روزهای التهاب؛ دوم بهمن ۵۷ به روایت روزنامه‌ها

عنوان‌های اصلی روزنامه پرتیراژ ایران در روز دوشنبه دوم بهمن، همچنان تحت تأثیر خبر تصمیم آیت‌الله خمینی به بازگشت به ایران بود.

در این روز اطلاعات در شماره ۱۵۷۶۶ خود، عنوان اصلی‌اش را به این اختصاص داد که «راه‌پیمائی شنبه برهبری امام خمینی».

کیهان نیز در شماره ۱۰۶۱۹ خود در این روز این عنوان اصلی را برگزید: «ایران در تدارک بزرگترین استقبال تاریخ».

بیشتر در این باره: اول بهمن ۵۷ به روایت روزنامه‌ها

تکذیب احتمال کودتا در ایران و وعده رئیس ستاد بزرگ ارتشتاران به سرکوب «چماق بدستان» از دیگر موضوعاتی است که هر دو روزنامه به آن پرداخته‌اند.

شماری از عنوان‌های خبری کیهان و اطلاعات در روز دوم بهمن ۵۷ (با حفظ رسم‌الخط و شیوه نگارش این روزنامه‌ها):

* راه‌پیمائی شنبه برهبری امام خمینی

* قره‌باغی: ارتش کودتا نمی‌کند

* انتصاب رئیس جدید شهربانی کشور

* تدارک استقبال پرشکوه قرن

* بختیار: در سنگر نخست‌وزیری می‌مانم

* استعفای رئیس شورای سلطنت

* شاه از اقدامات آمریکا مایوس شده است

* فشار آمریکا بر مخالفان دولت ایران

* مذاکرات جبهه ملی با پیروان آیت‌الله خمینی

* ایران خرید اسلحه از انگلیس را متوقف ساخت

* تظاهرات ۴۰۰ هزار نفری در رشت

* در حمله تانک‌ها ده‌ها اتومبیل له شدند

* ورود امام خمینی مستقیما بوسیله رادیو تلویزیون پخش میشود

* امام خمینی: رئیس کشور نخواهم شد

* بی‌ثباتی ایران موافقتنامه صلح مصر و اسرائیل را به تأخیر می‌اندازد

راه‌پیمائی شنبه برهبری امام خمینی

گزارش اصلی اطلاعات در روز دوم بهمن به موضوع تصمیم آیت‌الله خمینی به بازگشت به ایران اختصاص داشت و با فرض اینکه او طبق برنامه از پیش تعیین شده، جمعه در تهران خواهد بود، پیش‌بینی کرد که آیت‌الله خمینی روز شنبه ۷ بهمن پیشاپیش راهپیمایی‌کنندگان خواهد بود.

اطلاعات در این روز به نقل «اطرافیان حضرت آیت‌الله خمینی در نئوفل-لو-شاتو» نوشت که «نظامیان ایرانی هرگز جرات نخواهند کرد با بازگشت رهبر شیعیان به تهران مخالفت کنند».

در این گزارش همچنین به «پیام مفصل» آیت‌الله خمینی خطاب به ایرانیان اشاره شده و با نقل فرازهایی از آن آمده است «امام خمینی همچنین شاه را متهم کرده‌اند که از داخل هواپیمایی که او را از تهران به مصر می‌برد ارتش را برای دست زدن بیک کودتا ترغیب کرده است».

در گزارش دیگری از «نئوفل-لو-شاتو» اطلاعات نوشت که «از جمعه که طرفداران شاه رهبر شیعیان را تهدید به قتل کرده‌اند شماره گاردهای مامور محافظت از اقامتگاه حضرت آیت‌الله خمینی دو برابر شده است». -> بازگشت

قره‌باغی: ارتش کودتا نمی‌کند

اطلاعات در روز دوم بهمن ۵۷ به نقل از رئیس ستاد بزرگ ارتشتاران (ستاد فرماندهی کل نیروهای مسلح شاهنشاهی) نوشت که «ارتش که برای حفظ قانون اساسی سوگند خورده است با قدرت از دولت قانونی پشتیبانی می‌کند».

بر اساس این گزارش، ارتشبد عباس قره‌باغی در این روز در یک مصاحبه مطبوعاتی یادآور شده «همانطوریکه قبلا قویا اعلام شد، ارتش کودتا نخواهد کرد، و هیچگونه برنامه‌ریزی برای این کار صورت نگرفته است، بلکه وظیفه ارتش اجرای قانون اساسی است».

