تیم ملی فوتبال ایران با کسب نتیجه‌ای که برخلاف پیش‌‌بینی‌های رسانه‌ها و کارشناسان فوتبال بود، ژاپن را شکست داد تا راهی مرحله نیمه‌نهایی جام ملت‌های آسیا شود.
حتی نظرسنجی‌ها در سایت‌های ایرانی نیز ژاپن را بخت اول قهرمانی می‌دانست؛ تیمی که در جام جهانی توانست آلمان و اسپانیا را شکست دهد. آنها پس از جام جهانی هم با ۴ گل آلمان را بردند که منجر به برکناری هانسی فلیک، سرمربی آلمانی‌ها شد.
با این حال، ژاپنی‌ها نمایشی متزلزل در هجدهمین جام آسیا داشتند. علاوه بر دو باخت در ۵ بازی، دروازه‌شان در هر پنج مسابقه باز شد. دو گل از ویتنام، عراق و ایران خوردند. یک گل هم از اندونزی و بحرین.
ضربه بزرگ به اردوی ژاپن، انتشار خبر پیگرد قانونی برای آزار جنسی دو زن توسط جونیا ایتو بود. درخواست موریاسو سرمربی ژاپن از رسانه‌های کشورش هم از شدت توجه‌شان به این خبر نکاست.
ابعاد گسترده این رسوایی، اردوی همواره آرام ژاپنی‌ها را به هم ریخت. ایتو که ستاره ریمس فرانسه است، مجبور به خروج از تیم ملی کشورش شد و قطر را ترک کرد.
با تمام این اتفاقات، ژاپن در نیمه اول برتری خود را به ایران دیکته کرد و با گل موریتا از اسپورتینگ لیسبون، برنده به رختکن رفت.
روند بازی در نیمه تغییر کرد و بازیکنان ایران موقعیت‌های متعددی را رقم زدند. محمد محبی در دقیقه ۵۵ و کاپیتان علیرضا جهانبخش در دقیقه ۹۶ از روی نقطه پنالتی، صعود بزرگ را رقم زدند.
آیاسه اوئدا هم‌تیمی جهانبخش بهترین بازیکن ژاپن در این جام، چهار گل به تور حریفان دوخته بود. پیش از بازی، باشگاه فاینورد عکس جهانبخش و اوئدا را منتشر کرده و برای هر دو آرزوی موفقیت کرده بود.
جهانبخش پس از بازی اوئدای گریان را در آغوش گرفت. فاینورد این عکس را هم منتشر کرده و به گلزن ایران تبریک گفته است.
ایران پس از حدود ۱۹ سال توانست ژاپن را مغلوب کند. آخرین برد ایران، پنجم فرودین ۸۴ بود که هفت تماشاگر هنگام خروج از ورزشگاه آزادی جان خود را از دست دادند. علاوه بر صدها مصدوم، هزاران لنگه کفش از آسیب‌دیدگان در فشار جمعیت به جا ماند.
علت آن فاجعه توقف بالگرد قالیباف فرمانده نیروی انتظامی بود که برای تبلیغات انتخاباتی به استادیوم آمد. بالگرد بدون توجه به حضور بیش از ۱۰۰ هزار تماشاگر، در شاهراه اصلی عبور تماشاگران فرود آمد.
ماموران انتظامی برای نگهبانی از بالگرد، حصار داربست ٦٤ متری نصب کرده و برای توقف سیل جمعیت، به باتوم متوسل شدند. آثار ضرب و جرح بر پیکر قربانیان به جا مانده بود.
حالا پس از پیروزی ایران مقابل ژاپن، قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی بدون اشاره به حادثه که هیچگاه مقصران اصلی‌‌اش محاکمه نشده و حتی عذرخواهی هم نکردند، پیام تبریکی برای برد ملی‌پوشان صادر کرده است.
ژاپن تا قبل از شکست مقابل تیم قلعه‌نویی، در جام ملت‌ها رکوردی منحصر به خود را مقابل ایران در اختیار داشت.
تیم ملقب به «سامورایی آبی» تاکنون در این رقابت‌ها نه تنها به ایران نباخته بود، بلکه گلی هم دریافت نکرده بود.
اولین تقابل در جام ملت‌ها، سال ۱۹۸۸ بود که شاگردان پرویز دهداری به تساوی بدون گل رسیدند. تیم علی پروین در جام بعدی ۱-۰ مغلوب شد. شاگردان برانکو در جام ۲۰۰۶ به تساوی ۰-۰ رضایت دادند. نیمه نهایی ۲۰۱۹ هم ایران با کارلوس کی‌روش ۳-۰ باخت.
امیر قلعه‌نویی می‌گوید: «بازیکنان با قلبشان برای مردم ایران بازی کردند. جانشفانی کردند. امیدوارم نگاه‌ها به فوتبال عوض شود. فوتبالی در نیمه دوم بازی کردیم که از سطح آسیا بالاتر بود. امیدوارم مانند قطری‌ها استادیوم و زمین‌های خوبی داشته باشیم.»
سرمربی ایران گفت: «ایرانی را باور کنید، نه فقط فوتبال بلکه در همه رشته‌ها. انتقاد کنید ولی همدیگر را نزنیم. من دیگر از فوتبال چیزی نمی‌خواهم. دوران مربیگری‌ام رو به پایان است و عمرم را هم کرده‌ام. دوست دارم وقتی بازنشسته شدم ببینم مردم ما شاد هستند و آرامش دارند. چه اقتصادی و چه مسائل دیگر. باید قبول کنیم که کلی مشکلات در مملکت ما وجود دارد. نگاه‌ها و رفتارها را درست کنیم تا کل مملکت درست شود.»
قلعه‌نویی تاکید کرد: «تا فردا ساعت ۱۲ که اولین تمرین ما خواهد بود، بچه‌ها حق خوشحالی دارند. باید به فکر بازی بعدی باشیم.»
بیشتر در این باره: صعود سخت ایران به جمع هشت تیم برتر آسیا و اعتراض قلعه‌نویی به «بزرگانی که بزرگی نکردند»ریتسو دوآن بازیکن فرایبورگ در بوندس لیگا گفت: «احساس یک شکست خورده را دارم زیرا از جام ملت‌های قبلی تا این جام ملت‌ها دستاوردی با تیم ملی نداشته‌ام. ایران کاملاً بر ما مسلط شد. قرار بود توپ را در اختیار داشته باشیم اما حریف سرعت ما را کنترل کرد. ما مستحق باخت بودیم. مغزم تکان خورد و احساس می کردم نمی‌توانم بدنم را حرکت دهم. نیمه دوم برایمان رقت‌انگیز بود.»
تومیاسو مدافع مرکزی آرسنال هم گفت:ایران از نظر ذهنی بهتر از ما بود. در نیمه دوم خوب نبودیم و باید با تورنمنت خداحافظی کنیم. شایسته پیروزی نبودیم. در این مسابقات به عراق و ایران باختیم. با آنچه باید باشیم، فاصله داریم.»
علیرضا بیرانوند، حسین کنعانی، شجاع خلیل‌زاده، رامین رضائیان، میلاد محمدی، امید ابراهیمی، سعید عزت‌الهی، علیرضا جهانبخش، محمد محبی و سردار آزمون بازیکنان آغازگر ایران در این مسابقه بودند.
ایران تا دقیقه ۹۸ بدون تعویض بود. پس از گل دوم، روزبه چشمی، مهدی ترابی و کریم انصاری‌فرد جای قدوس، محبی و آزمون را گرفتند.