دوران پساتحریم ایران از دیدگاه بانک جهانی

رادیو فردا - بانک جهانی در یک گزارش ۳۵ صفحه‌ای پیآمدهای اقتصادی رفع تحریم ایران را بررسی کرده است. رضا ولی‌زاده از فریدون خاوند، اقتصاددان می‌پرسد که این گزارش، در یک نگاه سریع، به چه نتایجی می‌رسد؟

دوران پساتحریم ایران از دیدگاه بانک جهانی؛ گفت‌وگوی رضا ولی‌زاده با فریدون خاوند

فریدون خاوند: گزارش بانک جهانی درباره پیامدهای اقتصادی رفع تحریم علیه ایران به سه نتیجه‌گیری کلی می‌رسد:

نتیجه‌گیری اول تاکید دارد بر تأثیر رفع تحریم بر بازار جهانی نفت و این نکته‌ای است که بعد از انتشار گزارش بیش از همه مورد توجه رسانه‌های اقتصادی دنیا قرار گرفته. بانک جهانی می‌گوید که با رفع تحریم، افزوده شدن یک میلیون بشکه نفت در روز بر صادرات ایران، اگر با کاهش صادرات سایر صادرکنندگان همراه نباشد، می‌تواند قیمت نفت را در سال ۲۰۱۶ چهارده درصد، معادل هر بشکه ده دلار پایین بیاورد.

نتیجه‌گیری دوم این که به محض برداشته شدن تحریم‌ها، بازرگانی خارجی ایران که هم حجم آن کم شده بود و هم از اروپا عمدتاً رفته بود به طرف آسیا و خاورمیانه، دوباره توسعه خواهد یافت.

و بالاخره در نتیجه‌گیری سومش، بانک جهانی می‌گوید که اقتصاد ایران، با رفع تحریم‌ها، از محل افزایش درآمد های ناشی از صادرات نفت، آزاد شدن درآمدهای بلوکه شده در خارج، کاهش هزینه‌های بازرگانی و افزایش سرمایه‌گذاری‌های خارجی، از یک فرصت مغتنم برخوردار خواهد شد.

از لحاظ نرخ رشد چطور؟ آیا از دیدگاه بانک جهانی می‌توان انتظار داشت که اقتصاد ایران بتواند طی مدت زمانی کوتاه به رونق برسد؟

برای سال ۱۳۹۳ بانک جهانی در مورد نرخ رشد تولید ناخالص داخلی همان آمار سه درصدی بانک مرکزی را ملاک قرار داده. برای امسال، ۱۳۹۴، پیش‌بینی بانک جهانی نرخ رشد ۳٫۳ درصدی است.

در عوض برای سال‌های ۹۵ و ۹۶ گزارش بانک جهانی نرخ رشدهای بالای پنج درصد را برای ایران پیش‌بینی می‌کند هم به دلیل افزایش تولید در بخش نفت و گاز و هم با توجه به جهش‌هایی که در برخی از رشته‌های صنعتی ایجاد خواهد شد از جمله ساختمان، خودروسازی و داروسازی.

آیا با نرخ پنج درصدی می‌توان با تنش‌های فعلی در بازار کار ایران مقابله کرد؟

نرخ پنج درصدی آغاز خوبی است برای مقابله با بیکاری، ولی برای حل مشکل اشتغال، ایران نیازمند نرخ رشد بالاتری است، حدود هشت درصد آنهم طی چند سال پی در پی.

گزارش بانک جهانی بر وضعیت و داده‌های فعلی استوار است. با رفع کامل تحریم‌ها و تعامل ایران با جامعه بین‌المللی، حتی دستیابی به نرخ رشد بالای هشت درصد هم امکان‌پذیر است.

ولی از طرف دیگر مشکل‌ها و موانع هم فراوانند، هم در عرصه اقتصادی و هم در عرصه سیاسی. خیالپردازی هم نباید کرد.