هند احتمالاً عجیب‌ترین انتخابات در دنیا را برگزار می‌کند. فرایند رأی دادن در این کشور از ۳۱ فروردین آغاز شده و تا ۱۲ خرداد ادامه خواهد داشت؛ کشوری که نزدیک به یک میلیارد نفر واجد شرایط رأی دادن دارد و حضور تمام آن‌هایی که می‌خواهند پای صندوق‌های رأی حاضر شوند، چندین هفته طول می‌کشد.
در این گزارش به چندین سؤال مهم و مشخص دربارۀ انتخابات هند، فرایند برگزاری آن و همچنین احزاب و شخصیت‌های اصلی که برای رسیدن به قدرت در حال رقابت با همدیگر هستند، پاسخ می‌دهیم.
چرا این‌قدر طولانی؟
پاسخ ساده و کوتاه به این پرسش این است که بر اساس آمار رسمی ۹۶۹ میلیون نفر از جمعیت بیش از یک میلیارد و ۴۰۰ میلون نفری این کشور واجد شرایط برای رأی دادن هستند. در نتیجه بخشی از مسئله همین‌جا قابل درک است.
اما از دیگر عواملی که بر این طولانی‌شدن عجیب انتخابات در کشور هفتاد و دو ملت اثر می‌گذارد، پیچیدگی‌های جغرافیایی، قوانین عجیب انتخاباتی، نظارت دستگاه‌های امنیتی، ماشین‌های رأیگیری الکترونیکی، مناطق دورافتاده‌ای که دسترسی به آن‌ها ساده نیست، ناآشنایی بسیاری از مردم کشور با فرایند انتخابات و مواردی از این دست است که باعث می‌شود انتخابات در بزرگترین دموکراسی جهان تا این اندازه طولانی شود.
اطلاق عنوان «بزرگترین دموکراسی جهان» به هند از این بابت است که بیشترین تعداد افراد واجد شرایط برای شرکت در انتخابات در این کشور هستند و تعداد آرایی که در هر دوره از انتخابات به صندوق‌ها ریخته می‌شود، بیش از هر انتخابات ملی دیگری در سراسر دنیا است.
رقابت اصلی بین دو حزب قدرتمند هند است که یک طرف آن نارندرا مودی، نخست‌وزیر و رهبر حزب بهاراتیا جاناتا، قرار دارد
اگر از طولانی بودن انتخابات در هند شگفت‌زده شده‌اید، باید بدانید که در دهۀ ۱۹۵۰ میلادی، نخستین دورۀ انتخابات پارلمانی در این کشور در سال ۱۹۵۱ آغاز شد و در سال ۱۹۵۲ به پایان رسید؛ یعنی بیش از ۱۲۰ روز مردم در این کشور درگیر انتخابات بودند.
بر اساس قوانین هند، رأی‌دهندگان نمی‌توانند بیش از دو کیلومتر از خانۀ خود برای رسیدن به مرکز رأیگیری دور شوند، در نتیجه، برای ایجاد این امکان، ۱۲ میلیون نفر از کارگزاران انتخاباتی در این فرایند گاهی اوقات با پای پیاده، دوچرخه، قایق یا حتی اسب و شتر و فیل حرکت می‌کنند تا بتوانند آرای مردم این کشور در نقاط دورافتاده را نیز اخذ کنند.
هیچ بازۀ زمانی ثابتی برای برگزاری انتخابات در هند وجود ندارد و در هر دوره این عدد تغییر کرده است؛ برای مثال در سال ۲۰۱۹ فرایند اخذ رأی ۳۹ روز طول کشید در حالی‌که در سال ۱۹۸۰ پس از تنها چهار روز انتخابات به پایان رسید. اما انتخابات ۲۰۲۴ دومین فرایند طولانی رأیگیری در تاریخ این کشور به شمار می‌رود.
مراحل رأی دادن چگونه است؟
درست مانند فرایند طولانی انتخابات، شرایط برگزاری آن هم با سایر کشورها فرق دارد؛ رأیگیری برای انتخاب ۵۴۳ قانونگذار مجلس در هفت مرحله برگزار می‌شود و ۲۸ ایالت و هشت قلمرو فدرال در این کشور در زمان‌های مختلف پای صندوق‌ها حاضر می‌شوند.
نخستین مرحله از این فرایند روز ۳۱ فروردین آغاز شد و مرحلۀ پایانی هم ۱۲ خرداد سال جاری خواهد بود.
در حالی‌که در برخی از ایالات‌ها مردم تنها در یک روز باید رأی خود را به صندوق بیندازند، در جاهای دیگر این کار ممکن است بیشتر طول بکشد. برای مثال در ایالت اوتار پرادش که ۲۰۰ میلیون نفر جمعیت دارد، افراد واجد شرایط هفت روز فرصت دارند پای صندوق‌های رأی بروند.
