ایران روز چهارشنبه ۲۵ فروردین طی مراسمی با حضور سرتیپ احمد رضا‌پور دستان، فرمانده نیروی زمینی ارتش، از آخرین تانک ساخت صنایع تسلیحاتی کشور به نام تیام* رونمایی کرد.
به گزارش روزنامه خبری آنلاین دیپلمات، ظاهر تانک تیام آمیخته‌ای از تانک‌های چینی و آمریکایی است. بدنه این تانک شباهت زیادی به تانک آمریکایی اِم -۴۷ اِم پاتن دارد که در دهه‌های ۵۰ و ۶۰ میلادی در اختیار نیروی زمینی آمریکا و سپاه تفنگداران دریایی این کشور بود. این تانک آمریکایی خود نوع بهینه‌سازی شده تانک اِم -۴۷ بود که موتورهای قوی‌تر و سامانه کنترل آتش بهتری داشت.
ایران پیش از انقلاب ۱۳۵۷، شماری از تانک‌های اِم -۴۷ را از آمریکا دریافت کرد، تانک‌هایی که هر دستگاه آن ۴۸ تن وزن داشت و به یک قبضه توپ ۹۰ میلیمتری مسلح شده بود. ایران در دهه ۷۰ میلادی شماری از این تانک‌ها را تحت امتیاز ساخت و نوع تکامل‌یافته آن را در اواخر فروردین ماه ۱۳۹۳ به نام سبلان رونمایی کرد که به توپ ۱۰۵ میلیمتری مجهز بود.
در این رابطه، هفته‌نامه دفاعی جینز در تشریح مشخصات ظاهری تانک تیام و تلفیق قطعات آمریکایی و چینی برای ساختن آن می‌نویسد: «این تانک به توپ ۱۰۵ میلیمتری مجهز شده که بر برجک همانند تانک چینی تایپ ۵۹ و تایپ ۶۹ نصب گردیده است، گو اینکه این تانک‌های چینی خود از تانک‌های روسی تی-۵۵ الگو‌برداری شده‌اند... و به نظر می‌رسد که ایران روبنای تانک اِم-۴۷ اِم پاتن را قدری بالا برده تا بتواند جای کافی برای نصب برجک تانک چینی تایپ ۵۹ داشته باشد.»
بر پایه گزارش رسانه‌های ایران و ویدئوی انتشار یافته از رونمایی تانک تیام، برجک و بخش جلوی این تانک با «زره‌های واکنشی» ** reactive armour bricks پوشیده شده و نمایش قابلیت مانور آن، توام با خروج مدام دود غلیظ و سیاه از اگزوست آن بود.
به رغم این، برخی از خبرگزاری‌ها و پایگاه‌های خبری ایران تیام را تانک «دهشتناک و مخوف» توصیف کردند و این در حالی است که هیچ نشانه‌ای از وجود رادار و یا «سامانه حفاظت فعال» armour protection system، APS در این تانک دیده نشده است، سامانه‌ای که برای نابودی موشک‌ها و راکت‌های ضدتانک در اغلب تانک‌های پیشرفته و امروزین نصب می‌شود.
تانک کرّار، خرید تانک «تی -۹۰» روسی
سرتیپ حسین دهقان، وزیر دفاع ایران، روز ۲۱ بهمن ۹۴، در یک مصاحبه تلویزیونی در تشریح دستاورد‌های دفاعی ایران گفت: «تانک کرار یکی از پیشرفته‌ترین تانک‌های جهان است که صددرصد بومی است و حتی در برخی موارد بر‌تر از تانک تی-۹۰ روسیه است».
با وجود این گزارش‌ها حاکی از آن است که ایران مایل به خرید تانک تی -۹۰ از روسیه است. یک هفته قبل از اظهارات وزیر دفاع ایران، ۱۵ بهمن ۹۴، شرکت «اورال واگن زاود» روسیه، بزرگ‌ترین شرکت سازنده تانک در جهان، طرحی را برای ساختن نسل سوم تانک تی -۹۰ به ایران ارائه کرد.