او گفته است که «هیچ زمانی وحدت و یکپارچگی امروز در بین ارتش و نیروهای مسلح وجود نداشته است».

تیمسار قره‌باغی اضافه کرده «در مورد ورود حضرت آیت‌الله العظمی خمینی، همانطور که گفته شد چنانچه ایشان روز جمعه وارد شوند، پیش‌بینی‌های لازم از نظر انتظامات شهر صورت خواهد گرفت». -> بازگشت

انتصاب رئیس جدید شهربانی کشور

اطلاعات می‌نویسد: «امروز اعلام شد تیمسار سپهبد مهدی رحیمی فرماندار نظامی تهران و حومه با حفظ سمت بریاست شهربانی کشور منصوب شد. این انتصاب از طرف نخست وزیر که سمت وزارت کشور را هم بعهده دارد بعمل آمد».

موضوع این اتصاب در مصاحبه مطبوعاتی ارتشبد قره‌باغی هم بازتاب داشته و اطلاعات به نقل از او نوشته است: «با توجه به انتصاب تیمسار سپهبد مهدی رحیمی به ریاست شهربانی با حفظ سمت فرماندهی نظامی کنترل و حفظ نظم شهر به شدت مورد علاقه دولت است و اجرا خواهد شد». -> بازگشت

تدارک استقبال پرشکوه قرن

بخشی از گزارش‌های روز دوم بهمن کیهان و اطلاعات به زمینه‌سازی‌ها برای ورود آیت‌الله خمینی به تهران اختصاص دارد.

در این باره اطلاعات نوشت که «برای استقبال از امام کمیته هائی در شهرستانها تشکیل شده است» و «امام خمینی سه یا چهار روز در تهران میمانند و سپس به‌قم میروند».

این روزنامه در نیم‌تای پایینی صفحه یک خود تصویری از نماز جماعت به امامت آیت‌الله خمینی منتشر کرد با این تیتر که «ایران در انتظار امام و برپایی شکوهمندترین نماز تاریخ».

اطلاعات نوشت که «کارکنان هواپیمائی ملی ایران و سازمان هواپیمائی کشوری با نظر موافق کارکنان قسمت سوختگیری شرکت نفت تصمیم گرفته‌اند که برای بازگشت حضرت آیت‌الله العظمی خمینی به وطن یک پرواز استثنائی موسوم به «پرواز انقلاب» به پاریس برقرار کنند».

کیهان نیز تیتر اصلی خود در شماره دوم بهمن ۵۷ را به موضوع بازگشت آیت‌الله خمینی اختصاص داده و نوشته است «ایران در تدارک بزرگترین استقبال تاریخ».

در گزارش کیهان در این زمینه آمده است: «گزارشهای رسیده نشان میدهد که بدنبال اعلام رسمی تاریخ ورود امام خمینی به وطن جنب و جوش گسترده‌ای در تمام مملکت آغاز شده و در فاصله سه روز به ورود ایشان مردم شهرستانها و روستاها برای شرکت در این مراسم از دورترین نقاط کشور حرکت کرده‌اند و سیل جمعیت از نقاط مختلف بسوی تهران در حرکت است». -> بازگشت

بختیار: در سنگر نخست‌وزیری می‌مانم

اطلاعات متن پیام شاپور بختیار، نخست‌وزیر، را منتشر کرده که پس از حضور او در جلسه یکشنبه‌شب شورای سلطنت صادر شده است.

اطلاعات می‌نویسد «دکتر شاپور بختیار دیشب بعد از شرکت در جلسه شورای سلطنت، پیامی با لحن تند علیه مطبوعات همراه با اتهام «مزدور ۲۵ ساله دولت‌های فاسد» و نیز حمله به عناصر غیرمسئول و اعتصاب ها و ناآرامی ها بوسیله رادیو تلویزیون فرستاد و در آن یک بار دیگر تاکید کرد سنگر نخست‌وزیری را خالی نخواهد کرد».

کیهان نیز با انتشار این پیام نوشت که «دکتر شاپور بختیار نخست وزیر شب گذشته در یک پیام رادیو تلویزیونی با قاطعیت اعلام کرد که در هیچ صورتی سنگر قانونی اساسی را خالی نخواهد کرد».

این گزارش ادامه می‌دهد «بختیار همچنین بعضی روزنامه‌ها را مزدوران ۲۵ ساله دولت‌های فاسد خواند و آنها را به انگیزه ازدیاد تیراژ متهم به تحریک احساسات و مسموم کردن اذهان عمومی دانست».

