در آستانه جشنواره فیلم فجر، سینمای ایران شاهد تحولات گسترده در ساختار مدیریتی خود است. تحولاتی که وقوع آنها در این مقطع زمانی از سال تا حدودی دور از انتظار به نظر می‌رسد.
با آنکه پیشتر گفته شده بود برخی از مدیران سینمایی از جمله مدیر شورای نظارت و ارزشیابی تغییر خواهند کرد اما اعلام آغاز روند تغییر ساختار بنیاد سینمایی فارابی در هفته گذشته و تغییر مدیرعاملش، برای بسیاری از فعالان سینمایی غیرمنتظره بود.
بر اساس آنچه حجت‌الله ایوبی رئیس سازمان سینمایی اعلام کرده ساختار بنیاد سینمایی فارابی به عنوان یکی از مهم‌ترین نهادهای اعمال سیاست‌های سینمایی بر اساس آنچه سیاست کوچک‌سازی خوانده شده، تغییر می‌کند و بخشی از وظایفش به بخش‌های دیگر سپرده خواهد شد.
Your browser doesn’t support HTML5
صحنه ۱۴۶؛ قطار کوچک‌سازی دولتی در ایستگاه فارابی
بر این اساس بنیاد فارابی از این پس تنها به عنوان یک نهاد مشاور در تولید آثار سینمایی عمل خواهد کرد و بخش‌هایی مانند امور بین‌الملل و برگزاری جشنواره‌ها به نهادهای دیگر مانند مؤسسه رسانه‌های تصویری سپرده خواهد شد.
زمزمه‌های تغییر ساختار بنیاد فارابی از سال ها پیش مطرح بود و برخی کارآیی این نهاد را پس از گذشت سال‌ها کاهش یافته می‌دیدند. آزاده کریمی، روزنامه‌نگار حوزه سینما، در مورد ساختار تعریف شده و کارکرد بنیاد سینمایی فارابی در سال‌های گذشته چنین می‌گوید:
«این موضوع به اساسنامه بنیاد سینمایی فارابی برمی‌گردد. بنیاد سینمایی فارابی از بدو تأسیسش به عنوان یک مؤسسه غیردولتی و غیرانتفاعی فعالیت کرده، اما برعکس آنچه در اساسنامه‌اش آمده، این بنیاد کاملاً زیرمجموعه دولت است و حتی می‌توانیم بگوییم کاملاً دولتی است. این یکی از مشکلات آن است. ضمن اینکه با توجه به اینکه ساختار سازمان سینمایی، ساختاری است کاملاً مشابه بنیاد فارابی، با هر تغییر مدیریت در بنیاد سینمایی فارابی، وجوه مختلفی از اختلاف به وجود آمده، که بحثی مدیریتی است. در واقع هر یک از مدیران علاقه‌مندند که این فعالیت را خودشان داشته باشند.»
محمدرضا جعفری‌جلوه مدیر عامل بنیاد فارابی روز سه‌شنبه با انتشار بیانیه‌ای با اعلام مخالفت و انتقاد از تصمیم مدیران سینمایی، گفته این اقدام تحت عنوان کوچک‌سازی اما در اصل به گفته او برای تجزیه و تنزل بنیاد سینمایی فارابی انجام شده است. آزاده کریمی درباره انجام تغییرات در بنیاد فارابی در مقطع کنونی چنین اعتقاد دارد:
«من فکر می‌کنم، واکنش آقای جعفری جلوه، واکنشی طبیعی است. با توجه به اینکه آقای جنتی [وزیر ارشاد] بحث واگذاری تصدی‌گری بخش دولتی به بخش خصوصی را در نظر دارند، و می‌خواهند هزینه‌های دولت را با کوچک‌سازی آن پایین بیاورند، آقای جعفری جلوه، نمی‌خواست که شکل مدیریتی‌اش کوچک شود. در حالی که آقای جنتی معتقد است که دولت باید کوچک شود؛ با توجه به اینکه بودجه دولت، در بخش سینما بسیار کم است. بودجه سازمان سینمایی سال ۹۳ یکصد میلیارد تومان بود و به بودجه سال ۹۴ تنها شش میلیارد تومان اضافه شده. در حالی که شما می‌بینید بخش‌های مختلف بنیاد سینمایی فارابی، با سازمان سینمایی کاملاً موازی هستند و آقای جنتی فکر می‌کند که برای حذف این موازی‌کاری‌ها با حذف بخش‌ها می‌تواند به نقطه‌ای برسد که بودجه اندک خود را تقسیم کند.»
علاوه بر تحولات مدیریتی و ساختاری، برگزاری مراسم اهدای جوایز اسکرین آسیا- پاسیفیک هم از تحولات مهم هفته گذشته بود. مراسمی که در آن سینماگران ایرانی به روال دور‌ه‌های گذشته، برنده چند جایزه در آن شدند.
چهار جایزه در این مراسم سهم سینماگران ایرانی بود که مهم‌ترینش جایزه بزرگ هسئت داوران بود که رخشان بنی اعتماد برای کارگردانی فیلم قصه‌ها، آن را به طور مشترک با یک فیلم چینی دریافت کرد. این جایزه تازه‌ترین موفقیت فیلمی است که در جشنواره فیلم ونیز گذشته نیز برنده جایزه بهترین فیلمنامه شده بود. هرچند هنوز وضعیت نمایش این فیلم در ایران نامشخص است.
