود ۱۰ سال پيش توسط کارگران اين شرکت دوباره آغاز به کار کرد و بعد از مدتی نيز به عضويت رسمی فدراسيون جهانی کارگران حمل و نقل درآمد.

سعيد ترابيان، مسئول روابط عمومی سنديکای کارگران شرکت واحد اتوبوس رانی تهران و حومه، درباره آغاز به کار اين سنديکا به راديو فردا می گويد: «به دليل انباشته شدن خواسته‌های کارگری و عدم وجود نماينده‌های واقعی و حضور نهاد مشورتی شورای اسلامی کار به عنوان نماينده کارگر در شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه، سنديکای کارگران شرکت واحد که از سال ۱۳۶۹ بدون برگزاری مجمع عمومی تشکيل شده بود، از سال ۱۳۸۳ فعاليت خود را شروع کرد.»

وی افزود:«با برگزاری مجمع عمومی در سال ۱۳۸۴ نمايندگان واقعی با حضور خود کارگران در پای صندوق‌های رأی وجودشان را اعلام و پيگيری‌های صنفی خود را از سال ۱۳۸۴ آغاز کردند. فعاليت سنديکای شرکت واحد کماکان ادامه دارد و در راه دفاع از حقوق کارگران فعاليت می‌کند. »

با آغاز به کار سنديکای کارگران شرکت واحد اتوبوس رانی تهران و حومه، منصور اسانلو به رياست هيات مديره اين تشکل کارگری انتخاب شد.

در اينجا، يکی از سخنرانی های آقای اسانلو را می شنويم که در جمع گروهی از کارگرهای شرکت واحد گفته بود: «من به مامور اطلاعات کميته پيگيری گفتم آقا تو می‌خواهی مرا بازجويی کنی؟ بگذاراول چند کلمه برايت حرف بزنم. من انقلاب کردم که استقلال داشته باشم، آزادی داشته باشم، عدالت اجتماعی داشته باشم. زن و بچه هايمان گشنه نباشند، دخترانمان را به خاطر فقر به فحشا نبرند به دوبی، نبرند به اسلام آباد، نبرند به کراچی و کويت. اينها بد است؟ خود مامور سرش را انداخت پايين. ريشه تمام فسادها فقر است. حضرت علی می‌گويد اگر فقر از در بيايد ايمان از پنجره بيرون می‌رود. ما چيز اضافه‌ای نمی‌گوييم، حق مان را می‌خواهيم.»

پس از آنکه سنديکای کارگران شرکت واحد دوباره آغاز به کار کرد و با استقبال هزاران از رانندگان و کارگران بخش های گوناگون شرکت واحد مواجه شد، برخورد با اين تشکل کارگری شروع شد؛ از جمله اينکه در نيمه نخست سال ۱۳۸۴، گروهی به دفتر آن حمله و ضمن ضرب و شتم اعضای حاضر در اين دفتر تلاش کردند تا زبان آقای اسانلو را قطع کنند. در عين حال، دو نفر از اعضای سنديکا نيز مورد اصابت چاقو قرار گرفتند.

يکی ديگر از موارد مهم در فعاليت اين سنديکای کارگری، برگزاری دو اعتصاب در تهران بود؛ يعنی در روزهای ۴ دی و ۸ بهمن سال ۱۳۸۴.
البته رسانه های دولتی تلاش کردند که دامنه اين اعتصاب را کوچک جلوه دهند اما با اين همه، خبر اعتصاب در همين رسانه ها انتشار يافت. اين در حالی بود صدها نفر از رانندگان پيش از آغاز اعتصاب بازداشت شده بودند. اعضای خانواده های برخی از رانندگان نيز بازداشت شدند.

محمد باقر قاليباف، شهردار تهران، نيز با حضور در بين کارگران شرکت واحد اتوبوس رانی تهران به آنان قول داد که خواسته های صنفی شان برآورده می شود و بازداشت شدگان نيز آزاد خواهند شد. پس از اين وعده ها، رانندگان به سر کار خود بازگشتند. البته تمام اين خواسته ها نيز انجام نشدند.

اعتصاب رانندگان شرکت واحد تا اين اندازه واجد اهميت بود که سازمان بين المللی کار از آن زمان به بعد هميشه در گزارش های خود درباره اين اعتصاب نوشته است.

سعيد حبيبی، فعال سياسی که در آن دوره فعال دانشجويی بود، درباره تاثير تشکيل سنديکای کارگران شرکت واحد اتوبوس رانی تهران و حومه و همچنين اعتصاب رانندگان شرکت واحد در تهران در سال ۱۳۸۴به راديو فردا می گويد:« سنديکای شرکت واحد به جامعه و به خصوص به جنبش دانشجويی اين واقعيت را شناساند که يک تشکل گسترده و منسجم کارگری تا چه حد امکان آن را دارد که بر شرايط زندگی و مناسبات روزمره شهری تاثير بگذارد.»

