بار دیگر نام جمهوری اسلامی ایران از سوی سازمان گزارشگران بدون مرز در رده دشمنان اینترنت قرار گرفته است.
سازمان گزارشگران بدون مرز که مقر آن در پاریس است هر سال در ۲۱ اسفند که روز جهانی مبارزه با سانسور بر روی اینترنت است گزارش مفصلی را در مورد محدودیت‌های اینترنتی در کشورهای مختلف منتشر می‌کند.
رضا معینی، مسئول بخش ایران، افغانستان و تاجیکستان گزارشگران بدون مرز، در گفت‌وگو با رادیو فردا، به پرسش‌هایی در مورد گزارش جدید این سازمان پاسخ داده است.
گزارش اولیه ما بر چهار محور اساسی استوار است. یکی اینکه واقعیت اینترنت چیست؟ آیا اینترنت یک وسیله‌ای برای ایجاد دموکراسی و آزادی و درخدمت آن است؟ یا برعلیه آن است؟
در این رابطه نمونه‌های مختلفی را ذکر کرده‌ایم. به ویژه در رابطه با آنچه که به عنوان «بهار جهان عرب» از آن نام برده می‌شود و نقشی که سایت‌های مختلف و سایت‌های اطلاع‌رسان و به ویژه سایت‌هایی که توانسته‌اند در حوزه مسائل عمومی توانسته‌اند کار کنند و در این مورد گزارش‌دهی داشته باشند، سخن گفته‌ایم.
در این رابطه به وضعیت کشورهای دموکراتیک نیز اشاراتی داشته‌ایم و گفته‌ایم که در آنها نیز متأسفانه، آزادی بیان در حال محدود شدن است. نمونه‌هایی از کشورهای مانند فرانسه و دیگر کشورهای که برخی قوانین محدودکننده را تصویب کرده‌اند را ذکر کرده ایم.
البته نمونه‌هایی هم از کشورهایی ذکر کرده‌ایم که به نوعی بهشت آزادی بیان آنلاین هستند مثل کشور سوئد، که در این قبیل کشورها، آزادی تا حدود زیادی تأمین شده است.
یکی تشدید و گسترش سانسور در اینترنت است که اگر بخواهم به شکل مشخص از محدودیت‌های اعمال شده از سال گذشته تا کنون نمونه‌هایی را ذکر کنم باید به تصویب قانون جرایم رایانه‌ای و تشکیل نهادهای مختلف امنیتی در این رابطه اشاره کنم. از پلیس سایبری تا ارتش سایبری و تا حملاتی که به سایت‌ها می‌شود.
ضمن اینکه همواره سرعت اینترنت و پهنای باند، به عنوان یکی از ابزارهای محدودکننده مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در این رابطه در گزارش مذکور سعی کرده‌ایم گسترش فیلترینگ در ایران را توضیح دهیم و به نرم‌افزارهایی که در این مورد استفاده می‌شود نیز اشاره کنیم.
از واقعیت دیگری که همان استفاده و پروپاگاندای رژیم بر ضد اینترنت و بر ضد شبکه‌های اجتماعی است نیز سخن گفته‌ایم که این حملات از قبل هم وجود داشته است اما بخصوص از فردای اعتراضات مردمی به انتخابات مجدد آقای احمدی‌نژاد گسترش پیدا کرد.
این شکل شیطانی خواندن رسانه‌های جدید و نوپا از سوی جمهوری اسلامی، مورد بحث قرار گرفته است و آن را در این گزارش طرح کرده‌ایم.
واقعیت این است که از نظر فیلترینگ، تمام رژیم‌هایی که مشکل دارند، تقریباً یکسان عمل می‌کنند و این پدیده را به کار می‌گیرند، اما شدت و حدت آن در کشورهای مختلف متفاوت است.