در همین شماره از روزنامه کیهان خبری منتشر شده، مبنی بر اینکه «کارکنان رادیو تلویزیون علیه شاپور بختیار اعلام جرم کردند».

این روزنامه با انتشار متن نامه این دسته از کارکنان رادیو تلویزیون، نوشته است که این «اعلام جرم» تسلیم دادستان کل کشور شده، و «۷۰ تن از اعضای شورای موسس اتحادیه کارکنان رادیو و تلویزیون به نمایندگی از سوی کلیه کارکنان این سازمان» آن را امضا کرده‌اند. -> بازگشت

استعفای رئیس شورای سلطنت

روزنامه اطلاعات در دوم بهمن ۱۳۵۷ به نقل از خبرگزاری فرانسه نوشت که «از یک منبع ایرانی کسب اطلاع شد که دیشب سیدجلال تهرانی در پاریس از ریاست شورای نیابت سلطنت استعفا کرده است».

این گزارش می‌افزاید: «همبن منبع آگاه اضافه کرد که تهرانی بوسیله دیکتر سیف‌الدین نبوی پزشک ویژه حضرت آیت‌الله خمینی استعفای خود را به ایسان تقدیم کرده است».

اطلاعات می‌نویسد «خبرگزاری فرانسه ظهر امروز به نقل از منابع آگاه پاریس گزارش داد که سید جلال تهرانی علیرغم استعفا از عضویت شورای نیابت سلطنت ممکن است میان مخالفان دولت و نخست وزیر نقش میانجی را ایفاء کند. وی عصر امروز با حضرت آیت‌الله خمینی ملاقات میکند».

کیهان در این روز، همین خبر را زیر عنوان «شایعه استعفای سید جلال تهرانی» منتشر کرده و در مورد احتمال ملاقات او با آیت‌الله خمینی می‌نویسد که «خود تهرانی به خبرنگاران گفت که از طرف شورا مأموریتی برای ملاقات با رهبر مذهبی ندارد».

کیهان یادآور شد که «تهرانی پنجشنبه گذشته [۲۸ دی] به پاریس آمد و شاپور بختیار نخست‌وزیر ایران، در مصاحبه‌یی رادیویی تایید کرد که وی برای مذاکره با آیت‌الله خمینی به پاریس رفته است». -> بازگشت

شاه از اقدامات آمریکا مایوس شده است

کیهان در روز دوم بهمن، اظهارات جرالد فورد، رئیس‌جمهور اسبق آمریکا را بازتاب داد که گفته است «شاه از اقدامات آمریکا مأیوس شده است».

کیهان نوشت که «جرالد فورد در مصاحبه‌ای به خبرگزاری یونایتدپرس گفت برغم گزارش‌های اخیر اقامت شاه با حتی دیدار موقتش از آمریکا هنوز قطعی نیست».

به نوشته کیهان «فورد که همزمان با دیدار شاه از مصر به این کشور سفر کرده بود، مذاکراتی طولانی با شاه و انورسادات بعمل آورد. فورد گفت شاه ایران هیچگونه احساس تلخکامی نمی کند. وی افزود شاه ایران گفته است که آمریکا نسبت به تحولات ایران کمتر از معمول توجه داشته است».

همزمان اطلاعات نوشت که شاه ایران امروز با بدرقه رسمی انورسادات رئیس جمهوری مصر، این کشور را به دنبال یک توقف یک هفته‌ای ترک می‌کند».

اطلاعات یادآوری کرد که «گرچه از مقصد بعدی وی سخنی به میان نیامده است اما با توجه به دعوتی که ملک حسن دوم از وی و ملکه به عمل آورده انتظار می‌رود از آسوان به رباط برود».

اطلاعات همچنین نوشت که «یکی از دوستان نزدیک شاه ایران به هفته‌نامه آمریکایی نیوزویک گفت که سفر پیش بینی شده به ایالات متحده اگر کاملاً لغو نشده باشد لامحاله به تعویق افتاده است».

اطلاعات افزود : «هفته‌نامه نیوزویک می‌نویسد شاه از محاصبه اخیر جیمی کارتر رئیس جمهوری آمریکا که ی آن آیت‌اله خمینی در مورد دولت کنونی ایران متوسل شده بود خشمگین است». -> بازگشت

فشار آمریکا بر مخالفان دولت ایران

اطلاعات در روز دوم بهمن نوشت «رادیو ریاض متعلق بدولت عربستان سعودی دیشب گفت دولت آمریکا به گروهی از مخالفان رژیم ایران فشار می آورد تا دولت شاپور بختیار را قبول کنند ولو ضمنی مورد حمایت قرار دهند».