آقای حبيبی همچنين با اشاره به بيانيه های متعدد تشکل های دانشجويی در حمايت از سنديکای کارگران شرکت واحد اتوبوس رانی تهران و حومه و همچنين اعتصاب رانندگان شرکت واحد در تهران می افزايد: « با تشکيل سنديکا و با اعتصاب گسترده‌ای که سنديکا توانست شکل دهد، يک مبنای عينی و واقعی برای شعار اتحاد جنبش دانشجويی و جنبش کارگری فراهم شد که مشخصا يکی از مهمترين شعارهای جناح چپ دانشجويی بود.»

او اضافه می کند:« در واقع، ارتباط جنبش دانشجويی و جنبش کارگری از حالت شخصی به ارتباط تشکل‌ها ارتقا پيدا کرد. به نظر من، اين مسئله يکی از مهم‌ترين دست‌آوردهايی بود که سنديکا در سال ۸۴ توانست به جامعه و جنبش دانشجويی ارائه کند.»

از آن زمان تاکنون، سنديکای کارگران شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه به شدت تحت فشار امنيتی و قضايی جمهوری اسلامی قرار داشته است. احضار و بازداشت تعداد زيادی از اعضای سنديکا، بيکار شدن دهها نفر از آنان و خروج اجباری تعدادی از آنان از ايران، بهايی بوده که اين سنديکا در فعاليت سنديکايی خود تاکنون پرداخته است.

در عين حال، دو عضو هيات مديره اين سنديکا؛ رضا شهابی و ابراهيم مددی، همچنان زندانی اند.

البته موضوعی که نبايد فراموش شود، اين است که فعاليت های سنديکا بی نتيجه نبوده است.

سعيد ترابيان، مسئول روابط عمومی سنديکای کارگران شرکت واحد اتوبوس رانی تهران و حومه، درباره اين فعاليت ها می گويد: « در جلساتی که تشکيل می‌شد نمايندگان کارگران روی مسئله آموزش بسيار حساس بودند و گروه‌های آموزشی هفته ای يک بار برنامه آموزشی برای کارگران داشتند. همين امر باعث شد بسياری از کارگران از مسايل مختلفی که جزو مشکلات جامعه است از جمله اعتياد و مسايل اين چنينی دور ماندند با آگاهی‌هايی که به کارگران داده شد.»

وی می افزايد:«از دست‌آ‌‌وردهای ديگر سنديکا حقوق کارگران و طبقه بندی مشاغل بود که اجرا نشده بود و پيگيری‌های صنفی باعث شد طبقه بندی مشاغل کارگران اجرايی شود و حقوقشان به مراتب بالاتر برود. البته حقوقشان در سطح تورم نبود ولی در حدود تورم آن موقع بالا رفت.»

آقای ترابيان اضافه می کند:«مديريت شرکت واحد به کارگران و رانندگان کارهای اضافی تحميل کرده بودند که اين کارهای اضافی هم از دوش راننده‌ها برداشته شد. دادن شير و کيک و لباس اضافی به راننده ها نيز يکی از خواست‌های صنفی کارگران بود که فعاليت‌های سنديکا باعث شد کارفرما اين امکانات را در اختيار راننده ها قرار دهد.»

در همين حال، مهدی کوهستانی نژاد، مشاور کنفدراسيون بين المللی اتحاديه های کارگری و عضو کنگره کار کانادا، نيز در گفت و گو با راديو فردا به يک جنبه ديگر از تاثير فعاليت های سنديکا و اعتصاب راننده های شرکت واحد اشاره می کند: «مهمترين تاثير سنديکا اين بود که فضای تابو مانند اعتراضات کارگری که در مقطعی سرکوب می‌شد و ادامه نمی يافت، شکسته شد. سنديکای شرکت واحد به عنوان تشکلی که در دل يک واحد کارگری به وجود آمده بود فراخوان داد و فعاليت آن سرآغاز دور جديدی از مبارزات کارگری در ايران شد و توانست نه تنها به خود کارگران درمحيط کار شرکت واحد ياری رساند، بلکه در تشکل‌يابی بخش‌های غيرکارگری و کارگری نهادهايی چون کميته هماهنگی، کميته پيگيری، کانون مدافعان حقوق کارگر و سنديکای کارگران نيشکر هفت تپه کمک کند و بدين ترتيب، نهادهای حمايتی درجامعه ايران شکل گرفت.»