پیشتر، در آذر ماه همان سال، سرتیپ احمد رضا‌پور دستان، فرمانده نیروی زمینی ارتش، اعلام کرد که خرید تانک تی -۹۰ در دستور کار ایران قرار دارد و اینکه قرار است هیئتی به همین منظور برای مذاکره به مسکو برود. او اظهار امیدواری کرد که قراردادهای مرتبط در اسرع وقت منعقد شود تا متخصصان ایرانی بتوانند برای کسب تجربه و بهره‌برداری از فناوری مربوطه به روسیه بروند.
تانک تی -۹۰ روسیه که در سال ۱۹۹۳ عملیاتی شد با زره فولادی و کامپوزیتی، ۴۶. ۵ تن وزن دارد و حداکثر سرعت آن در خارج از جاده ۴۵ کیلو متر است. این تانک به توپ ۱۲۵ میلمتری مجهز است و امکان شلیک موشک ضدتانک هدایت‌شونده را نیز دارد. روسیه در تدارک طراحی تانک جدیدی است که پلتفورم تی -۹۹ نام گرفته است.
تانک‌های اصلی میدان نبرد
جدا از تانک‌های تیام و سبلان، نیرو‌های مسلح ایران از تانک‌های دیگری نیز بهره می‌گیرند که شماری از آنها به تدریج تکامل یافته‌اند و یا بهینه‌سازی شده‌اند، از جمله تانک‌های خانواده ذوالفقار به نام‌های ذوالفقار۱، ۲ و ۳. نمونه اولیه تانک ذوالفقار بر اساس تانک‌های ام -۶۰ آمریکایی و تی -۷۲ روسی ساخته شد و خط تولید آن در سال ۱۳۷۶ در مجتمع کلاهدوز افتتاح گردید. ذوالفقار ۲ با توجه به اطلاعات ناچیزی که درباره آن وجود دارد، به نظر می‌رسد که یک نمونه آزمایشی باشد. ذوالفقار ۳ با سامانه کنترل آتش چند منظوره پیشرفته‌ترین تانک خانواده ذوالفقار محسوب می‌شود.
یک نمونه دیگر از تانک‌های ایران، مبارز نام دارد که بهینه‌سازی شده تانک چیفتن است که در زمان شاه از بریتانیا خریداری شد.
دیگر تانک‌ها عبارتند از: سفیر (مدل اصلاح شده تانک‌های تی ۵۴، ۵۵ و ۵۹ زمان شوروی)؛ تانک صمصام (بهینه‌سازی شده تانک اِم -۶۰ آمریکایی)؛ و بالاخره تانک تی -۷۲ روسی که تعدادی در زمان جنگ ایران و عراق به غنیمت گرفته شد و ایران در دهه ۹۰ میلادی بیش از ۴۰۰ دستگاه از این تانک را از روسیه، لهستان و بلاروس خرید.
شمار تانک‌ها
موسسه بین المللی مطالعات استراتژیک لندن که هر سال قدرت دفاعی و هزینه نظامی بیش از ۱۷۰ کشور جهان را بر رسی می‌کند، در کتاب موازنه نظامی سال ۲۰۱۶ خود، شمار تانک‌های اصلی میدان نبرد ایران را به‌شرح زیر تعیین کرده است:
شمار کلی تانک‌ها ۱۶۶۳ دستگاه شامل ۱۵۰ تانک ذوالفقار؛ ۴۸۰ تانک تی -۷۲ ؛ ۱۵۰ تانک ام -۶۰ ؛ ۷۵ تانک تی-۶۲ ؛ ۱۰۰ تانک چیفتن؛ ۵۴۰ تانک سفیر ۷۴، تی ۵۴، ۵۵ و ۵۹ ؛ و ۱۶۸ تانک م ۴۷ و ۴۸.
* تیام به معنای چشمانم در زبان لری و نیز گرامی در فرهنگ کردی و بختیاری
** زره‌های واکنشی که عمدتاً صفحه‌های فلزی مملو از مواد منفجره‌اند برای کاهش قدرت تهدیدات وارد بر رزه اصلی بکار برده می‌شوند.