پای دولت در کفش سینماگران؛ گفته‌های شمقدری و واکنش خانه سینما

منازعه میان معاونت سینمایی و خانه سینما در روزهای پایانی سال تشدید شده است. پس از صحبت‌های معاون سینمایی وزارت ارشاد که گفت خانه سینما جایگاه قانونی ندارد، این نهاد صنفی اعلام کرد که کمیته‌ای برای بررسی عملکرد معاونت سینمایی تشکیل می‌دهد.



روز شنبه جواد شمقدری معاون سینمایی وزارت ارشاد ایران در مراسم تقدیر از داوران جشنواره فیلم فجر گفت که از نظر او خانه سینما جایگاه قانونی ندارد و باید اصلاح شود. اقای شمقدری همچنین گفت که در شرایط فعلی خانه سینما به مؤسسه‌ای خصوصی تبدیل شده که منافع عده محدودی را تأمین می‌کند.

انتقاد از جایگاه قانونی خانه سینما در حالی از سوی این مقام دولتی سینمای ایران بیان می‌شود که از زمان تأسیس خانه سینما در سال ۱۳۶۸ تاکنون چنین اظهاراتی درباره زیر سؤال بردن جایگاه قانونی این نهاد مطرح نشده بود.

رضا صدیق، روزنامه‌نگار حوزه فرهنگ و هنر، درباره علت تشکیک در جایگاه قانونی خانه سینما توسط مدیریت سینمایی کشور به رادیو فردا می‌گوید:

«اگر بخواهیم تاریخچه خانه سینما را بررسی کنیم، اواخر دهه ۶۰ و پس از پاشیده شدن صنوف سینمایی هیئت مؤسسی ایجاد شد و خانه سینما تأسیس شد، به رسمیت شناخته شد و صاحب بودجه شد و [از این رو] کاملاً وجهه قانونی دارد. معلوم نیست که آقای شمقدری از روی چه مبنایی بحث غیرقانونی بودن این انجمن را مطرح می‌کند. می‌شود این گونه بررسی کرد که ایجاد شورای عالی سینما که زیر نظر شخص رئیس دولت اداره می‌شود، دلیل اصلی این موضوع است. البته از سوی دیگر این موضوع می‌تواند به موضع‌گیری اشخاصی چون آقای میرکریمی برگردد که از اعضای خانه سینما هستند و نیز موضع‌گیری اهالی سینما که معاونت سینمایی دچار این توهم شده که این اعتراض‌ها از سوی خانه سینما طرح‌ریزی شده و همان توهم توطئه و توهم فتنه را در ذهن آنها ایجاد کرده است.»

جواد شمقدری در ادامه از لزوم تعریف یک نظام صنفی در آینده برای سینمای ایران صحبت کرده و گفته که اصناف در آینده باید از یکدیگر جدا و مستقل کار کنند. او گفته که به دلیل شرایط و مشکلات متفاوت هر صنف، آنها نمی‌توانند مانند خانه سینمای فعلی زیر یک سقف باشند.

چند ماه پیش نیز مدیریت سینمایی به دنبال بروز اختلافات در صنف تهیه‌کنندگان سینما، یک نهاد صنفی جدید مستقل از خانه سینما راه‌اندازی کرد.

آقای صدیق درباره احتمال موفقیت مدیران دولتی سینما در انحلال خانه سینما و ایجاد تشکیلات صنفی جدید اعتقاد دارد:

«این موضوع موضوع پیچیده‌ای است و سینمای ایران در حالت کلی، سینمای دولتی است و بودجه خود را از طرف دولت تأمین می‌کند. فیلم‌سازان برای ساخت فیلم‌های خود بخواهند یا نخواهند با دولت و وزارت ارشاد سر و کار دارند که می‌تواند فشار مضاعفی را بر سینماگران و خانه سینما وارد کند. به همین خاطر امکان اینکه در راستای متلاشی کردن خانه سینما دولت فشار را به سینماگران غیرخودی بیشتر کند و امکاناتی که حق‌شان است از آنها دریغ کند، زیاد است. ممکن است همین فشارها باعث شود که همان اتفاقاتی که برای تهیه‌کنندگان افتاده برای سینماگران نیز رخ دهد. اما دو نکته اساسی در این درگیری‌ها وجود دارد، یکی اینکه اگر خانه سینما بتواند به استقلال مالی برسد [که تلاش خود را می‌کند و اقدام‌هایی انجام داده است] دولت نمی‌تواند مثل انجمن صنفی روزنامه‌نگاران به شکل امنیتی مؤسسه را ویران و پلمب کند و از بین ببرد و خانه سینما را متلاشی کند. نکته دومی که شاید به چشم نیاید اما مهم است، شخص رحیم مشایی است که فعالیت‌هایی که انجام می‌دهد، به گفته خودشان شخص لیبرالی است که همیشه در تلاش جذب اهالی فرهنگ بوده و شاید بتواند تعادلی را بین دولت و شورای عالی سینما ایجاد کند.»

در واکنش به صحبت های آقای شمقدری، روز یکشنبه هئیت مدیره خانه سینما اعلام کرد که کمیته‌ای جهت بررسی عملکرد معاونت سینمایی در زمینه‌های مختلف مانند صرف بودجه، نحوه برگزاری جشنواره فیلم فجر گذشته و نحوه صدور پروانه ساخت و نمایش تشکیل می‌دهد و نتایج آن را به دفتر رهبر ایران و رئیس جمهور و رئیس مجلس می‌فرستد.

این هیئت مدیره همچنین اعلام کرد که از صحبت‌های معاون سینمایی به دیوان عدالت اداری شکایت می‌برد.

با این واکنش خانه سینما، به نظر می‌رسد منازعات شدید میان دولت و نهاد صنفی سینما در سال آینده با شدت زیاد ادامه پیدا خواهد کرد.