مرحلۀ دوم انتخابات روز جمعه ۷ اردیبهشت آغاز شد و چندین ایالت شاهد برگزاری انتخابات بود. پس از پایان این مرحله، مرحلۀ بعدی از ۱۸ اردیبهشت کلید خواهد خورد و مناطق دیگری از این کشور پهناور شاهد حضور مردم در پای صندوق‌ها خواهد بود.
رقابت اصلی بین چه کسانی و کدام احزاب است؟
صرف‌نظر از احزاب منطقه‌ای و ملی فراوانی که بخت خود را برای حضور در پارلمان هند می‌آزمایند، رقابت اصلی باید بین دو حزب قدرتمند این کشور است.
یک طرف نارندرا مودی، نخست‌وزیر و رهبر حزب بهاراتیا جاناتا BJP، قرار دارد که ائتلافی به نام دموکراتیک ملی NDA را راه‌اندازی کرده است. در سوی مقابل، اپوزیسیون حضور دارد که به رهبری حزب کنگره ملی هند ائتلافی از ۲۸ حزب مخالف دولت را شکل داده که از آن تحت عنوان «اتحاد فراگیر توسعه ملی هند» یاد می‌شود.
رقیب اصلی نخست‌وزیر فعلی هند راهول گاندی از حزب کنگره است؛ پسر سونیا گاندی که در این انتخابات شرکت نکرده
حزب مودی در انتخابات عمومی سال ۲۰۱۹ موفق شده بود ۳۰۳ کرسی کسب کند و برای دومین دورۀ متوالی قدرت را در این کشور در دست بگیرد. او امیدوار است بتواند برای سومین دوره هم در انتخابات به پیروزی برسد و اقداماتی را که در سال‌های اخیر پی گرفته، ادامه دهد.
در مقابل رقیب اصلی او، راهول گاندی از حزب کنگره است که تلاش دارد مودی را به چالش بکشد. سونیا گاندی، مادر راهول و از چهره‌های سرشناس با سابقه در سیاست هند، در این دوره از انتخابات شرکت نکرده است.
مودی در صورتی که بار دیگر به پیروزی برسد، به رکورد بی‌سابقۀ جواهر لعل نهرو، اولین نخست‌وزیر هند، خواهد رسید که او هم سه دوره و از سال ۱۹۴۷ تا ۱۹۶۴ قدرت را در این کشور در دست داشت.
مودی می‌گوید یک پیروزی قاطع دیگر به هدف او برای رساندن هند به یک اقتصاد توسعه‌یافته کمک خواهد کرد. نخست‌وزیر کنونی هند وعده داده اگر باز هم در انتخابات به پیروزی دست یابد، اقتصاد هند را به جایگاه سوم جهان ارتقا خواهد داد.
منتقدان نارندرا مودی چه می‌گویند؟
مودی هرچند طرفداران بسیاری دارد، اما مخالفان او هم کم‌تعداد نیستند. علاوه بر مسائل اقتصادی و مشکلات بیکاری که بسیاری آن را یکی از پاشنه‌آشیل‌های دولت مودی می‌خوانند، اپوزیسیون نخست‌وزیر هند و حزب او را متهم می‌کنند که در سال‌های اخیر با تأکید بر ملی‌گرایی زمینه را برای تعرض به حقوق اقلیت‌ها به‌ویژه مسلمانان فراهم ساخته است.
سیاست‌های او در سال‌های اخیر به درگیری‌های گسترده و خونین میان هندوها و مسلمانان انجامیده است. در تازه‌ترین نمونه، او در یکی از سخنرانی‌های انتخاباتی خود اپوزیسیون را متهم کرد در صورت به قدرت رسیدن ثروت را بین «نفوذی‌ها» تقسیم خواهد کرد. او در ادامه اضافه کرد هدف مخالفانش تقسیم ثروت بین کسانی است که فرزندان زیادی دارند.
بیشتر در این باره: نخست‌وزیر هند معبدی که بر ویرانه‌های یک مسجد تاریخی بنا شده است را افتتاح کردحزب آقای مودی تلاش دارد مسلمانان و تعداد بالای فرزندآوری آن‌ها را به‌عنوان خطری برای آیندۀ هندوها تصویر کند. این در حالی است که بر اساس آمار رسمی، مسلمانان یک اقلیت ۲۰۰ میلیونی در هند با جمعیت بیش از یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون نفری به شمار می‌روند.
علاوه بر این، اپوزیسیون مدعی است که دولت از نهادها و نفوذ مالی خود برای اثرگذاری بر روند انتخابات استفاده می‌کند؛ اتهامی که مودی آن‌ها را بی‌اساس می‌خواند.