تلاشی که برای قطع کامل اینترنت انجام می‌شود، کاملاً کار خطرناکی است. ما در گزارش اخیرمان به این نکته تأکید کرده‌ایم و گفته‌ایم که این کار، عملاً کار پرهزینه‌ای است.
این هزینه را ممکن است دولت‌ها، از جیب ملت پرداخت کنند. یک نمونه آن اعمال فیلترینگ در مصر است که قطع کردن پنج روز اینترنت در این کشور، بیش از ۵۰ میلیارد خسارت به اقتصاد این کشور وارد کرده است.
در رابطه با بحرین، به طور مشخص، تعدادی وب‌نگار که در این کشور زندانی بودند را دولت آزاد کرد. در ایران ولی ما همچنان ۱۱ وب‌نگار را در زندان داریم.
به طور واقعی ایران از نظر ضریب نفوذ در خاورمیانه، کشور پیشرفته‌ای محسوب می‌شود. اما از نظر کندی اینترنت و سرعت اینترنت و فیلترینگ در رده‌های خیلی خیلی پایانی جدول قرار می‌گیرد. نسبت به افغانستان کاملاً می‌توانم ادعا کنم که ایران و افغانستان دو پدیده کاملاً متفاوتند.
در افغانستان ما به هیچ وجه سانسور نداریم. در موارد بسیار محدودی سانسور برای برخی سایت‌ها اعمال شده است ولی در این رابطه که ما تحقیق می‌کنیم، یعنی در رابطه با سایت‌های اطلاع‌رسانی مستقل، سایت‌های سیاسی و نیروهای مخالف، به هیچ عنوان این محدودسازی اعمال نشده است. اما ضریب نفوذ نسبت به ایران کمتر است.
سازمان گزارشگران بدون مرز که مقر آن در پاریس است هر سال در ۲۱ اسفند که روز جهانی مبارزه با سانسور بر روی اینترنت است گزارش مفصلی را در مورد محدودیت‌های اینترنتی در کشورهای مختلف منتشر می‌کند.
رضا معینی، مسئول بخش ایران، افغانستان و تاجیکستان گزارشگران بدون مرز، در گفت‌وگو با رادیو فردا، به پرسش‌هایی در مورد گزارش جدید این سازمان پاسخ داده است.
- آقای معینی، گزارش جدید سازمان گزارشگران بدون مرز بر چه محورهایی استوار است؟
گزارش اولیه ما بر چهار محور اساسی استوار است. یکی اینکه واقعیت اینترنت چیست؟ آیا اینترنت یک وسیله‌ای برای ایجاد دموکراسی و آزادی و درخدمت آن است؟ یا برعلیه آن است؟
در این رابطه نمونه‌های مختلفی را ذکر کرده‌ایم. به ویژه در رابطه با آنچه که به عنوان «بهار جهان عرب» از آن نام برده می‌شود و نقشی که سایت‌های مختلف و سایت‌های اطلاع‌رسان و به ویژه سایت‌هایی که توانسته‌اند در حوزه مسائل عمومی توانسته‌اند کار کنند و در این مورد گزارش‌دهی داشته باشند، سخن گفته‌ایم.
در این رابطه به وضعیت کشورهای دموکراتیک نیز اشاراتی داشته‌ایم و گفته‌ایم که در آنها نیز متأسفانه، آزادی بیان در حال محدود شدن است. نمونه‌هایی از کشورهای مانند فرانسه و دیگر کشورهای که برخی قوانین محدودکننده را تصویب کرده‌اند را ذکر کرده ایم.
البته نمونه‌هایی هم از کشورهایی ذکر کرده‌ایم که به نوعی بهشت آزادی بیان آنلاین هستند مثل کشور سوئد، که در این قبیل کشورها، آزادی تا حدود زیادی تأمین شده است.
