جشنواره رم؛ از دختران همجنس‌گرای ایرانی تا مونیکا ویتی

رم یا ونیز؟

ظاهراً رمی‌ها قصد دارند این شهر تاریخی زیبا و سحرانگیز را آنچنان که خود لقب می‌دهند، به «شهر سینما» بدل کنند، اما در این راه یک رقیب بسیار جدی و فعلاً شکست‌ناپذیر در کنار خود دارند: جشنواره فیلم ونیز.

بر خلاف جشنواره رم که جشنواره بسیار نوپایی است و تازه ششمین دوره خود را تجربه می‌کند، ونیز قدیمی‌ترین جشنواره فیلم جهان محسوب می‌شود که در دوره موسولینی افتتاح شد. با این حال تالارهای باشکوه ویژه‌ای که در شمال رم ساخته شده، به همراه ریخت و پاش بسیار و هزینه‌های گزاف، عزم رمی‌ها را برای رقابت جدی با جشنواره ونیز به نمایش می‌گذارند.

ستاره‌ها و فیلم‌های مستقل

هر چند جشنواره رم به مانند همه جشنواره‌های طراز اول سعی دارد نام‌های بزرگ، از سینماگران شناخته شده تا ستارگان هالیود را بر روی فرش‌های قرمز خود داشته باشد، اما از توجه به سینمای مستقل و نمایش فیلم‌های کوچک غافل نیست، تا آنجا که سال قبل، یک شاهکار کوچک و جمع و جور از سینمای بلژیک با عنوان «لطفاً مرا بکش»، به حق جایزه بهترین فیلم جشنواره را دریافت کرد: یک کمدی سیاه شگفت‌انگیز که مرگ را به سخره می‌گیرد.

گزارش رادیویی محمد عبدی منتقد فیلم از آغاز جشنواره فیلم رم

گزارش رادیویی محمد عبدی منتقد فیلم از آغاز جشنواره فیلم رم

خانواده کشاورز

«کشاورز»ها ظاهراً بخت خوبی در جشنواره رم دارند! سال گذشته حسین کشاورز با فیلم «عرق سگی» تنها نماینده سینمای ایران در جشنواره رم بود و امسال، خواهرش مریم با فیلم «شرایط» در این جشنواره حضور دارد. این برادر و خواهر ساکن آمریکا با مورد توجه قرار دادن حیطه‌های ممنوع سینمای ایران و پرداختن به مشکلات اجتماعی ناشی از محدودیت‌های جامعه، فیلم‌های کوچکی ساخته‌اند که مورد توجه جشنواره رم و برخی جشنواره‌های دیگر قرار گرفته است.

«شرایط» که در جشنواره ساندنس در آمریکا به عنوان فیلم محبوب تماشاگران برگزیده شد، داستان دو دختر نوجوان در تهران امروز را بازگو می‌کند که گرایش‌های همجنس‌خواهانه دارند و این مشکلات عمده‌ای را در جامعه و خانواده برای آنها رقم می‌زند.

لوک بسون و فیلم سیاسی

فیلم افتتاحیه جشنواره رم، «بانو»، فیلم پر سر و صدایی بود از لوک بسون، فیلمساز شناخته شده فرانسوی، درباره آنگ سان سو چی فعال سیاسی و برنده جایزه صلح نوبل که با حضور فیلمساز و بازیگرانش به نمایش درآمد.

فیلم زندگی و فعالیت‌های این رهبر سیاسی برمه علیه دیکتاتوری را به نمایش می‌گذارد؛ او که مادر دو فرزند است و در آکسفورد به همراه همسر انگلیسی‌اش زندگی می‌کند، برای دیدار مادر بیمارش به برمه بازمی‌گردد و خیلی زود به‌خاطر پدرش- ژنرال آزادیخواه ترور شده- رهبری مبارزات را بر عهده می‌گیرد و برای ۲۰ سال تحت حبس خانگی قرار می‌گیرد.

فیلم سعی دارد به شکلی از سیاست فاصله بگیرد و بیشتر مضمونی انسانی درباره رابطه یک زن و شوهر و عشق بین آنها را دنبال کند، اما در عین حال به رغم صحنه‌های زیبا، ناخواسته به فیلمی گاه اغراق‌آمیز بدل می‌شود که مثلاً نمایش نیروهای شر در طول فیلم همواره همراه است با یک موسیقی زائد و اغراق‌آمیز که به درد فیلم‌های اکشن می‌خورد و نه فیلمی با مضمونی انسانی.

اسپیلبرگ و اسکورسیزی

فیلم‌های تازه دو تن از مشهورترین فیلمسازان تاریخ سینما در جشنواره رم به نمایش در می‌آیند و جالب اینکه هر دو فیلم با وسوسه ظاهراً واگیردار این سال‌ها، به طریق سه بعدی ساخته شده‌اند.

استیون اسپیلبرگ قصه‌های مصور مشهور هرژه ، تن تن را به فیلمی انیمیشن بدل کرده که در واقعه اولین فیلم انیمیشن اوست و مارتین اسکورسیزی هم رمان مصور «اختراع هوگو کابره » اثر برایان سلزنیک را به فیلم برگردانده و اولین تجربه سه بعدی خود را در معرض قضاوت تماشاگران قرار داده است.

مونیکا ویتی دوست داشتنی

شاید عشق سینمایی را نتوان یافت که عاشق مونیکا ویتی نباشد؛ دختری که با چهره زیبا و نگاه نافذش در کسوف و صحرای سرخ آنتونیونی، نقش مهمی در تاریخ سینمای باشکوه ایتالیا دارد. آن دختر زیبا حالا هشتاد سال دارد و جشنواره رم هشتاد سالگی او را جشن می‌گیرد.

در کاخ جشنواره نمایشگاهی از عکس‌های فیلم‌های او در طول چهل سال فعالیتش گرد آمده که همه نگاه‌ها را به خود جلب می‌کند. این عکس‌های نادر از کتابخانه ملی سینمای ایتالیا و آرشیو استودیو «چینه تا» به عاریت گرفته شده‌اند. دو فیلم از آثار مونیکا ویتی هم به نماش در می‌آید؛ از جمله فیلم «سیما»، آخرین بازی ویتی که خودش کارگردانی و نویسندگی آن را هم بر عهده داشت.