این روزنامه در همین شماره در گزارشی دیگری نوشت که «رادیو لندن در گفتار دیشب به نقل از یک مفسر روزنامه واشنگتن‌پست گفت: دولت آمریکا با بی‌میلی به این نتیجه رسیده است که آیت‌الله خمینی کلید ایجاد یک حکومت ضد کمونیست را پیرامون کابینه بختیار در دست دارد».

این گزارش اضافه می‌کند: «البته با اینکه کارتر و مشاورانش ریما دولت بختیار را بسهولت انتقالی تلقی نمی‌کنند ولی آنچنان از وعده آیت‌الله برای بازگشت بکشور و نمایش قدرت در خیابان ها برای مقابله با بختیار نگران شده‌اند که آمریکا بطور غیر مستقیم در تلاش است خمینی را از بازگشت به ایران بازدارد». -> بازگشت

مذاکرات جبهه ملی با پیروان آیت‌الله خمینی

در خبری دیگر اطلاعات به نقل از خبرگزاری فرانسه از پاریس نوشت که «منابع نزدیک به جبهه ملی گفته‌اند در تهران و پاریس مذاکراتی در سطوح مختلف بین رهبران جبهه ملی و طرفداران آیت‌الله خمینی در جریان است».

این گزارش می‌گوید «هر دو طرف تلاش می‌کنند اختلاف نظرهای خود را در مورد اوضاع ایران پس از شاه کم اهمیت جلوه دهند و علنا از اظهار نظر در مورد بروز شکاف خودداری نمایند».

اطلاعات در ادامه می‌نویسد «یک منبع جبهه ملی می‌گوید، با رهبری آیت‌الله خمینی مخالفتی نداریم، اما باید مطمئن شویم روند دموکراتیک در ایران بعد از شاه دنبال خواهدشد.» -> بازگشت

ایران خرید اسلحه از انگلیس را متوقف ساخت

در گزارشی از لندن، اطلاعات روز دوم بهمن نوشت که «دولت بختیار مذاکره در مورد یک معامله ۲ میلیارد دلاری تسلیحاتی با انگلستان را متوقف کرد. قبلاً مذاکراتی با انگلستان صورت گرفته بود که این کشور برای ایران صنایع نظامی ایجاد کند».

اطلاعات می‌نویسد «با این اقدام دولت ایران، انگلستان معاملات تسلیحاتی را که سلانه ۶۰۰ میلیون دلار میشود از دست خواهد داد».

این گزارش اشاره می‌کند که «ایران و عربستان سعودی از بزرگترین خریداران سلاح‌های انگلستان هستند. [و] قراردادهای معاملاتی ایران با انگلستان برای ۲۰ هزار کارگر انگلیسی کار تولید کرده بود».

به نوشته اطلاعات «مقامی که نامش فاش نشده میگوید هنوز دولت بختیار رسما معامله مزبور را معلق نگذارده اما مقامات انگلیسی بیم آنرا دارند که با توجه به سیاست ایران چنین امری اجتناب ناپذیر گردد». -> بازگشت

تظاهرات ۴۰۰ هزار نفری در رشت

بخشی از گزارش‌های روزنامه‌ها در دومین روز از بهمن ۵۷ به راهپیمایی‌ها و تظاهرات در شهرهای مختلف اختصاص دارد.

در این روز کیهان خبر از تظاهرات «۴۰۰ هزار نفری» شهروندان رشت در سالگرد اربعین داد. این روزنامه نوشت که «تظاهرکنندگان عکس‌هایی از امام خمینی، آیت‌الله طالقانی، دکتر محمد مصدق، دکتر علی شریعتی، میرزا کوچک خان جنگلی، و همچنین عکس‌هایی از مهدی رضایی، خسرو گلسرخی و گروه دیگری از شهدا را حمل میکردند».

کیهان همچنین نوشت که «در راه‌پیمائی روز اربعین فومن مردم خیابان پهلوی را بنام خمینی و بیمارستان شیر و خورشید سرخ را بنام دکتر جوشنی تغییر دادند».

اطلاعات هم در خبری با عنوان «پولادشهر به جای آریاشهر» نوشته است که «در راه‌پیمائی مردم آریاشهر در اربعین حسینی در مورد تغییر نام این شهر قطعنامه به تصویب رسیده است».