- اما در مورد مسئله ایران که حدود پنج صفحه از گزارش شما را به خودش اختصاص داده است، به چه مواردی پرداخته‌اید؟
یکی تشدید و گسترش سانسور در اینترنت است که اگر بخواهم به شکل مشخص از محدودیت‌های اعمال شده از سال گذشته تا کنون نمونه‌هایی را ذکر کنم باید به تصویب قانون جرایم رایانه‌ای و تشکیل نهادهای مختلف امنیتی در این رابطه اشاره کنم. از پلیس سایبری تا ارتش سایبری و تا حملاتی که به سایت‌ها می‌شود.
ضمن اینکه همواره سرعت اینترنت و پهنای باند، به عنوان یکی از ابزارهای محدودکننده مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در این رابطه در گزارش مذکور سعی کرده‌ایم گسترش فیلترینگ در ایران را توضیح دهیم و به نرم‌افزارهایی که در این مورد استفاده می‌شود نیز اشاره کنیم.
از واقعیت دیگری که همان استفاده و پروپاگاندای رژیم بر ضد اینترنت و بر ضد شبکه‌های اجتماعی است نیز سخن گفته‌ایم که این حملات از قبل هم وجود داشته است اما بخصوص از فردای اعتراضات مردمی به انتخابات مجدد آقای احمدی‌نژاد گسترش پیدا کرد.
این شکل شیطانی خواندن رسانه‌های جدید و نوپا از سوی جمهوری اسلامی، مورد بحث قرار گرفته است و آن را در این گزارش طرح کرده‌ایم.
- اما در مورد تحولاتی که اخیراً در جهان عرب شاهد وقوع آن بودیم، شما وضعیت ایران را در قیاس با این کشورهایی که شاهد رخدادهای اخیر در آنها هستیم، چطور ارزیابی می‌کنید؟ به ویژه با کشوری مانند بحرین که همسایه ما نیز به شمار می‌رود؟
واقعیت این است که از نظر فیلترینگ، تمام رژیم‌هایی که مشکل دارند، تقریباً یکسان عمل می‌کنند و این پدیده را به کار می‌گیرند، اما شدت و حدت آن در کشورهای مختلف متفاوت است.
تلاشی که برای قطع کامل اینترنت انجام می‌شود، کاملاً کار خطرناکی است. ما در گزارش اخیرمان به این نکته تأکید کرده‌ایم و گفته‌ایم که این کار، عملاً کار پرهزینه‌ای است.
این هزینه را ممکن است دولت‌ها، از جیب ملت پرداخت کنند. یک نمونه آن اعمال فیلترینگ در مصر است که قطع کردن پنج روز اینترنت در این کشور، بیش از ۵۰ میلیارد خسارت به اقتصاد این کشور وارد کرده است.
در رابطه با بحرین، به طور مشخص، تعدادی وب‌نگار که در این کشور زندانی بودند را دولت آزاد کرد. در ایران ولی ما همچنان ۱۱ وب‌نگار را در زندان داریم.
- وضعیت ایران در قیاس با سایر کشورهای فارسی‌زبان، چگونه است؟ مشخصاً در قیاس با افغانستان و تاجیکستان که همسایه کشور ما نیز محسوب می‌شوند؟
به طور واقعی ایران از نظر ضریب نفوذ در خاورمیانه، کشور پیشرفته‌ای محسوب می‌شود. اما از نظر کندی اینترنت و سرعت اینترنت و فیلترینگ در رده‌های خیلی خیلی پایانی جدول قرار می‌گیرد. نسبت به افغانستان کاملاً می‌توانم ادعا کنم که ایران و افغانستان دو پدیده کاملاً متفاوتند.
در افغانستان ما به هیچ وجه سانسور نداریم. در موارد بسیار محدودی سانسور برای برخی سایت‌ها اعمال شده است ولی در این رابطه که ما تحقیق می‌کنیم، یعنی در رابطه با سایت‌های اطلاع‌رسانی مستقل، سایت‌های سیاسی و نیروهای مخالف، به هیچ عنوان این محدودسازی اعمال نشده است. اما ضریب نفوذ نسبت به ایران کمتر است.