همچنین بازداشت برخی چهره‌های برجستۀ مخالف دولت مانند آرویند کجریوال وزیر ارشد دهلی و هیمانت سورن وزیر سابق ایالت جارکند به اتهام فساد باعث شده مخالفان دولت مودی را به پرونده‌سازی سیاسی برای حذف رقبای قدرتمند خود متهم کنند.
آقای کجریوال که یکی از سرسخت‌ترین منتقدان دولت بود یک ماه پیش از شروع انتخابات بازداشت شد و به این ترتیب ائتلاف مخالفان از داشتن یکی از برجسته‌ترین و محبوب‌ترین رهبران خود محروم ماند.
در همین زمینه، عفو بین‌الملل هم در گزارشی تأیید کرد که سرکوب مخالفان در آستانۀ انتخابات سراسری هند به «نقطۀ بحران» رسیده است.
مخالفان همچنین مودی را متهم می‌کنند که با تبلیغات سیاسی (پروپاگاندا) تلاش کرده برای دولت خود دستاوردسازی غیرواقعی کند درحالی‌که وضعیت اشتغال اصلاً شرایط مناسبی ندارد و آمار بیکاری روزبه‌روز در حال افزایش است.
بر اساس گزارش «اشتغال هند در سال ۲۰۲۴» که ماه گذشته میلادی توسط سازمان بین‌المللی کار منتشر شد، نرخ بیکاری به‌ویژه در میان جوانان هندی بسیار بالا است، به‌طوری که افراد ۱۵ تا ۲۹ ساله بیش از ۸۳ درصد از کل بیکاران هند را تشکیل می‌دهند.
با این حال میزان بیکاری در هند به‌نسبت سال ۲۰۱۹ و آغاز دور دوم نخست وزیری مودی کاهش یافته است. بر اساس آمار سازمان بین‌المللی کار، در سال ۲۰۱۹ نرخ بیکاری جوانان هندی ۱۷.۵ درصد بود در حالی‌که این عدد در سال ۲۰۲۲ به ۱۲.۱ و در سال ۲۰۲۳ به ۱۰ درصد کاهش یافت.
آمارهای دولت هند هم می‌گوید که به‌طور کلی بیکاری در این کشور در سال‌های اخیر سیر نزولی داشته به‌طوری که این عدد در سال ۲۰۲۱ حدود ۴.۲ درصد بوده و در سال ۲۰۲۲ کاهش یافته و به ۳.۶ درصد رسیده و در نهایت در سال ۲۰۲۳ به عدد ۳.۱ درصد رسیده است.
بر اساس نظرسنجی «مرکز مطالعات جوامع در حال توسعه» که یک مؤسسه هندی است، بیکاری به نگرانی شمارۀ یک در میان رأی‌دهندگان هندی تبدیل شده است. بر اساس این نظرسنجی، حدود ۶۲ درصد از پاسخ‌دهندگان گفته‌اند که تأمین شغل در پنج سال گذشته چالش‌برانگیزتر شده و بیش از ۳۲ درصد هم نظرشان این بوده که افزایش بیکاری دلیل اصلی پیروز نشدن احتمالی حزب حاکم در انتخابات خواهد بود.
با این حال ۴۴ درصد از کسانی که در این پژوهش شرکت کرده‌اند، مایل‌اند که یک فرصت دیگر به مودی بدهند، درحالی‌که ۳۹ درصد گفته‌اند دیگر از پیروزی مجدد حزب بهاراتیا جاناتا در انتخابات حمایت نمی‌کنند.
برخی منتقدان بر این باورند که افزایش مشکلات اقتصادی و همچنین تشدید بحران بیکاری سبب شده مودی بیش از قبل بر مؤلفه‌های عوام‌گرایانه‌ای چون ملی‌گرایی تأکید کند و با تمرکز بر نقاط مورد علاقۀ ملی‌گرایان، همچون بزرگ نشان دادن تهدید مسلمانان، آرای بیشتری جلب کند.
با این حال، ائتلاف مخالفان مودی هم با انتقادات زیادی روبه‌رو شده و بسیاری از هندی‌ها معتقدند که این ائتلاف نتوانسته جایگزین معتبر و روایتی قابل رقابت با دولت کنونی ارائه دهد. ضمن این‌که نبودِ یک رهبر کاریزما و پرجذبه که بتواند طرفدارانش را مانند مودی گرد هم آورد، از دیگر انتقاداتی است که ائتلاف مخالفان با آن مواجه‌اند.
بیشتر در این باره: شکاف‌های قومی و مذهبی در بزرگترین دموکراسی جهان