آقای کوهستانی نژاد همچنين به نگاه اتحاديه های بين المللی کارگری به تشکل های کارگری ايران اشاره می کند: «با شکل گيری سنديکای کارگران شرکت واحد اتوبوس رانی تهران بود که در پنج سال گذشته شاهد چهار نمونه اعتراضات جهانی نسبت به وضعيت کارگران ايران بوديم؛ از جمله در۱۵ فوريه سال ۲۰۰۶ و يا ۲۲ ژوئن سال ۲۰۰۸.»

وی می افزايد:«در مراحل مختلف، اتحاديه های جهانی کارگری از مبارزات کارگران ايران حمايت کردند، به خصوص از عضويت سنديکای شرکت واحد به کنفدراسيون جهانی حمل و نقل و بعد از آن، سنديکای هفت تپه به فدراسيون بين المللی کارگران خدماتی، صنايع غذايی و کشاورزی حمايت شد.»

پای صحبت های کارگران

« من راننده بيابان هستم که يک بار زدم از سمت مشهد به طرف بوشهر. برای کرايه اين بار متاسفانه ۲۸۰ هزار تومان به من داده اند که تاکنون ۶۵ هزار تومان آن را هزينه گازوييل و ۳۰-۴۰ هزار تومان را هزينه شام و نهار و صبحانه کردم. مقداری هم به کميسيون باربری دادم. به هر مسئولی هم که زنگ می زنيم جواب ما را نمی‌دهند. می‌خواهم بدانم ما بايد به چه کسی پناه ببريم.»

***

« می خواستم بگويم آقای فرمانده نظامی! شما که اين قدر خوب بلد هستيد دستور بدهيد که تنگه هرمز را ببندند و ناو آمريکايی به خليج فارس برنگردد، در راديو فردا خانمی در برنامه‌ای درباره حقوق کارگران، می‌گفت به هر جا می‌رويم و می‌گوييم حق و حقوق ما را بدهيد می‌گويند برو طلاق بگير و بيا تا به تو کمک کنيم.

آقای فرمانده نظامی خجالت بکشيد. ايران را به ويرانی کشيديد.»

تاريخچه جنبش سنديکايی

صادق کارگر، فعال سنديکايی در نروژ، بخش ديگه ای از تاريخچه جنبش سنديکايی در ايران را بيان می کند.

آقای کارگر در بخش قبلی به برگزاری جشن و مراسم روز اول ماه مه، روز جهانی کارگر، در دهه اول قرن چهاردهم شمسی اشاره کرد.

وی می گويد:« پس از آن که دوران کشاکش بر سر قدرت به سود رضاخان جهت‌گيری کرد و او توانست پايه‌های قدرت خود را محکم کند و دامنه اعتصابات کارگری به سازمان‌های دولتی نيز کشانده شد، دولت شروع به دخالت فعال و بازدارنده در اين اعتصابات کرد. انحلال اتحاديه کارکنان تلگراف‌خانه توسط مدير آن يکی از واکنش‌های نخست دولت در برخورد با اتحاديه ها بود. به دنبال اين واقعه کارکنان پست در اعتراض به انحلال اين اتحاديه دست به اعتصاب زدند و آقای قوام که در آن زمان نخست وزير بود ضمن حمايت از انحلال اين اتحاديه، بخشنامه ای هم صادر کرد و کارگران و کارکنان دولت را از گرويدن به اتحاديه ها برحذر داشت.»

صادق کارگر می گويد:«اما به دنبال اين واقعه اعتصاب معلمان نيز شروع شد و معلمان درست بعد از فرمان آقای قوام دست به اعتصاب زدند و در واقع کارمندان دولت بودند که اعتصاب می‌کردند. در سال ۱۳۰۰ اين اعتصاب صورت گرفت و علت آن تاخير در پرداخت حقوق شش ماه کارگران و معلمان بود. دانش آموزان هم به حمايت از معلمان در اين اعتصاب برخواستند و اعتصاب سه هفته طول کشيد و در اثر اين اعتصاب و اختلافاتی که درهيئت حاکمه ايران به وجود آمد دولت آقای قوام سقوط کرد و تکليف بخشنامه او نامعلوم باقی ماند.»

آشنايی با مواد قانون کار

در اينجا نوبت به بخش آشنايی کارگران با مواد قانون کار می‌رسد؛ قانونی که در سال ۱۳۶۹ به تصويب رسيد.

اهميت يادآوری اين قانون به اين خاطر است که بسياری از مشکلات کاری و صنفی از جايی شروع می‌شوند که کارگران از حقوق قانونی خود بی‌خبرند.

ماده ۲۹قانون کار می گويد در صورتی که به تشخيص هيات حل اختلاف، کارفرما عامل تعليق قرارداد از ناحيه کارگر شناخته بشود، کارگر استحقاق دريافت خسارت ناشی از تعليق را خواهد داشت و کارفرما بايد کارگر تعليقی از کار را به کار سابقش برگرداند.