«نگرانی» از یکدستی هیئت‌های نظارتی و اجرایی انتخابات

یکی از حوزه‌های اخذ رأی در انتخابات دور دوم مجلس شورای اسلامی در بهار ۸۷

میرحسین موسوی و مهدی کروبی دو کاندیدای اصلاح‌طلبان در دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در نامه‌ای مشترک به دبیر شورای نگهبان خواستار به کارگیری چهره‌های مستقل و شناخته شده در ترکیب هیئت‌های نظارت و اجرایی انتخابات ۲۲ خرداد شدند.

این نامه نخستین همکاری مشترک دو کاندیدای نزدیک به اصلاح‌طلبان از زمان اعلام کاندیداتوری آنهاست.

مهدی کروبی و میرحسین موسوی در نامه مشترک خود با اشاره به «همسویی زیاد گروه‌های نظارتی و اجرایی» تأکید کرده‌اند که به همین دلیل «چگونگی برگزاری انتخابات ریاست جمهوری بیش از پیش مورد توجه افکار عمومی و آحاد مردم خواهد بود.»

آنها در نامه خود به احمد جنتی دبیر ۸۳ ساله شورای نگهبان که ارشدترین مقام نظارتی بر انتخابات در ایران است، از وی خواسته‌اند تا با انتخاب بی‌‌طرفانه معتمدین و ناظرین از سوی وزارت کشور و شورای نگهبان به این حساسیت واکنش مناسب نشان داده شود.

دو کاندیدای جناح اصلاح‌طلب با یادآوری اصول ۸ و ۵۶ قانون اساسی، نامه خود را به منزله «امر به معروف و نهی از منکر» و تأکید بر حق حاکمیت مردم بر سرنوشت اجتماعی‌شان برشمرده‌اند.

در این دو اصل قانونی اساسی با اشاره به حق حاکمیت مردم بر سرنوشت‌شان، تأکید شده «هیچکس‏ نمی‌تواند این‏ حق‏ الهی‏ را از انسان‏ سلب‏ کند یا در خدمت‏ منافع فرد یا گروهی‏ خاص‏ قرار دهد. »

میرحسین موسوی و مهدی کروبی در نامه مشترک خود خواستار گزینش و دعوت از اعضای «هیئت‌های اجرایی»، «اعضای شعب اخذ رأی»، «معتمدین هیئت‌های اجرایی» و «ناظرین شورای نگهبان» از میان چهره‌های مستقل، اشخاص موجه و شناخته‌شده استفاده شود.

دو کاندیدای اصلاح‌طلب در این خصوص از همه «چهره‌های مستقل و شناخته‌شده در سرتاسر کشور» نیز درخواست کرده‌اند تا با پیگیری و حساسیت نسبت به نحوه گزینش و انتخاب ناظرین و مجریان انتخابات و حضور و عضویت در این هیئت‌ها برای برگزاری انتخابات سالم تلاش کنند.

هیئت‌های سرنوشت‌ساز در انتخابات

در روزهای اخیر برخی از روزنامه‌های چاپ تهران از تغییراتی در نحوه پیشین تشکیل هیئت‌های اجرایی انتخابات خبر داده بودند.

روزنامه جمهوری اسلامی در شماره ۱۲ اردیبهشت از تغییراتی در نحوه تشکیل «هیئت‌های اجرایی» انتخابات دهم خبر داد.

این روزنامه برکناری برخی از اعضای پرسابقه هیئت‌های اجرایی انتخابات را به معنای «به هم زدن روال معمول برگزاری انتخابات و گماردن افراد خاص از جانب برگزارکنندگان بر سر صندوق‌ها» اعلام کرد و افزود که این اقدامی است بسیار خطرناک که می‌تواند صیانت از آرای مردم را مخدوش کند.

روزنامه اعتماد نیز در شماره روز یکشنبه ۱۳ اردیبهشت خود از «تغییرات انتخاباتی در مساجد» گزارش داد و افزود که در حالی بار دیگر مسئولان بسیاری از مساجد در شهرها و محله‌ها و مسئولان ستاد ناحیه‌ها دستخوش تغییرات جدی هستند که چنین اتفاقاتی یک بار دیگر و در ماه‌های منتهی به خرداد ۸۴ هم رخ داده بود.

اگرچه در نامه مشترک مهدی کروبی و میرحسین موسوی به دبیر شورای نگهبان بیشتر بر لحن «درخواستی» در مورد ترکیب و گرایش سیاسی هیئت‌های اجرایی و نظارتی تأکید شده، اما آنها نگرانی خود را از «همسویی زیاد گروه‌های نظارتی و اجرایی» پنهان نکردند.

بر اساس آیین‌نامه اجرایی قانون انتخابات ریاست جمهوری، فرمانداران و بخشداران با تأیید هیئت‌های نظارت شورای نگهبان، ۳۰ نفر از معتمدان اقشار مختلف مردم در هر شهر یا بخش را، به عنوان هیئت معتمدین انتخاب می‌کنند و پس از آن اعضای ۸ نفره هیئت اجرایی انتخابات در هر شهر در جلسه مشترک میان هیئت معتمدین، فرماندار، دادستان و رئیس ثبت احوال انتخاب می‌شوند.

هیئت اجرایی انتخابات در هر شهر در مراحل مختلف انتخابات از جمله تعیین تعداد و محل استقرار شعب ثبت نام و اخذ رأی، دعوت از افراد به عنوان مسئولان اجرایی هر صندوق اخذ رأی، نگهداری صندوق آرا پس از شمارش، تنظیم صورت جلسه نتیجه انتخابات، رسیدگی به شکایات انتخاباتی، و در نهایت امحای آرا و اوراق انتخابات ریاست جمهوری به دستور وزارت کشور را بر عهده دارد.

احمد جنتی دبیر شورای نگهبان آبان ماه سال گذشته در نامه‌ای به علی کردان وزیر وقت کشور اعضای هیئت مرکزی نظارت برانتخابات ریاست جمهوری را منصوب کرده بود.

آقای جنتی در این نامه علاوه بر خود، عباسعلی کدخدایی، عباس کعبی و محمدرضا علیزاده، محمدرضا میرشمسی، احمد سالک و فضل‌الله موسوی که همگی به لحاظ سیاسی در شمار اعضای جناح حاکم هستند را به عنوان ۷ عضو هیات مرکزی نظارت معرفی کرد.

هیئت مرکزی نظارت و هیئت‌های نظارت زیر مجموعه آن، در استان‌ها و شهرهای مختلف بر مراحل مختلف انتخابات از مرحله ثبت نام و تأیید صلاحیت کاندایدها، تا نظارت بر صندوق‌ها و حوزه‌های رأی‌گیری، و شمارش آرا و ابطال آن نقش مؤثری دارند.