دفن شدن روستاها زیر انبوه شن، خشک شدن دریاچه‌ها و قنات‌ها، افزایش ریزگردها ... اینها همه مسائلی هستند که مردم ساکن برخی نواحی کشور را وادار به مهاجرت میکند و تنها نامی که می‌توان برعلت تمام این عوامل نهاد، «تغییرات اقلیمی» است.
دلایل مهاجرت انبوه مردم به سایر نقاط می‌تواند در هر کشور بسته به شرایط متفاوت باشد. همواره در بررسی دلایل مهاجرت مردم در ایران به دلایلی چون تورم، بیکاری و رکود اقتصادی اشاره شده ولی کمتر به عامل تغییرات اقلیمی که می‌تواند حتی منبع همان عوامل اقتصادی باشد توجه شده است.
Your browser doesn’t support HTML5
گفت‌وگوی شاهین بشیری با مهرداد درویش‌پور درباره مهاجرت‌های آب‌وهوایی
ایلنا، خبرگزاری کار ایران، در گزارش مشروحی مشکلات زیست‌محیطی را عاملی برای کوچ اجباری مردم عنوان کرده و در این زمینه به سه استان سیستان و بلوچستان، فارس و خوزستان که مهم و استراتژیک نامیده، اشاره کرده است.
در این گزارش آمده است که مشکلات زیست‌محیطی از جمله خشکسالی، توفان‌های گرد و غبار، خشک شدن تالاب‌ها و سایر عوامل از این دست در برخی از استان‌های کشور چنان مشکلاتی را برای زندگی مردم به وجود آورده که ناچار به رها کردن خانه و زندگی خود و مهاجرت به دیگر شهرهای استان و یا استان‌های دیگر شده‌اند.
ایلنا مشکلات زیست‌محیطی و مهاجرت را در سه استان سیستان و بلوچستان، فارس و خوزستان که مهم و استراتژیک نامیده بررسی کرده و از قول باقر حسینی نماینده مردم زابل و هیرمند در استان سیستان و بلوچستان می‌نویسد خشک شدن تالاب هامون باعث شده است که هنگام وزش بادهای ۱۲۰ روزه گرد و غبار و ماسه‌های تالاب خشک شده به شهرها و روستاها کشانده شود و به این ترتیب تعداد قابل توجهی از روستاها زیر شن مدفون شده‌اند.
این نماینده مجلس می‌گوید به همین دلیل مردم این روستاها مجبور به ترک خانه و محل زندگی‌شان شدند به طوری که آمارها در سال ۹۲ و ۹۳ نشان می‌دهد احتمالا‌ً بالاترین نرخ مهاجرت در کشور متعلق به سیستان بوده است.
حسینی همچنین به بروز بیماری‌های ریوی و چشمی و همینطور افزایش مبتلایان به سل بر اثر ریزگردها در این استان اشاره کرد.
از آثار و نتایج مهاجرت‌ها به هر دلیل که رخ دهند می‌توان به ایجاد مشکلات و برخوردهای فرهنگی و بیکاری اشاره کرد. مهرداد درویش‌پور جامعه‌شناس ساکن سوئد در تشریح این تبعات می‌گوید:
«نخستین مسئله گسترش حاشیه‌نشینی است. این حاشیه‌نشینی همراهش بی‌مسکنی، آلونک‌سازی، فقر، کاهش سطح استاندارد بهداشت و اساسا‌ً کیفیت زندگی است. ثانیا‌ً شهرهای بزرگ دچار تهدید‌های چند جانبه می‌شوند. استانداردهای شهری کاهش پیدا میکند و نوعی گسترش ناموزون و ناهنجار مسکن‌سازی در آنجاست. خطر گسترش بزهکاری، ناهنجاری‌های اجتماعی و فرآیندهای فرهنگ ویرانگری که در میان جمعیت حاشیه‌نشین خیلی سریع و تند رشد پیدا میکند. و این حاشیه‌نشین‌ها معمولا‌ً یکی از آسیب‌پذیرترین گروه‌های اجتماعی هستند. خیلی از کشورهای دیگر هم با مشکلات اقلیمی روبه‌رو هستند ولی دولت‌ها معمولا‌ً سعی می‌کنند با سرمایه گذاری در منطقه مانع فرار شوند.»
در بررسی مهاجرت‌های اقلیمی داخل کشور محمدحسن دوگانی نماینده شهرستان فسا در استان فارس از مهاجرت حداقل ۳۰ درصد روستاییان و عشایر این استان خبر می‌دهد و دلیل آن را نیز خشک شدن بسیاری از رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و قنات‌ها عنوان میکند.
وی با بیان اینکه دریاچه مهارلو اکنون تبدیل به کویری نمکی شده است، می‌گوید تمامی ریزگردها و نمک‌های دریاچه با باد به شیراز منتقل می‌شوند. حجت‌الله درویش پور نماینده ایذه در استان خوزستان نیز عامل کم‌آبی، ریزگردها و به تبع آن تلفات دام را به عنوان دلایل اصلی مهاجرت مردم این استان ذکر میکند و می‌افزاید خوزستان دارای یکی از بالاترین آمارهای مهاجرت در کشور است.
از تبعات مهاجرت‌های مردم به دلایل شرایط اقلیمی به خصوص در استان‌های مرزی که از اهمیت استراتژیک برای کشور برخوردارند، خالی شدن شهرها و روستاهای مرزی است و این مسئله می‌تواند در مباحث مرتبط با جغرافیای سیاسی کشور در آینده تاثیرات به‌سزایی داشته باشد.