در جامعه پدرسالار افغانستان، زنان در اماکن عمومی معمولاً به اسم اعضای مرد خانواده شناخته میشوند. هویت آنها از اعضای مرد خانواده نشئت میگیرد که نقش مالک آنها را دارند.
زنان افغان تمام عمر خود را به عنوان دختر، خواهر و یا همسر سپری میکنند و معمولاً هویت شخصی ندارند.
وقتی دختری در افغانستان متولد میشود، در برخی از خانوادهها ممکن است هفتهها طول بکشد تا نامی برای او انتخاب کنند و وقتی یک زن فوت میکند، روی اطلاعیه فوت و سنگ قبر او معمولاً نام شوهرش را مینویسند.
برای مردان افغان گفتن نام اعضای زن خانواده در اماکن عمومی خجالتآور و حتی بیناموسی محسوب میشود.
ولی گروهی از زنان جوان افغان تلاش میکنند تا برخی از این تابوهای قدیمی را در زندگی خود از بین برده و به زنان کمک کنند تا هویت خویش را بازیابند.
آنها کارزاری را به راه انداختهاند، تحت عنوان «نام من کجاست؟» که هدف آن تأکید روی این مسئله و تشویق مردان و حتی زنان است تا از این پس هر زنی را با نام خودش خطاب کنند.
اولین خواست آنها این است که زنان را باید با نام کوچک خود آنها و نه نام پدران و شوهرانشان خطاب کرد.
آنها معتقدند که بازپس دادن نام زنان به آنها در جامعهای که آزار و خشونت علیه زنان یک مشکل بزرگ است می تواند اولین گام مهم در تشویق زنان به گرفتن حقوق خود باشد.
لاله عثمانی ۲۵ ساله که این کارزار را از شهر هرات آغاز کرده، به رادیو اروپای آزاد/ رادیو آزادی میگوید که هدف این جنبش این است که زنان «اولیهترین حقوق» خود را بگیرند.
او میگوید: «ما برای احیای نام و هویت خود میجنگیم. ما میخواهیم که زنان را به عنوان انسانهای مستقل و با هویت شخصی خود به رسمیت بشناسند».
لاله عثمانی میافزاید: «در افغانستان وقتی زنی فوت میکند نام او روی اطلاعیه چاپ نمیشود، وقتی زنی ازدواج میکند نام او روی اطلاعیه عروسی چاپ نمیشود و حتی روی نسخه پزشکان نیز نام زنان را نمینویسند».
تهمینه رشیق، مؤسس این کارزار به رادیو اروپای آزاد/ رادیو آزادی میگوید، مردان باید بتوانند بدون خجالت کشیدن در ملأ عام نام مادر، همسر و یا خواهر خود را ببرند.
تهمینه میگوید او و بقیه زنان از اینکه با نام اشخاص دیگر شناخته شوند خسته شدهاند. او گفت: «از اینکه به من بگویند دختر فلانی و یا مادر فلانی خسته شدهام».
کارزار «نام من کجاست؟» در میان کاربران شبکههای اجتماعی چه زنان و چه مردان حمایت کسب کرده و برخی از آنها به جای عکس خود از آرم این کارزار استفاده میکنند.
سعادت موسوی یکی از حامیان این کارزار به رادیو اروپای آزاد/ رادیو آزادی میگوید: «من به این کارزار پیوستهام و با افتخار نام مادر و همسرم را روی صفحه فیسبوک منتشر کردم».
لاله عثمانی میگوید این کارزار حتی باعث راه افتادن بحث در سطح کشور شده است. او میافزاید: «ما کارزار را در دنيای مجازی راهاندازی کردیم و به خوبی از این امکان استفاده کردیم. اکنون این موضوع در جهان واقعی مورد بحث قرار میگیرد. مردم و رسانهها در مورد آن صحبت میکنند».
بسیاری این کارزار را به خاطر آگاهیرسانی در مورد حقوق زنان و مبارزه با تبعیض ستودهاند، ولی در عین حال انتقاداتی نیز مطرح شده است.
به عنوان مثال یکی از کاربران شبکههای اجتماعی در فیسبوک نوشته است: «آیا این موضوع نگرانی اصلی زنان افغانستان است؟ اگر آنها را با نام خودشان صدا کنند واقعاً همه مشکلات آنها حل خواهد شد؟»
اما سازماندهنگان این کارزار میگویند زنان بدون داشتن هویت خویش در جامعه نامرئی و بیقدرت باقی خواهند ماند.
از زمان سقوط حکومت طالبان در سال ۲۰۰۱ زنان افغانستان توانستهاند حق تحصیل، حق رأی و حق کار را احیا کنند. ولی بسیاری از آنها هنوز هم در محیط خانواده مورد آزار و قربانی خشونت هستند که معمولاً به آن توجهی نمیشود.
لاله عثمانی امیدوار است کارزاری که او آغاز کرده به سایر زنان کمک کند تا هویت شخصی خود را بازیابند و بتواند آغاز جنبشی برای کمک به بهبود زندگی زنان در زمینههای مختلف باشد.