وبسایت «امید هستهای ایرانیان» روز دوشنبه، ۴ آبان متن گفت‌وگویی با اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، را منتشر کرده است که در آن به برنامه هستهای ایران از دوران جنگ ۸ ساله با عراق تا توافق هستهای وین پرداخته می‌شود.
وی با اشاره به مخالفت برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی با توافق هستهای می‌گوید که حسن روحانی از تصویب برجام در مجلس شورای اسلامی نگرانی نداشت چرا که رئیس مجلس قبلا در این باره به او اطمینان داده بود.
به گفته وی، حسن روحانی اعتقاد داشت که مجلس اساسا درباره توافق هستهای حقی ندارد که نظر بدهد و به همین خاطر لایحه‌ای درباره این توافق به مجلس ارائه نکرد، اما «چون قبلاً آقای لاریجانی به آقای روحانی گفته بود که در مجلس رد نمی‌شود، جای نگرانی وجود نداشت چرا که اینها فراکسیون بزرگی دارند و صد و هفتاد، هشتاد نفر هستند».
Your browser doesn’t support HTML5
گزارش رضا جمالی درباره اظهارات هاشمی رفسنجانی در مورد برنامه اتمی ایران
مجلس شورای اسلامی روز ۲۱ مهر ماه در جلسه‌ای کوتاه در نهایت با ۱۶۱ رأی موافق در برابر ۵۹ رأی مخالف، برجام را به تصویب رساند.
این رخداد واکنش نمایندگان مخالفی مانند مهدی کوچک‌زاده و حمید رسایی را به دنبال داشت که در همان جلسه مجلس عنوان کردند که علی لاریجانی همراه با علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، و اصغر حجازی از اعضای دفتر رهبر جمهوری اسلامی در جلسه‌ای نتیجه گرفته‌اند که پیشنهادات نمایندگان مجلس درباره برجام مطرح نشود و اساساً آیت‌الله خامنه‌ای مخالف توافق هستهای بوده است.
اما اکبر هاشمی رفسنجانی ادعای مخالفت آقای خامنه‌ای با برجام را رد می‌کند. وی در بخشی از این گفت‌وگو می‌گوید که پرونده هستهای ایران زمانی که علی لاریجانی مذاکرات را دنبال می‌کرد، «داشت نتیجه می‌گرفت که عوض شد».
علی لاریجانی در دوره ریاست جمهوری محمد احمدی‌نژاد برای مدتی در مقام دبیر شورای امنیت ملی ایران، مسئول مذاکرات هستهای شد، اما در نهایت سعید جلیلی جایگزین او شد تا دوره ریاست جمهوری حسن روحانی و دور جدید مذاکرات هستهای که محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران این مسئولیت را برعهده گرفت.
تفکر دستیابی به سلاح هستهای در دوره جنگ ۸ ساله
«اوایل که شروع کردیم، در جنگ بودیم و دنبال این بودیم که چنین امکانی برای روزی که دشمن ما بخواهد از سلاح هستهای استفاده کند، داشته باشیم. چنین تفکری بود. اما هیچ وقت جدی نشد. ولی استفاده‌های غیرنظامی را جدی گرفته بودیم و هزینه هم می‌کردیم و در خیلی جاها کار کردیم. در انواع مختلف کار کردیم و آموزش زیادی دادیم. دانشجو فرستادیم و دانشمند دعوت کردیم. خیلی از این کارها را کردیم. اساس دکترین ما استفاده صلح‌آمیز هستهای بود. گرچه هیچ‌وقت از ذهن ما بیرون نمی‌رفت که اگر روزی بنا باشد خطری ما را تهدید کند و ضرورتی باشد، امکان اینکه به طرف دیگر هم برویم، داشته باشیم.»
«قدرت ایران در دستیابی به سلاح هستهای محفوظ است»
اتهامی که آمریکا و متحدان آن در سال‌های اخیر به جمهوری اسلامی وارد کرده‌اند تلاش برای دستیابی به سلاح هستهای بوده است. آیت‌الله خامنه‌ای اما در فتوایی اعلام کرد که دستیابی به سلاح هستهای حرام است و جمهوری اسلامی نیز به دنبال آن نیست.
آقای هاشمی رفسنجانی نیز تاکید می‌کند که ایران نمی‌خواسته بمب اتمی بسازد و «لزومی ندارد به طرف مسایل هستهای نظامی برود»، اما او در همین حال هشدار می‌دهد که اگر ضرورت داشته باشد، «قدرت ایران» در این زمینه «محفوظ است»:
«این درست است که ما اجازه‌ی رفتن به طرف سلاح هستهای را نداریم، ولی اگر شرایطی پیش بیاید و ضرورت پیدا کند و یا دشمنی پیدا کنیم که بخواهد از این سلاح استفاده کند، قدرت ما محفوظ است.»
همکاری با عبدالقدیرخان
رئیس جمهور سابق ایران همچنین در توضیح تاریخچه برنامه‌های هستهای ایران و تلاش برای راه‌اندازی امور، به همکاری جمهوری اسلامی با عبدالقدیرخان، دانشمند پاکستانی و پدر تسلیحات هستهای در این کشور اشاره می‌کند.