جایزه بهترین فیلمنامه برای فیلم ملبورن به نویسندگی و کارگردانی نیما جاویدی، تقدیر ویژه از مریلا زارعی برای بازی در فیلم شیار ۱۴۳ و جایزه ویژه نتپک برای رضا درمیشیان سازنده فیلم عصبانی نیستم دیگر جوایزی بودند که سینماگران ایرانی از اسکرین آسیا-پاسیفیک گرفتند.
از دیگر اتفاقات سینمای ایران، درگذشت انوشیروان ارجمند بازیگر سینما و تئاتر و تلویزوین در سن ۷۳ سالگی بود. از میان نقش‌آفرینی‌ها او بازی‌اش در سریال‌های امام علی و مختارنامه و فیلم «دوئل»، در یادها باقی مانده است.
در اکران سینماها با توجه به روزهای عزاداری ماه صفر، از فروش فیلم‌ها کاسته شده است. همچنین اعلام شده از دی ماه سه فیلم ملبورن، تمشک و خانه‌ای کنار ابرها به فیلم‌های در حال اکران سینماها اضافه می‌شوند.
سینمای جهان
اعلام نامزدهای جوایز معتبر گلدن‌گلوب مهم‌ترین اتفاق هفته گذشته دنیای سینما بود. در فهرست نامزدهای اعلام شده فیلم بردمن ساخته تازه الخاندرو گونزالس ایناریتو با نامزد شدن در هفت رشته، از جمله رشته‌های مهمی چون بهترین فیلم کمدی یا موزیکال و همچنین بهترین کارگردان و بازیگر در صدر فهرست اعلام شده قرار گرفته است.
پس از فیلم ایناریتو، فیلم‌های «پسربچگی» ساخته ریچارد لینکلیتر و «بازی تقلید» به کارگردانی مورتن تیلدام در پنج رشته و همچنین فیلم‌های «سلما» ساخته آوا دوورنی و «دختر گمشده» به کارگردانی دیوید فینچر در چهار رشته نامزد دریافت جایزه گلدن گلوب شده‌اند.
در فهرست اعلام شده نامی از فیلم آخر کلینت ایستوود، با نام تک‌تیرانداز آمریکایی به چشم نمی‌خورد. فیلمی که پیش‌بینی می‌شد در فصل جوایز مطرح شود. همچنین فیلم در میان ستارگان ساخته کریستوفر نولان تنها در رشته بهترین موسیقی متن نامزد شده است.
در اکران سینماها مطابق پیش‌بینی‌ها با شروع اکران فیلم «اکسدوس: خدایان و شاهان» در آمریکای شمالی این فیلم در صدر جدول فروش هفتگی قرار گرفت. ۲۴.۵ میلیون دلار فروش هفته اول این ساخته جدید ریدلی اسکات بود که روایتی است از خروج قوم یهود از مصر به رهبری موسای پیامبر.
قسمت دیگر سری فیلم‌های بازی‌های هانگر در چهارمین هفته اکرانش ۱۳.۲ میلیون دلار به دست آورد و حالا با مجموع فروش ۲۷۷ میلیون دلاری در آمریکایش مالی دومین فیلم پرفروش سال پس از نگهابانان کهکشان محسوب می‌شود.
در اکران جهانی، آخرین قسمت از سه‌گانه هابیت با نام «نبرد پنج ارتش» در ۳۸ کشور به نمایش درآمد که به فروش بسیار خوب ۱۱۷.۶ میلیون دلار رسید.. این ساخته تازه پیتر جکسون از این هفته در آمریکای شمالی اکران می‌شود و انتظار می‌رود پایان دهنده سال به نسبت پررونق سینمای آمریکا باشد.
از دیگر اتفاقات هفته گذشته اعلام نخستین فهرست فیلم‌های پذیرفته شده در دوره پیش روی جشنواره فیلم برلین بود.
در فهرست اعلام‌شده، نام ساخته تازه ترنس مالیک فیلمساز شناخته شده امریکایی به نام شوالیه جام به‌دست با بازی کریستین بیل، ناتالی پورتمن و کیت بلانشت به چشم می‌خورد. دارن آرونوفسکی رئیس هیئت داوران این دوره است که در آن از ویم وندرس فیلمساز سرشناس آلمانی و خالق فیلم‌هایی چون پاریس تگزاس و زیر آسمان برلین به خاطر یک عمر فعالیت سینمایی تقدیر می‌شود.
تئاتر ایران
تئاتر ایران همانند سینما باتوجه به تعطیلی روزهای عزاداری در رکود نسبی به سر می‌برد. با این همه گروه‌های نمایشی در سایه نزدیکی به روزهای برگزاری جشنواره تئاتر فجر مشغول آماده‌سازی خود برای حضور در این رویداد مهم سالیانه هستند.
در همین حال با ارائه بودجه سال آینده به مجلس بار دیگر بحث بودجه سال آینده تئاتر مطرح شده و از جمله انجمن بازیگران خانه تئاتر هفته گذشته با برگزاری نشستی خواستار افزایش بودجه هنرهای نمایشی در سال آینده شد.