تحلیلی از خبرگزاری رویترز
ابتدا دو قطب تولید نفت دیگری را نادیده گرفتند و بعد وارد نبردی تمام عیار و پر هزینه علیه دیگری شدند. با وجود تمام اختلافات و تضاد منافع بالاخره تصمیم به مذاکره گرفته‌اند.
از پنج سال پیش با کشف و عرضه ناگهانی نفت شیل آمریکا به بازار، اوپک به ناگهان متوجه شد که رقیب تازه‌ای وارد میدان شده و از آن زمان مناسبات دو طرف از پیچ و خم‌های زیادی عبور کرده است.
مقامات ارشد شرکت‌های تولید شيل در روزهای اخیر به مقر اوپک در ژنو آمدند و اوپک قرار است به زودی هیئتی از مقام‌های عالی رتبه خود را به تگزاس بفرستد. در این مذاکرات مشخص خواهد شد که آیا دو تولیدکننده بزرگ نفت می‌توانند در کنار یکدیگر و بدون تنش به فعالیت ادامه دهند و یا باید در آینده نزدیک وارد نبرد بزرگ دیگری شوند.
خالد الفالح، وزیر نفت عربستان سعودی، می‌گوید: «ما باید با هم همزیستی کنیم». عربستان سعودی که اخیراً مبتکر طرح کاهش تولید اوپک بود چند سال پیش با هدف از بین بردن صنعت نفت شیل آمریکا بر تولید خود و اوپک افزود تا قیمت نفت جهانی کاهش یافته و رقابت برای تولیدکنندگان شیل ناممکن شود.
تولیدکنندگان نفت در داخل و خارج اوپک به رهبری روسیه روز پنجشنبه گذشته به توافق رسیدند تا کاهش تولید را تا مارس ۲۰۱۸ ادامه دهند. به این ترتیب با هدف افزایش بهای نفت خام حدود دو درصد از تولید جهانی نفت کاهش می‌یابد.
اما اوپک اکنون دریافته است که کاهش تولید این سازمان و احتمال افزایش بیشتر بهای نفت به نفع تولیدکنندگان شیل خواهد بود که طی سال‌های گذشته و جنگ قیمتی که عربستان با افزایش تولید به راه انداخته بود راه‌های کاستن از هزینه را پیدا کرده و می‌توانند محصول خود را به بهای مناسب‌تری وارد بازار کنند.
بزرگترین شرکت‌های آمریکایی تولید نفت شیل با بهره‌گیری از فناوری‌های جدید، کاهش هزینه تولید و تثبیت بهای نفت خام با ضریب رشد بسیار بالایی بر تولید خود افزوده‌اند و این به ضرر اوپک تمام خواهد شد.
اوپک در تازه‌ترین ارزیابی‌های خود افزایش تولید نفت شیل را در نظر گرفته ولی امیدوار است با تولید و عرضه نفت کافی به بازار با بهای حدود ۶۰ دلار در هر بشکه از رشد بازار شیل جلوگیری کند.
نورالدین بوطرفه وزیر نفت الجزایر که ریاست هیئت اعزامی این سازمان در مذاکرات با تولیدکنندگان شیل را برعهده دارد می‌گوید: «تمام شرکت‌های تولید نفت شیل در آمریکا کوچک هستند. حقیقت این است که با بهای حدود ۵۰ تا ۶۰ دلار صنعت شیل قادر نخواهد بود بیش از ۱۰ میلیون بشکه در روز تولید کند.»
بسیاری از صاحب‌نظران معتقدند میزان تولید نفت آمریکا در سال آینده به ۱۰ میلیون بشکه در روز خواهد رسید که به نسبت سال‌های قبل فقط یک میلیون بشکه افزایش را نشان می‌دهد. اما برای صنعت نفت شیل آمریکا که تحت تأثیر جنگ قیمت با اوپک فشار سنگینی را تحمل کرده افزایش قابل ملاحظه‌ای است.
ولی این افزایش تولید برای جبران افزایش تقاضا و کاهش ذخایر طبیعی آمریکا که اوپک روی آن سرمایه‌گذاری کرده است، کافی نخواهد بود.
در این زمینه بیژن زنگنه وزیر نفت ایران گفته است: «برای تمامی اعضای اوپک بهای ۵۵ دلاری و حداکثر ۶۰ دلاری هدف نهایی است. این بهای جهانی بعید است فروش بیشتر نفت شیل را تشویق کند. و به نظر می‌رسد که برای هر دو طرف مناسب است.»
برخی از اعضای اوپک اصرار دارند نشان دهند که ساده‌لوحی قبلی خود در مورد رقابت با نفت شیل را کنار گذاشته‌اند و به همین خاطر در جلسه روز پنجشنبه برخلاف جلسات سابق که اصلاً به آن اشاره نمی‌شد به یکی از موضوعات اصلی دستور جلسه بدل شد. محدودیت‌های صنعت نفت شیل از جمله هزینه خدمات آن نیز مورد بحث قرار گرفت.
کارلوس پرز وزیر نفت اکوادور می‌گوید: «ما در مورد نفت شیل و پیامدها و میزان تأثیرش بحث کردیم. ولی ما در مورد آنچه که آمریکا خواهد کرد هیچ کنترلی نداریم و ادامه این مذاکرات و یا قطع آن به آنها برمی‌گردد.»
در جلسه هفته گذشته بین مقام‌های اوپک و رؤسای شرکت‌های تولید نفت شیل از آنها خواسته شد در مورد چشم‌اندازهای تولید شیل اطلاعاتی در اختیار جلسه قرار داده شود. اما از قرار معلوم رؤسای شرکت‌های آمریکایی اطلاعات چندانی نداده‌اند.
نلسون مارتینز وزیر نفت ونزوئلا پس از این مذاکرات گفت: «از زاویه تهدیدی که برای ما ایجاد می‌کند ما هنوز دقیقاً نمی‌دانیم که در آینده چه میزانی نفت شیل تولید خواهد شد.
در مقابل برخی از رؤسا و صاحبان شرکت‌های آمریکای تولید نفت شیل نیز خواهان اطلاعات دقیق‌تری درمورد استراتژی‌های اوپک هستند و می‌خواهند این سازمان درک کند که نفت شیل یک موضوع جدی است.
یکی از رؤسای شرکت‌های نفت شیل که در جلسه هفته گذشته شرکت کرده بود گفت: «اوپک همیشه با تمسخر به نفت شیل نگریسته است. هر چند در سراسر جهان هنوز این صنعت جدی گرفته نمی‌شود ولی در ارزیابی از واقعیات فعلی و بالقوه آن نباید دچار اشتباه شد.»