«خستگان و از پا افتادگان»؛ نگاهی به پدیده خودکشی در ایران
فهیمه خضر حیدری
صحنه نجات مردی در ترکیه، که قصد خودکشی داشته است
سه هزار و ۶۴۰ مرگ مشکوک به خودکشی در سال گذشته. این آمار رسمی است که رئیس مرکز تحقیقات پزشکی قانونی ایران ارائه می‌کند. آنها که خودکشی کرده و جان خود را از دست داده‌اند بیشتر مرد بودند.
در سال گذشته این طور که پزشکی قانونی می‌گوید دو هزار و ۵۳۰ مرد و یک هزار و ۱۱۰ زن خودکشی کردند. این طور که خبرگزاری ایسنا گزارش داده، محمود خدادوست، رئیس مرکز تحقیقات پزشکی قانونی کشور، می‌گوید تهران بیشترین میزان خودکشی را داشته. ۴۰۹ نفر در تهران در سال گذشته خودکشی کردند و به زندگی خود پایان دادند.
Your browser doesn’t support HTML5
نگاهی به پدیده خودکشی در ایران
مردم چرا تصمیم می‌گیرند خودشان به دست خودشان به زندگی پایان دهند؟ امین بزرگیان، جامعه‌شناس در آمریکا می‌گوید دو نوع خودکشی را باید از هم متمایز کرد. خودکشی آنها که خسته‌اند و خودکشی آنها که از پا افتاده‌اند:
«یک موقع هست یک نفر خودش را می‌کشد چون خسته شده. از شرایط زندگی. یک موقع هست کسی هست که مسئله‌اش مسئله خستگی نیست. مسئله‌اش مسئله از پاافتادگی است. این کسی که خسته شده و خودش را می‌کشد، به خاطر اتمام امکان‌هایش است. اتمام فرصت‌هایش است. اما آن کسی که از پاافتاده یا مجروح است در واقع و خودش را می‌کشد، کسی است که هجوم امکانات اتفاقاً او را زمین‌گیر می‌کند. در نوع دوم او هیچ را می‌خواهد و خودش را می‌کشد. برخلاف کسی که خسته است او هیچ چیز نمی‌خواهد و خودش را می‌کشد. این دوتا خیلی متفاوت است.»
ایران را جامعه‌ای در حال گذار توصیف کرده‌اند. جامعه‌ای با ۲۵ درصد جمعیت جوان که البته به سرعت در حال از دست دادن بافت جوان خود و حرکت به سوی سالمندی است.
تحقیقات پزشکی قانونی ایران نشان می‌دهد که بیشترین موارد خودکشی در ایران درگروه سنی ۱۸ تا ۲۴ سال ثبت شده. و این یعنی بیش از ۲۸ درصد تمامی موارد خودکشی ثبت شده. گروه سنی دوم که بیشترین میزان خودکشی را در خود جا داده همچنان جوان است. ۳۰ تا ۳۹ سال.
چرا خودکشی در ایران تا این حد جوان است؟ امین بزرگیان می‌گوید به همان دلیل که سن سایر آسیب‌های اجتماعی هم در ایران پایین است و پایین‌تر هم آمده:
«سن روی آوردن به مواد مخدر تا این میزان پایین آمده. روسپی‌گری تا این میزان پایین آمده. سن خیلی از پیوندهای فرد با معضلات اجتماعی و بحران‌های اجتماعی پایین آمده. این اتفاق هم خیلی عجیب نیست. ما داریم یک شرایطی را تجربه می‌کنیم که افراد به دلیل امکاناتی که اتفاقاً... امکانات مدرنی که تصاحب می‌کنند، زودتر با فقدان‌هایشان، ناتوانی‌هایشان و عدم امکانات‌شان آشنا می‌شوند. و این بخشی از زندگی مدرن است. بالاخص در جوامعی که در حال گذار است.»
خودکشی این روزها یکی از معضلات جدی جوامع در حال توسعه است. جوامعی که به آنها توصیه می‌شود بر روی آموزش مهارت‌های زندگی بیش از پیش تمرکز کنند.
