رادیو فردا - پرداخت یارانه نقدی همگانی به کلافی سر در گم بدل شده و به نظر می‌رسد مسئولان ارشد اقتصادی ایران هنوز نمی‌دانند چطور از زیر این بار سنگین بیرون بیایند. محمد ضرغامی از فریدون خاوند، استاد دانشگاه در پاریس، پرسیده است که در حال حاضر چه گزینه‌هایی برای کاهش شمار کسانی که یارانه نقدی دریافت می‌کنند، وجود دارد؟
Your browser doesn’t support HTML5
یارانه‌ها؛ «هدفمندی» یا «هدرمندی»؛ گفت‌وگوی محمد ضرغامی با فریدون خاوند
فریدون خاوند: طی دو سه روز گذشته موضع‌گیری‌ها یک بار دیگر نشان داد هنوز بر سر یک سیاست واحد و نهایی در مورد چگونگی کاهش شمار یارانه‌بگیران توافق نشده است.
می‌دانیم که به گفته منابع رسمی جمهوری اسلامی در ایران حدود ۷۶ میلیون نفر یارانه نقدی ۴۵۵۰۰ تومانی دریافت می‌کنند. رسانه‌های تهران روز سه‌شنبه به نقل از علی طیب‌نیا وزیر امور اقتصادی و دارایی نوشتند «ظالمانه است در شرایطی که کشور با مشکلات جدی مواجه است سالانه ۴۲ هزار میلیارد تومان از منابع مملکت به صورت غیرهدفمند به شکل یارانه نقدی پرداخت شود». بعد آقای طیب‌نیا با نقل قول از یک بانوی شهروند کرمانشاهی گفت این «هدفمندی یارانه‌ها» نیست، بلکه «هدرمندی یارانه‌ها» است.
با این استدلال، که تا امروز صدها بار شنیده شده، آقای طیب‌نیا اضافه می‌کند باید ۳۰ هزار میلیارد تومان از مبلغ اختصاص‌یافته به یارانه‌ها را آزاد کنیم تا دولت بتواند از جمله مطالباتش را به بخش خصوصی پرداخت کند.
اما برای کاهش شمار یارانه‌بگیران نقدی دو روش وجود دارد: اول شناسایی افراد پردرآمد که به یارانه نقدی نیاز ندارند، و دوم شناسایی افراد کم درآمدی که مستحق دریافت یارانه نقدی هستند.
تفاوت میان این روش چندان روشن نیست. موارد اختلاف بر سر چیست؟
اختلاف ظریفی بین این دو روش وجود دارد که می‌تواند نتایج مهمی هم به بار آورد.
مجلس پیشنهاد کرده فرآیند حذف، از افراد پر در آمد شروع شود و وزارت کار و تعاون و رفاه اجتماعی هم در حال انجام همین کار است.
اما آقای طیب‌نیا و بسیاری دیگر از اعضای تیم اقتصادی دولت می‌گویند این کار نتیجه نمی‌دهد چون باید تک‌تک شهروندان از لحاظ ثروت و در آمد زیر ذره‌بین قرار بگیرند و حساب‌های بانکی شان کنترل بشود، با نتایجی غیرقابل پیش‌بینی و بحران‌زا.
به جای این کار باید افراد کم در آمد و محروم را شناسایی کرد، از جمله با تکیه بر اطلاعاتی که کمیته امداد امام خمینی و سازمان بهزیستی در اختیار دارند، و پرداخت یارانه به همین‌ها محدود بشود.
اما چند چهره شاخص اقتصادی مجلس از جمله احمد توکلی روز سه‌شنبه در نامه سر گشاده‌ای به رئیس جمهوری یک بار دیگر از او خواستند حذف یارانه را از شناسایی ثروتمندان شروع کند.
اینها در نامه خودشان از دولت می‌خواهند بهترین راه برای کشف غیرمستحقان در دریافت یارانه، کنترل حساب‌های بانکی است و این، از نظر آنها، به معنای وارد شدن به حریم خصوصی افراد نیست. می‌بینیم که برای مصیبت پرداخت یارانه نقدی همگانی هنوز راه حلی پیدا نشده است.