عربستان سعودی به تازگی یک وبسایت خبری فارسی زبان راهاندازی کرده و گفته است در آینده نیز یک شبکه تلویزیونی نیز به زبان فارسی خواهد داشت. تلاشهایی در راستای استفاده از «قدرت نرم» که بنا بر گفته وزیر فرهنگ و ارتباطات عربستان سعودی هدف اصلیاش معرفی جامعه سعودی به ایرانیها به زبان خودشان است.
رقابتهای منطقهای در خاورمیانه به اوج خود رسیده است. بحران و جنگ در عراق، سوریه و یمن همچنان ادامه مییابد، و ناظران، به تحرکات دو قدرت منطقهای، ایران و عربستان سعودی چشم دوختهاند. دو کشوری که هر یک دیگری را به بیثبات کردن منطقه متهم میکند.
Your browser doesn’t support HTML5
کشمکشهای دیپلماتیک بین تهران و ریاض در حالی در مجامع بینالمللی ادامه دارد که دو طرف همچنین از ابزار دیگری برای تأثیرگذار بودن سیاستهای خود استفاده میکنند؛ دیپلماسی عمومی. ابزاری که یووان کوربالیا، مدیر بنیاد دیپلو در ژنو، آن را این گونه توضیح میدهد:
«ما در زمانی زندگی میکنیم که دیپلماسی عمومی به حد علای خود رسیده است. کشورهای زیادی پروژههایی را در این زمینه شروع کردهاند و برخی مواقع میبینیم که دیپلماسی عمومی از بمب هم مؤثرتر است. انواع مختلفی هم دارد، دیپلماسی عمومی سنتی آمریکا و اروپا، اقدامات تازهای از سوی چین، روسیه و کشورهای خاورمیانه مانند ایران و حال عربستان سعودی. آنها از این ابزار برای همراه کردن اذهان جمعیت سایر کشورها استفاده میکنند تا بر سیاست جهانی نفوذ داشته باشند. این کار را هم از طریق وبسایت تلویزیون یا رادیو انجام میدهند. نباید فراموش کنیم که هنوز در سراسر جهان رادیو به عنوان مهمترین ابزار ارتباطات استفاده میشود، و نباید جایگاه رسانههای سنتی را در این به اصطلاح بسته ابزارهای دیپلماسی عمومی کماهمیت بدانیم.»
در همین راستا، عربستان سعودی از به آغاز به کار یک وبسایت خبری به زبان فارسی خبر داد. وبسایت الاخباریه، که به سه زبان عربی، فارسی و انگلیسی خبررسانی میکند، و آن طور که رادیو ملی آمریکا، ان پی آر گزارش داده، قرار است زبانهایی روسی و چینی نیز در آینده به آن اضافه شود. تلاشهایی که قرار است با راهاندازی یک شبکه تلویزیونی فارسی زبان در آینده ادامه یابد.
آن طور که وزیر جوان فرهنگ و ارتباطات عربستان سعودی، عادل الطریفی به رادیوی ان پی آر گفته این تلاش برای دادن اطلاعات درست و توصیف جامعه سعودی به ایرانیان به زبان خودشان پیگیری میشود.
عادل الطریفی که از او به عنوان متخصص روابط تهران و ریاض در پادشاهی سعودی یاد میشود، همچنین تأکید کرده فعالیتهای ریاض در زمینه دیپلماسی عمومی کافی نبوده و باید در این زمینه تلاش بیشتری کند.
یووان کوربالیا در ژنو که خود پیشتر دیپلمات بوده، درباره جایگاه عربستان سعودی در عرصه دیپلماسی عمومی به رادیوفردا میگوید:
«تلاشهای عربستان سعودی در عرصه دیپلماسی عمومی تازه است، و وارد این فاز شدتگرفته دیپلماسی عمومی شدهاند. آنها باید حال جایگاهی در این عرصه که مردم توسط اطلاعات بمباران میشوند، پیدا کنند. هرچه ریاض دیرتر وارد این عرصه شود، پیدا کردن این جایگاه سختتر خواهد شد، و البته این چالش هم وجود دارد که پیام باید به صورت دقیق انتقال پیدا کند، ما باید توجه داشته باشیم که جامعه جهانی وضعیت پیچیدهتری پیدا کرده و مردم به ابزار نوین دسترسی دارند و برخی از ابزار های پروپاگاندا گونه دیپلماسی عمومی دیگر به کار نمیآیند. باید خبرها با داستانهای قوی و منطبق بر واقعیت با شواهد کافی ارائه شوند.»
وزیر فرهنگ و ارتباطات عربستان سعودی در گفتوگو با ان پی آر تأکید کرده که راهاندازی یک وبسایت خبری فارسی، و سپس یک شبکه تلویزیونی میتواند به نوعی گفتمان میان مردم دو کشور ایران و عربستان است.
اما نویسنده گزارش ان پی آر این پرسش را مطرح میکند که «چه نوع گفتمانی؟»، و تأکید میکند که احساسات و رویکردهای ضد سعودی در ایران، و ضدایرانی در عربستان بسیار قوی است.
تلاش عربستان سعودی برای استفاده از دیپلماسی عمومی در قبال ایران، در حالی شدت گرفته، که ایران نیز شبکههایی تلویزیونی خبری را به زبان عربی در اختیار دارد و از آنها برای رساندن پیام خود استفاده میکند.
در روزهای گذشته اعلام شد که ماهواره عربست که مرکز آن در عربستان سعودی است، پخش دو شبکه خبری عرب زبان، المنار و المیادین که برنامههایشان نزدیک به سیاستهای جمهوری اسلامی توصیف میشود را متوقف کرده است.
عربست در بیانیهای این دو شبکه را متهم به انحراف از قوانین این شرکت کرده است. قوانینی که اگرچه میگوید دخالت در محتوای برنامههای شبکهها نمیکند اما مانع اشاعه قومیتگرایی یا توهین به شخصیتهای سیاسی و مذهبی میشود.