براساس گزارش مرکز پژوهشی فریدم هاوس(خانه آزادی) که روز چهارشنبه منتشر شد، تحت تاثیر فشارهای سیاسی، اقدامات گروههای تبهکار و نیروهای تروریستی برای به سکوت وادار کردن رسانهها طی سال ۲۰۱۵ آزادی مطبوعات در سراسر جهان به نازلترین حد خود طی ۱۲ سال اخیر کاهش یافته است.
۱۰ کشوری که از نظر آزادی مطبوعات در سال ۲۰۱۵ بدترین وضعیت را داشتند عبارتند از ایران، بلاروس، شبهجزیره کریمه، کوبا، گینه استوایی، اریتره، کره شمالی، سوریه، ترکمنستان و ازبکستان.
در گزارش سال گذشته خانه آزادی، نیز ایران در کنار ۴۹ کشور دیگر جهان، همچنان کشوری غیرآزاد عنوان شد.
فریدم هاوس که سال ۱۹۴۱ در آمریکا تاسیس شد، سازمانی غیردولتی است که از دموکراسی، آزادی سیاسی و حقوق بشر در جهان دفاع میکند و در این باره به تحقیق میپردازد.
فریدم هاوس در گزارشهای سالانه خود با عنوان «آزادی مطبوعات در جهان» با نگاهی رویدادها و حوادث هر سال وضعیت آزادی رسانهها در ۱۹۹ کشور جهان را بررسی و تحلیل میکند. براساس این تجزیه و تحلیل به هر کشور امتیاز داده و رتبه آن در جدول احترام به آزادی رسانهها تعیین میشود.
این ردهبندی با دادن رتبه صفر به آزادترین کشورهای جهان شروع میشود و به ترتیب تا رتبه بعدی ادامه پیدا میکند که غیر آزادترین کشورها هستند. در مجموع تمامی کشورها براساس رتبهای که دریافت میکنند در سه دستهبندی کلی کشورهای آزاد، نسبتا آزاد و غیر آزاد تقسیم میشوند.
نتایج مهم این گزارش عبارتند از:
فقط ۱۳ درصد از جمعیت جهان از آزادی کامل رسانهها برخوردار هستند، به این معنا که پوشش اخبار سیاسی قوی و نامحدود است، امنیت و آزادی حرفهای روزنامهنگاران تضمین شده است، دخالت نهادهای حکومتی در فعالیت رسانهها بسیار محدود است و فعالیت رسانهها تحت تاثیر فشارهای سنگین اقتصادی و قضایی قرار ندارد.
۴۱ درصد از جمعیت جهان در کشورهایی زندگی میکنند که رسانهها آزادی نسبی دارند و ۴۶ درصد دیگر ساکن کشورهایی هستند که فعالیت رسانهها در آن آزاد نیست.
دلایل عمده برای تنزل آزادی رسانهها در سطح جهان افزایش فشارهای سیاسی و حزبی- عقیدتی در بسیاری از کشورها، آزار و فشارهای غیرقانونی و سرکوب و خشونت علیه دستاندرکاران رسانه است.
کشورهایی که آزادی مطبوعات طی سال ۲۰۱۵ در آنها به نحو چشمگیری تنزل یافته عبارتند از بنگلادش با تنزل ۷ امتیازی، ترکیه با تنزل ۶ امتیازی، فرانسه، یمن و صربستان با تنزل ۵ امتیازی، مقدونیه و زیمبابوه با تنزل ۴ امتیازی.
۱۰ کشوری که از نظر آزادی مطبوعات در سال ۲۰۱۵ بدترین وضعیت را داشتند عبارتند از ایران، بلاروس، شبهجزیره کریمه، کوبا، گینه استوایی، اریتره، کره شمالی، سوریه، ترکمنستان و ازبکستان.
از جمله کشورهایی که از آزادی مطبوعات نسبی برخوردارند میتوان به مونته نگرو در رتبه ۸۰، کرواسی در رتبه ۸۴، صربستان در رتبه ۸۷، گرجستان در رتبه ۹۶، بوسنی در رتبه ۱۰۴، اوکراین در رتبه ۱۱۲، مولداوی در رتبه ۱۱۹ و مقدونیه در رتبه ۱۳۶ اشاره کرد.
از جمله کشورهایی که از نظر آزادی رادیو و تلویزیون در بخش کشورهای غیرآزاد قرار دارند میتوان به افغانستان در رتبه ۱۳۶، ارمنستان در رتبه ۱۳۹، پاکستان در رتبه ۱۴۰، قرقیزستان در رتبه ۱۴۹، عراق در رتبه ۱۵۶، تاجیکستان در رتبه ۱۷۶، روسیه در رتبه ۱۷۶ و قزاقستان در رتبه ۱۸۱ اشاره کرد.
سازمانها و نهادهای بین المللی بارها از نقض آزادی بیان در ایران به شدت انتقاد کرده اند. ایران یکی از بزرگترین زندان فعالان رسانهای در جهان است.