این قطعنامه را «ساکنان پولادشهر (آریاشهر سابق)» امضا کرده‌اند. -> بازگشت

در حمله تانک‌ها ده‌ها اتومبیل له شدند

کیهان روز دوم بهمن در گزارشی از اهواز نوشت که «در حمله پریشب مأموران به اندیمشک خیابان ششم بهمن سراسر به آتش کشیده شد».

این گزارش یادآور شده «از ساعت ۱۰ پریشب گروهی از خانواده‌های نظامیان و وابستگان آنها شروع به تظاهرات به نفع رژیم کردند. در این جریان کلیه مغازه‌های خیابان ششم بهمن طعمه حریق شد و اموال مغازه‌های دیگر به غارت رفت».

کیهان می‌نویسد دفتر این روزنامه نیز که قبلا به وسیله گروهی ناشناس به آتش کشیده شده بود دوباره نیز پریشب آتش زده شد».

این روزنامه اضافه کرده که «کلیه اتومبیلهایی که در مسیر تانکها متوقف بودند و عکس امام خمینی را به روی شیشه داشتند، له شده‌اند. ضمنا نیروهای انتظامی در جاده اندیمشک دزفول و اهواز-اندیمشک اتومبیلها را متوقف می‌نمایند و وادار به دادن شعار به نفع شاه می‌کنند». -> بازگشت

ورود امام خمینی مستقیما بوسیله رادیو تلویزیون پخش میشود

در گزارش دیگری کیهان به نقل از مدیرعامل جدید رادیو تلویزیون نوشت که «در صورت موافقت کارکنان اعتصابی ورود امام خمینی مستقیما بوسیله رادیو تلویزیون پخش میشود».

امیرمسعود برزین در این باره گفته است که «ما منتظر تصمیم همکارانمان در رادیو تلویزیون هستیم. اما این فکر در ما قدرت گرفته است و امیدواریم با کار بچه‌ها در خانه خودشان بتوانیم این رویداد مهم را ضبط و پخش کنیم».

کیهان اظهارات «سخنگوی شورای موسس اتحادیه کارکنان رادیو تلویزیون ملی ایران» را نیز بازتاب داده که گفته است «کارکنان سازمان از مدتها پیش در فکر پخش مستقیم ورود امام خمینی بوده‌اند، حال اگر مدیرعامل سازمان نیز چنین تمایلی را ابراز داشته است، بنابراین با برنامه‌ای که خود شورا شخصا طرحریزی خواهد کرد، ورود رهبر جنبش بطور مستقیم از رادیو تلویزیون پخش خواهد شد». -> بازگشت

امام خمینی: رئیس کشور نخواهم شد

در خبر دیگری کیهان به نقل از خبرگزاری فرانسه نوشت «آیت‌الله خمینی در مصاحبه‌ای که دیروز در بن منتشر شد گفت که وی در جمهوری اسلامی ایران رئیس کشور نخواهد شد».

بنا بر این گزارش «آیت‌الله خمینی گفت وی این مقام را نخواهد پذیرفت و اضافه کرد که همراه با رهبری که مردم ایران انتخاب خواهند کرد به پاسداری شعائر اسلامی خواهد پرداخت.»

کیهان نوشت که «آیت‌الله خمینی همچنین اعلام کرد در جمهوری اسلامی ایران هیچ نوع مقام رسمی احراز نخواهد کرد». -> بازگشت

بی‌ثباتی ایران موافقتنامه صلح مصر و اسرائیل را به تأخیر می‌اندازد

در گزارش دیگری به نقل از خبرگزاری‌ها از اسوان مصر، کیهان نوشت که «کارشناسان امور سیاسی در مصر عقیده دارند بی‌ثباتی در ایران مذاکرات صلح خاورمیانه بین مصر و اسرائیل را پیچیده‌تر کرده و احتمال دارد باعث تأخیر در امضای موافقتنامه صلح دو کشور گردد».

به نوشته کیهان، «قرار است انور سادات، رئیس جمهوری مصر، که در چند روز گذشته میزبان شاه بوده با آلفرد آترتون سفیر سیار آمریکا مذاکره کند و آخرین پیشنهادات آمریکا و اسرائیل را برای در هم شکستن بن‌بست مذاکرات با وی مورد بحث قرار دهد».

کیهان اضافه کرده «یک دیپلمات بلندپایه مصری گقت وضع ایران ممکن است امضای معاهده را به تأخیر اندازد، اما از طرف دیگر ممکن است باعث تسریع در یافتن راه حل شود». -> بازگشت