آمارهای گمرکی جدید چین نشان می‌دهد در سال گذشته میلادی بیش از ۱۰ میلیارد دلار صادرات به ایران داشته و واردات غیرنفتی این کشور از ایران کمتر از ۴.۶ میلیارد دلار بوده است.
ایران از سال ۲۰۲۱ صادرات مستقیم نفت به چین ندارد و در آمارهای گمرکی چین، واردات نفت ایران لحاظ نمی‌شود.
آمارهای گمرکی چین که روز جمعه ۲۹ دی‌ماه منتشر شده، حاکی از آن است که صادرات غیرنفتی ایران به چین در سال گذشته میلادی نسبت به سال ۲۰۲۲ حدود ۲۸ درصد کاهش نشان می‌دهد.
از طرفی، صادرات این کشور به ایران در دوره یاد شده رشدی ۹ درصدی داشته است.
بیشتر در این باره: بازرگانی خارجی ایران زیر تیغ رشد نامتوازن صادرات و وارداتبرای دومین سال است که صادرات چین به ایران با افزایش و واردات غیرنفتی‌اش از ایران با کاهش مواجه می‌شود.
همچنین برای اولین بار است که ارزش صادرات چین به ایران، بیش از دو برابر واردات غیرنفتی‌اش از ایران است.
پارسال تراز تجاری غیرنفتی دو کشور ۵.۴ میلیارد دلار به نفع چین بوده و ایران برای جبران کسری تراز تجارت غیرنفتی، بخشی از نفت خود را با کالاهای چینی تهاتر (معاوضه) کرده است.
بر اساس آمارهای شرکت اطلاعات کالا، کپلر، ایران در سال ۲۰۲۳ روزانه به طور متوسط حدود ۱.۲ میلیون بشکه صادرات نفت و میعانات گازی به چین داشته است.
تقریبا کل این محموله‌ها تحت نام نفت دیگر کشورها به پالایشگاه‌های کوچک و خصوصی چینی، موسوم به «تی‌پات» (قوری چای) تحویل داده شده است.
خبرگزاری رویترز می‌گوید ایران پارسال برای هر بشکه نفت ۱۳ دلار تخفیف به «تی‌پات‌ها» داده که معادل بیش از ۶ میلیارد دلار هدررفت درآمدهای نفتی کشور در سال گذشته میلادی است.
تخفیف‌های نفتی تنها بخشی از هدررفت درآمدهای نفتی جمهوری اسلامی است. ایران با توسل به دلال‌ها، نفت خود را تحت نام نفت عراق، عمان، امارات و خصوصا مالزی تحویل پالایشگاه‌های «تی‌پات» چینی می‌دهد.
بیشتر در این باره: اصرار ایران بر کاهش تخفیف، باعث «وقفه» در صادرات نفت به چین شده استاز سوی دیگر، طبق آمارهای شرکت مشاوره انرژی وُرتکسا، روزانه یک میلیون بشکه محموله نفتی ایران در دل اقیانوس‌ها از یک کشتی به کشتی دیگر منتقل می‌شود تا منبع صادرات نفت پنهان بماند. همه این موارد برای ایران هزینه‌های سنگینی دارد.
تراز منفی ۵.۴ میلیارد دلاری تجارت غیرنفتی ایران با چین نشان می‌دهد جمهوری اسلامی دست‌کم یک پنجم نفت صادراتی خود را با اجناس چینی تهاتر می‌کند.
در همین زمینه علیرضا کلاهی‌صمدی، رییس کمیسیون صنعت اتاق ایران روز جمعه به ایلنا گفته است ایران به چین منابع طبیعی (نفت) می‌فرستد و به جای آن قطعات خودروهای مونتاژی و یا قطعات لوازم خانگی مونتاژی وارد می‌کند که خود این موضوع به بیکاری در بخش صنایع کشور دامن می‌زند.
او به از دست رفتن بازار ایران در عراق به خاطر تحریم‌ها نیز اشاره کرده و گفته است صنعت کشور در حال تحمل «بحرانی تمام‌عیار» است.
به گفته او در شش ماه گذشته تاجران ایرانی بازار عراق را به شرکت‌های ترکیه‌ای، عربستانی، اردنی و اماراتی واگذار کرده‌اند.
عراق بعد از چین، بزرگترین مقصد صادراتی ایران است.