آقای هاشمی رفسنجانی می‌گوید: «به مراحلی رسیدیم که از آلمانی‌ها مأیوس شدیم و به فکرهای دیگری افتادیم. با پاکستانی‌ها صحبت‌هایی شد. یک دانشمند هستهای به نام آقای عبدالقدیرخان در پاکستان بود. در سفری که به پاکستان رفته بودم، خواستم ایشان را ببینم. اما به من نشان ندادند. آیت‌الله خامنه‌ای هم ایشان را ندید... گویا خود آقای عبدالقدیرخان اعتقاد داشت که دنیای اسلام باید بمب هستهای داشته باشد و بمب هستهای پاکستان را هم او ساخت. هر چند طول کشیده بود تا بمب را بسازند.»
به گفته وی، عبدالقدیرخان در نهایت حاضر به کمک شد «در حدّی که مثلاً دست دوم نسل اول سانتریفیوژهایی را که غنی‌سازی می‌کنند، با نقشه» به ایران داد تا بعدها خود ایران آن را بسازد.
عبدالقدیرخان سال ۲۰۰۴ پس از آن که اعتراف کرد اطلاعات محرمانه‌ای درباره برنامه هستهای به ایران، کره شمالی و لیبی داده بازداشت شد و تا پنج سال در حبس ماند.
تأسیسات اصفهان چگونه دوباره فعال شد
از سرگیری فعالیت تأسیسات هستهای اصفهان در آخرین روزهای ریاست جمهوری محمد خاتمی، موضوع دیگری است که آقای هاشمی رفسنجانی در مصاحبه خود به آن می‌پردازد و می‌گوید که آقای خاتمی در ابتدا با این مسئله مخالف بوده و آن را نپذیرفته، اما در نهایت «قانع» شده است:
«وقتی آقای احمدی‌نژاد آمد، با رهبری تصمیم گرفتند که تعلیق را بشکنیم. هنوز کار آقای احمدی‌نژاد شروع نشده بود که به رئیس دولت اصلاحات پیشنهاد کردند که ایشان تعلیق را بشکند. در آن دوره گاهی جلسه‌ای خدمت رهبری بود که جمع زیادی شرکت می‌کردند. در آن جمع وزیر خارجه، رئیس‌جمهور، رؤسای قوا، من، نظامی‌ها مثل آقای شمخانی و دیگران بودند و برای قدم به قدم کارها مشورت می‌شد. تصمیمات رهبری با مشورت بود که نتیجه‌ی آن جلسه را می‌پذیرفتند. وقتی احمدی‌نژاد آمد و گفت که تعلیق را بشکنیم، رئیس دولت اصلاحات گفت که من نمی‌شکنم، برای این که یک پرونده سنگین تهدید برای دولت بعد باقی می‌ماند و من نمی‌خواهم دولت بعد از من وارث این مشکل شود. بعدها نمی‌دانم چگونه رئیس دولت وقت را قانع کردند که ایشان تعلیق را باز کرد. از آن به بعد دعواها شدت گرفت و بقیه مسائل که تا الان ادامه دارد.»
محمد خاتمی مرداد ماه ۱۳۸۴، چند روزی پیش از آغاز ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد اعلام کرد که توقف فعالیت‌های مجتمع اصفهان برای ایران «زیان‌های مالی و معنوی فراوان» داشته و از آنجا که ایران «داوطلبانه» فعالیت‌های این مجتمع را متوقف کرده، برنامه خود را از سر می‌گیرد، امری که چند ماه بعد از آن نیز با فک پلمپ سایت نطنز دنبال شد و به این ترتیب فشار جامعه جهانی بر ایران شدت یافت.
موضع خامنه‌ای درباره توافق سعدآباد
و در نهایت، بخشی دیگر از فرازهای مناقشه هستهای ایران که آقای هاشمی رفسنجانی به آن می‌پردازد، بیانیه سعدآباد است، بیانیه‌ای که سال ۱۳۸۲ طی مذاکرات حسن روحانی، رئیس وقت شورای امنیت ملی ایران با وزرای خارجه سه کشور اروپایی تدوین گردید و تهران علیق فعالیت سانتریفیوژهای نیروگاه نطنز را پذیرفت.
آقای هاشمی می‌گوید که این بیانیه از حمایت آیت‌الله خامنه‌ای برخوردار بوده است:
«قبل از اینکه دولت اصلاحات تمام شود، مذاکرات بود و چون آقای روحانی دبیر شورای امنیت بود، نقش مذاکره کننده را داشت. آن موقع تهدیدها و خطر شروع شده بود و به جایی رسیده بود که ما داوطلبانه کارها را تعلیق کنیم و فقط کارهای محدودی را که مشخص شده بود، انجام بدهیم. ولی غنی‌سازی و این کارها را تعطیل کنیم و تحقیقات را ادامه بدهیم که ماجرای آن مفصل است. رهبری هم تأیید کردند. یعنی رهبری آخرین سندی را که در سعد آباد امضا شد، تأیید کردند. حتی وقتی علیه آن هیاهو شد، دفاع کردند و گفتند کار خوبی بود که انجام شد.»
بیانیه سعدآباد اما با مخالفت شدید گروه‌هایی از اصول‌گرایان همراه بوده و از جمله محمود احمدی‌نژاد آن را «ننگین» توصیف کرده است.