چالش‌های دوران پساتحریم

رادیو فردا - با تصویب «برنامه جامع اقدام مشترک»، ورود ایران به دوره پساتحریم قطعیت یافت. نوشین سیدحسینی از فریدون خاوند اقتصاددان مقیم پاریس پرسیده است که آیا می‌توان از آغاز فصلی تازه در تاریخ اقتصادی معاصر ایران صحبت کرد؟

چالش‌های دوران پساتحریم در گفت‌وگو با فریدون خاوند

فریدون خاوند: بیست و سوم تیر ماه ۱۳۹۴، روز اعلام «برنامه جامع اقدام مشترک»، می‌تواند سر آغاز دوران تازه‌ای در سیاستگذاری اقتصادی ایران باشد، البته به دو شرط: شرط اول این که کشور، با درس گرفتن از تجربه بسیار تلخ دوران تحریم، با قواعد بازی در فضای بین‌المللی آشنا شده باشد، به توانایی‌ها و ضعف‌های خودش پی برده باشد و بتواند، به عنوان یکی از بازیگران صحنه جهانی از ارتباط با سایر بازیگران به ویژه قدرت‌هایی که حرف اول را می‌زنند، به سود منافع ایرانی‌ها استفاده کند.

شرط دوم این است که فضای درونی اقتصادی ایران برای بهره‌گیری از امکاناتی که پایان تحریم‌ها در اختیار کشور قرار می‌دهد، تغییر کند، به‌خصوص از راه اجرای اصلاحات لازم برای خروج از یک اقتصاد دولتی و نفتی و باز کردن راه برای مشارکت همه ایرانی‌ها در فرآیند بازسازی اقتصادی کشورشان.

بدون تحقق این دو شرط، اقتصاد ایران در بهترین حالت بر می‌گردد به دوران پیش از تحریم‌های اخیر، همراه با همه ناهنجاری‌ها و بن‌بست‌هایی که همان موقع هم در فضای اقتصادی کشور وجود داشت.

ولی در کوتاه مدت، تا فراهم آمدن شرایط لازم برای استفاده درست از دوران پسا تحریم، اقتصاد ایران با چه چالش هایی روبرو است؟

مهم‌ترین خطر، در کوتاه‌مدت، خوشبینی زیاد در مورد نتایج توافق جامعی است که در وین به دست آمد.

البته این سندی است بسیار مهم که زمینه خروج ایران را از سخت‌ترین تحریم‌هایی فراهم می‌کند که در دوران بعد از جنگ جهانی دوم بر یک کشور تحمیل شده است. با این حال انتظار معجزه نباید داشت. افراط در خوشبینی، می‌تواند به افراط در یاس و بدبینی منجر بشود و میدان باز بشود برای افراطیون مخالف این توافق.

خطر دیگر آن است که با افزایش درآمدهای ارزی، مستی ناشی از دلارهای نفتی یک بار دیگر ضرورت انجام اصلاحات اقتصادی را از یاد ها ببرد، واردات انبوه از سر گرفته بشود، و دولت بزرگ‌تر بشود.

این خطر هم به صورت بسیار جدی وجود دارد که دلال‌های تحریم، آنها که از بسته شدن راه‌های ارتباطی اقتصاد ایران با دنیا استفاده کردند، این بار به دلال‌های پساتحریم بدل بشوند، یا مافیای تازه‌ای برای چنگ انداختن بر دلارهای نفتی که با رفع تحریم به خزانه داری جمهوری اسلامی ریخته می‌شود.

برای مقابله با این چالش‌ها چه باید کرد؟

تنها راه ممکن میدان دادن به سرمایه‌گذاران و کارافرینان واقعی است، آنها که مالیات می‌پردازند، فرصت‌های شغلی به وجود می‌آورند و با از استفاده از پایان تحریم‌ها، به فتح بازار های دنیا می‌روند.